Hơn 10 năm qua, cùng với việc tham gia phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), củng cố quốc phòng- an ninh (QP-AN)  trên địa bàn đóng quân, cán bộ, chiến sĩ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 (Quân khu 4) đã không quản ngại khó khăn, tích cực, kiên trì  tuyên truyền vận động bà con các dân tộc từ bỏ các hủ tục lạc hậu, kết hợp với thực hiện tốt công tác khám chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí, góp phần từng bước nâng cao sức khoẻ cộng đồng ở vùng biên giới phía Tây Nghệ An.

Trước yêu cầu phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN trên địa bàn chiến lược biên giới phía Tây tỉnh Nghệ An, năm 2002, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 4 thuộc Quân khu 4, có nhiệm vụ phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương phát triển KT-XH, ổn định dân cư, xóa đói giảm nghèo, xây dựng cơ sở chính trị, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên địa bàn. Đoàn đứng chân trên 8 xã biên giới vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn thuộc huyện Kỳ Sơn và Quế Phong. Nơi đây, mật độ dân cư thưa thớt, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số (HMông, Khơ Mú, Thái) sinh sống với tập tục du canh, du cư, đốt nương làm rẫy; trình độ dân trí thấp, nhiều hủ tục còn tồn tại; tỷ lệ hộ đói nghèo chiếm gần 90%. Địa hình phức tạp, núi cao, hiểm trở, đường sá đi lại rất khó khăn. Thời tiết rất khắc nghiệt, mùa đông nhiệt độ rất thấp, khí hậu ẩm ướt, sương mù bao phủ hầu hết các ngày trong năm và là nơi lưu hành nhiều ổ dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Y, bác sĩ Đoàn KT-QP 4 khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho bà con dân tộc trên địa bàn đóng quân. Ảnh: CTV

Ngay từ những ngày đầu thành lập, Đảng ủy, chỉ huy Đoàn  xác định: Cùng với việc ổn định nơi ăn, ở, làm việc, chăm sóc tốt sức khỏe bộ đội, phải tham gia củng cố hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở; triển khai tốt công tác khám chữa bệnh cho đồng bào, và từng bước xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, xây dựng đời sống văn hóa mới. Để thực hiện mục tiêu trên, Đoàn đã chủ động đề xuất với Quân khu xây dựng Bệnh xá quân dân y kết hợp và bổ sung đủ lực lượng quân y theo biên chế, gồm 2 bác sĩ, 2 y sĩ, 8 y tá, 1 dược tá; đồng thời làm tốt công tác bồi dưỡng, quy hoạch nguồn cán bộ quân y, gửi đi đào tạo các trường trong và ngoài quân đội để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế cho Bệnh xá cũng được chú trọng. Hằng năm, bằng các nguồn kinh phí trên cấp, nguồn vốn từ lao động sản xuất, đơn vị đã đầu tư hàng trăm  triệu đồng cho việc mua sắm trang thiết bị y tế, sửa chữa, nâng cấp cơ sở hạ tầng. Đến nay, Bệnh xá đã được xây dựng khang trang, có đầy đủ máy móc trang thiết bị khám chữa bệnh cần thiết cùng với  1.000 m2 vườn trồng đủ các loại thuốc nam thông thường và một số loại dược liệu quý phục vụ công tác khám chữa bệnh, đồng thời là nơi tham quan, học tập về thuốc nam cho cán bộ, chiến sỹ đơn vị và nhân dân trên địa bàn.

Đoàn còn thường xuyên phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn,   Quế Phong và trạm y tế các xã trong khu vực nâng cao chất lượng giám sát, dự báo tình hình dịch bệnh, tổ chức tuyên truyền cho nhân dân xây dựng nếp sống khoa học, ăn chín, uống sôi, vệ sinh thôn bản, hướng dẫn nhân dân xây dựng nhà vệ sinh hợp tiêu chuẩn. Bệnh xá còn cử nhiều tổ quân y xuống các địa bàn cùng y tế các xã trong khu Kinh tế-Quốc phòng tổ chức tẩm màn, phun thuốc phòng chống muỗi, côn trùng cho các hộ gia đình; khám chữa bệnh cho bà con nhân dân, cấp thuốc miễn phí cho các đối tượng chính sách. Nhờ đó, nhiều dịch bệnh như sốt rét, tiêu chảy, cảm cúm... tại địa phương được khống chế, ngăn chặn.

Để góp phần nâng cao năng lực của mạng lưới y tế cơ sở, 5 năm qua, Đoàn đã tổ chức 8 lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ y tế cho đội ngũ y tá thôn bản với 210 lượt học viên. Đồng thời phối hợp với y tế địa phương thực hiện các chương trình y tế cộng đồng như: Tiêm chủng mở rộng quốc gia; tuyên truyên công tác dân số kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Một trong những nội dung được đánh giá cao thời gian qua là công tác khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho nhân dân trên địa bàn. Từ năm 2012, Bệnh xá đã phối hợp với Phòng Bảo hiểm Xã hội huyện Kỳ Sơn làm 6.000 thẻ khám chữa bệnh theo hình thức bảo hiểm y tế cho nhân dân 2 xã Na Ngoi và Nậm Càn. Kết quả từ năm 2010 – 2015, Bệnh xá đã tư vấn, khám chữa bệnh cho 88.701 lượt người, điều trị nội trú 3.035 lượt bệnh nhân, chuyển tuyến 670 trường hợp, cấp cứu được 48 ca, đỡ đẻ được 153 cháu, tổ chức cho 10.024 cháu uống vắc-xin, tẩm màn phòng chống muỗi 16.981 chiếc, phun hóa chất diệt muỗi 934.000m2. Không chỉ khám chữa bệnh thông thường, các y bác sĩ còn kịp thời sơ cứu, cấp cứu, xử lý ban đầu hoặc chữa khỏi các trường hợp tai nạn, mắc bệnh nguy hiểm. Điển hình là trường hợp sản phụ Xồng Y Hoa ở bản Na Cáng, xã Na Ngoi chuyển dạ trong đêm. Khi nhận được tin báo của gia đình, chỉ huy đơn vị đã cử tổ quân y với các trang thiết bị cần thiết đi bộ ngay trong đêm khi nhiệt độ ngoài trời chỉ là 100C, đường sá lầy lội, trơn trượt. Tới nơi, các y, bác sỹ xác định đây là một ca đẻ khó, vượt quá khả năng của mình nhưng nếu không giải quyết kịp thời sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng của sản phụ và cháu bé. Với lương tâm, trách nhiệm của người thầy thuốc và hy vọng “còn nước còn tát”, các y, bác sỹ vừa đỡ đẻ vừa gọi điện nhờ bệnh viện tuyến trên tư vấn, trợ giúp kỹ thuật. Cuộc vượt cạn của chị đã thành công, mẹ tròn con vuông. Ngoài ra còn có các trường hợp Lầu Y Bô ở bản Huồi Thum ăn lá ngón; Lầu Vả Chồng ở Phù Khả 2 bị xuất huyết tiêu hóa nặng; Vừ Y Rụ ở bản Phù Khả 1 bị trụy tim mạch, hôn mê sâu, tính mạng rất nguy kịch cũng đã được các thầy thuốc Bệnh xá cứu sống.

Có thể nói, sự có mặt của cán bộ, chiến sĩ, nhất là Bệnh xá quân dân y kết hợp của Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 4 trên địa bàn không chỉ góp phần phát triển kinh tế, xã hội mà còn làm thay đổi nhận thức về nếp sống, thói quen sinh hoạt không hợp vệ sinh, giúp đồng bào từ bỏ được các hủ tục lạc hậu, không tin lời thầy mo, thầy cúng. Mỗi khi ốm đau, bệnh tật, mọi người đều tin tưởng tìm đến các thầy thuốc của Bệnh xá. Ghi nhận những đóng góp trong việc phát triển KT-XH, củng cố quốc phòng và chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bộ đội và nhân dân trên địa bàn, năm 2010, Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 4 được Bộ Y tế tặng Giấy khen về thành tích xuất sắc trong phong trào dân quân y kết hợp giai đoạn 2006-2010; năm 2012, được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen về công tác xây dựng mạng lưới y tế cơ sở; năm 2013 và 2014 được Bộ Tư lệnh Quân khu 4 công nhận là Đơn vị Quyết thắng. Đặc biệt là trong 5 năm (2010-2015) có 3 năm, Đoàn được Bộ Quốc phòng tặng Cờ thi đua xuất sắc.

Đại tá VI HIỂU, Đoàn trưởng Đoàn Kinh tế quốc phòng 4