Thế giới thông qua thỏa thuận lịch sử về biến đổi khí hậu

QĐND - Một thỏa thuận quốc tế chưa từng có nhằm ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu đã được đại diện 195 quốc gia thông qua tối 12-12, giờ Pa-ri (tức rạng sáng 13-12, giờ Hà Nội) trong những tràng vỗ tay vang dội. Đây là thắng lợi của hai tuần lễ thương lượng gay go tại Hội nghị lần thứ 21 Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP21) ở Pa-ri (Pháp), sau thất bại của các hội nghị thượng đỉnh khí hậu những năm trước.

COP21 đã đạt được các mục tiêu đề ra

Chủ tịch COP21, Ngoại trưởng Pháp Lô-răng Pha-bi-út (Laurent Fabius) xúc động phát biểu: "Tôi nhận thấy phản ứng tích cực trong phòng hội nghị. Tôi không thấy sự phản đối nào. Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu đã được thông qua". Những tràng pháo tay kéo dài nhiều phút, tiếp theo là những cái bắt tay mừng rỡ trong khán phòng, sáu năm sau thất bại của Hội nghị thượng đỉnh ở Cô-pen-ha-ghen (Đan Mạch).

Trước đó, các cuộc thảo luận chính thức về bản dự thảo thỏa thuận chống biến đổi khí hậu toàn cầu tại COP21 đã được lùi tới 17 giờ 30 phút ngày 12-12, giờ Pa-ri, muộn hơn dự kiến ban đầu 2 tiếng đồng hồ. Như vậy, trải qua 13 ngày đàm phán liên tục, với nhiều thay đổi, từ bản dự thảo đầu tiên dày hơn 50 trang, đến khi được thông qua, Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu còn lại 31 trang. Điều này cho thấy đại biểu các nước tham dự hội nghị đã có nhiều quyết tâm cũng như chấp nhận những thỏa hiệp nhất định để đi đến kết quả cuối cùng.

Trong suốt gần 2 tuần qua, các đoàn đại biểu đã tiến hành những cuộc thương lượng gay gắt, với mục đích giữ tình trạng trái đất nóng lên “từ 2°C trở xuống”, và “tiếp tục các nỗ lực để hạn chế ở mức 1,5°C” so với thời kỳ tiền công nghiệp. Viện trợ cho các nước đang phát triển để đối phó với các mối đe dọa của biến đổi khí hậu sẽ đạt mức 100 tỷ USD mỗi năm kể từ năm 2020. Đây sẽ chỉ được coi là “mức sàn” và mức đóng góp này được kêu gọi nâng lên trong những năm sau đó. Đây là một yêu sách các nước nghèo liên tục yêu cầu từ nhiều năm qua.

Các nhà lãnh đạo vui mừng khi Hiệp ước Pa-ri về biến đổi khí hậu được thông qua. Ảnh: Lepoint.fr

Thỏa thuận sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ năm 2020, giúp nền kinh tế thế giới hướng về một mô hình thải khí các-bon thấp. Cuộc cách mạng này được tiến hành qua việc loại bỏ dần các năng lượng hóa thạch (than đá, dầu lửa, khí đốt) hiện đang thống trị trên thế giới, để chuyển sang năng lượng tái tạo. Theo thỏa thuận đạt được, một cơ chế sẽ được thiết lập để xét lại mục tiêu giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính mỗi 5 năm một lần, bắt đầu từ năm 2025. Văn bản cũng tính đến sự khác biệt giữa các quốc gia, trong đó các nước phát triển phải đóng góp nhiều hơn, do trách nhiệm lịch sử trong việc phát khí thải.

Một điểm khác đáng chú ý là các đại biểu đã quyết định đưa vào Thỏa thuận Pa-ri một điều khoản thừa nhận "thiệt hại và mất mát" do thiên tai liên quan đến biến đổi khí hậu gây ra. Điều khoản này không bao gồm nghĩa vụ pháp lý và khoản bồi thường cho những nước bị ảnh hưởng, nhưng cũng được coi là chiến thắng đối với các quốc đảo nhỏ và những nước nghèo đang phải chịu tác động nghiêm trọng của tình trạng ấm lên toàn cầu. Mỹ trước đó đã phản đối điều khoản này.

Bước đột phá trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Việc thông qua Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu được coi là bước đột phá trong nỗ lực của Liên hợp quốc trong suốt hơn 2 thập kỷ qua, nhằm thuyết phục các chính phủ hợp tác để giảm lượng khí thải gây ô nhiễm mà các nhà khoa học cho rằng đang khiến nhiệt độ của Trái Đất tăng lên. Trong niềm hân hoan, Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Mun (Ban Ki-moon) tuyên bố: "Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu là một thành công vĩ đại đối với hành tinh và người dân địa cầu. Ngày hôm nay, chúng ta cuối cùng cũng có thể nói với con cháu chúng ta rằng, chúng ta đã chung tay cho việc để lại một thế giới tốt đẹp hơn cho thế hệ mai sau". 

Với tư cách là nước chủ nhà đã có nhiều đóng góp quan trọng cho thành công của COP21, Tổng thống Pháp Ph.Ô-lăng-đơ (Francois Hollande) nhấn mạnh: "Ngày 12-12-2015 là một ngày tuyệt vời đối với Trái Đất. Trong nhiều thế kỷ, đã có hàng loạt cuộc cách mạng ở Pa-ri, song đây là cuộc cách mạng đẹp và yên bình nhất mà chúng ta có, cuộc cách mạng về biến đổi khí hậu".

Từ Oa-sinh-tơn, trong phát biểu vào sáng sớm 13-12 (theo giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) đã ca ngợi thỏa thuận khí hậu đạt được tại COP21 là "mạnh mẽ và mang tính lịch sử", là "cơ hội tốt nhất" để bảo vệ Trái Đất trước những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Ông cũng nhấn mạnh đây là "một bước ngoặt đối với thế giới", một cơ sở giúp thiết lập khuôn khổ bền vững để đối phó hiệu quả với tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu, đồng thời cho thấy những cơ hội đầu tư, đổi mới và sử dụng năng lượng sạch ở quy mô chưa từng thấy.

Không giống các thỏa thuận khác, Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu có khả năng thực hiện thành công bởi nó có sự tham gia của tất cả các nước. Ấn Độ và Trung Quốc, hai quốc gia đông dân nhất thế giới và cũng là hai nước phát thải khí nhà kính nhiều nhất trong số các nước đang phát triển, đều hoan nghênh thỏa thuận lịch sử tại Pa-ri, cho rằng đây là bước tiến đến tương lai tươi sáng hơn. 

Thỏa thuận tại COP21 cũng đã được nhiều nhà khoa học và các nhà hoạt động môi trường hoan nghênh, coi đây là một bước tiến chính trị lớn trong vấn đề chống biến đổi khí hậu. Song, một số ý kiến cũng cảnh báo về một lỗ hổng, đó là thiếu một lộ trình chi tiết cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính. 

Chúc mừng thành công của hội nghị, tại thủ đô Pa-ri, khoảng 10.000 người đã tham gia vào nhiều hoạt động tập thể mang tính biểu tượng, như: Xếp chữ “Justice, Climate, Peace” (Công lý, Khí hậu, Hòa bình) với điện thoại cầm tay, một phút mặc niệm các nạn nhân của biến đổi khí hậu, hay tuần hành với dải vải đỏ dài tượng trưng cho ngưỡng nhiệt độ không thể vượt qua… Theo Roi-tơ, ước tính hàng trăm người đã tham gia vào sự kiện dùng điện thoại xếp chữ nói trên ngay tại trung tâm Pa-ri, nhờ công nghệ định vị vệ tinh. Theo ban tổ chức, sự kiện xếp chữ này nhằm gửi đến các nhà lãnh đạo một tín hiệu đòi hỏi và khích lệ mạnh mẽ.

Tại Đại lộ La Grande Armée, đối diện với Đại lộ Champs Elysées, khoảng 3.500 người đã tham gia vào hoạt động kéo một dải vải đỏ dài, tượng trưng cho “đường ranh giới đỏ” nhiệt độ không thể vượt qua, để các hiện tượng thời tiết bất thường trên Trái Đất không vượt quá tầm kiểm soát.

 BÌNH NGUYÊN