Cơ sở lọc dầu Abgaig có diện tích rộng gần 2,6km2 được bảo vệ nghiêm ngặt nên nhiều người tin rằng, chỉ có một cuộc tấn công tinh vi hoặc cực kỳ phức tạp mới có thể buộc nơi này phải ngưng hoạt động trong một thời gian dài. Tuy nhiên, điều bất ngờ đã xảy ra. Ngày 14-9 vừa qua, cơ sở lọc dầu Abqaiq và một nhà máy lọc dầu tại Khurais ở sâu trong lãnh thổ Saudi Arabia đã bị máy bay không người lái tấn công.

leftcenterrightdel
Giá dầu thế giới tăng vọt trong ngày 16-9 sau vụ tấn công vào cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia. Ảnh: Ouest-france.fr.

Vụ tấn công vào hai cơ sở dầu mỏ trọng yếu của Saudi Arabia khiến sản lượng dầu của nước này giảm 5,7 triệu thùng/ngày, tương đương gần 6% nguồn cung dầu thô thế giới. Vụ tấn công làm giá dầu tăng lên mức cao nhất trong vòng 6 tháng qua, khiến Mỹ phải mở các kho dự trữ dầu chiến lược của mình để ổn định nguồn cung. Trong khi đó, Hàn Quốc cho biết sẽ cân nhắc mở kho dự trữ dầu mỏ chiến lược của nước này nếu tình hình nhập khẩu dầu thô trở nên xấu đi sau vụ tấn công. Là nhà nhập khẩu dầu thô lớn thứ 5 thế giới, các kho dự trữ chiến lược của Hàn Quốc hiện có khoảng 96 triệu thùng dầu thô và sản phẩm tinh chế từ dầu mỏ. Các kho dự trữ có thể đáp ứng nhu cầu dầu mỏ của nước này trong 90 ngày.

Giới phân tích nhận định, nếu các cơ sở lọc dầu trên của Saudi Arabia không được sửa chữa nhanh chóng, sự gián đoạn nguồn cung có thể làm giảm 7,4 triệu thùng dầu thô xuất khẩu mỗi ngày của nước này trong 3 quý tới, tương đương 5% nguồn cung dầu trên thị trường thế giới. Vụ việc cũng làm dấy lên lo ngại nguy cơ gián đoạn nguồn cung sẽ lớn hơn nếu tiếp tục xảy ra các vụ tấn công khác vào những mỏ dầu và đường ống dẫn dầu của quốc gia xuất khẩu lớn nhất trong Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), cung cấp 10% sản lượng dầu thô thế giới này. 

Điều rõ ràng nhất là thị trường dầu mỏ đã bước vào một giai đoạn mới đầy nguy hiểm. Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, người dẫn đầu sự can thiệp của Saudi Arabia ở Yemen, gần như chắc chắn sẽ phải đáp trả trước động thái này, đặc biệt là nếu cuộc tấn công thực sự đã “hạ gục” nguồn cung dầu của họ trong một thời gian dài. Nếu giả thiết trên là đúng, điều này có thể gây nguy hiểm cho vận mệnh lâu dài của ngành công nghiệp dầu mỏ. Trong ngắn hạn, phí rủi ro kết hợp với sự thiếu thốn dầu của Saudi Arabia sẽ tạo cơ hội cho các nhà sản xuất khác (bao gồm cả các nhà khai thác đá phiến ở Mỹ đang gặp khó khăn).

Cho đến nay, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) vẫn chưa biết rõ điều gì sẽ xảy ra để bù đắp cho sự gián đoạn xuất khẩu dầu của Saudi Arabia. Trong bối cảnh xuất khẩu dầu mỏ của Riyadh chủ yếu tới các khách hàng ở châu Á, nguồn cung dầu thô từ Iran được cho là lựa chọn khả dĩ nhất để thay thế sự sụt giảm sản lượng của Saudi Arabia bởi Tehran có lợi thế gần gũi về mặt địa lý hơn bất kỳ nhà sản xuất dầu mỏ chủ chốt nào khác.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng cho rằng, ít khả năng vụ việc này dẫn tới một “cú sốc” thực sự trên các thị trường năng lượng cũng như đối với nền kinh tế thế giới. Theo ông James Krane, chuyên gia năng lượng Trung Đông tại Viện nghiên cứu Baker, nếu vụ tấn công này xảy ra vào thời điểm cách đây một thập niên, sự việc có thể sẽ đẩy giá dầu tăng vọt. Nhưng hiện nay kho dự trữ dầu toàn cầu đang nhiều hơn bình thường, trong khi nền kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại nên nhu cầu năng lượng cũng giảm bớt. Lượng dầu dự trữ này nhiều hơn 50 triệu thùng so với cách đây một năm, bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào hoạt động xuất khẩu dầu của Iran và Venezuela.

BÌNH NGUYÊN