NHK ngày 8-2 đưa tin, tại hội đàm giữa Thủ tướng Shigeru Ishiba và Tổng thống Donald Trump ngày 7-2, hai bên đã xác định lại một số điểm then chốt của Hiệp ước an ninh Nhật-Mỹ, coi liên minh Nhật-Mỹ là nền tảng của hòa bình và ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí thúc đẩy hợp tác an ninh song phương, tăng cường khả năng răn đe và ứng phó của liên minh Nhật-Mỹ.

Phát biểu tại họp báo chung sau hội đàm, Tổng thống Donald Trump bày tỏ tin tưởng rằng các liên minh đáng trân trọng giữa hai nước Mỹ-Nhật và các nước khác sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai; đồng thời nhấn mạnh “hợp tác quân sự giữa Mỹ và Nhật Bản là một trong những quan hệ đối tác an ninh chặt chẽ nhất và gần gũi nhất trên thế giới”. Tổng thống Donald Trump cho biết, hai nước đã có tình hữu nghị tuyệt vời, gắn kết bằng những mối quan hệ về lịch sử, thương mại, văn hóa và tôn trọng lẫn nhau, đồng thời khẳng định hợp tác quân sự là một trong những trụ cột quan trọng.

Thủ tướng Shigeru Ishiba và Tổng thống Donald Trump tại họp báo chung sau hội đàm. Ảnh: Reuters 

Về phía Nhật Bản, Thủ tướng Shigeru Ishiba cũng khẳng định cam kết thúc đẩy lợi ích của cả hai nước và hiện thực hóa hòa bình, thịnh vượng trong khu vực thông qua củng cố liên minh Mỹ-Nhật, tăng cường năng lực răn đe, hợp tác chặt chẽ để giải quyết các thách thức hiện nay.

Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết, Thủ tướng Nhật Bản cũng đưa ra cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng vào năm 2027, so với chi tiêu ở giai đoạn nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông. Mỹ cũng đã thông báo phê duyệt gần 1 tỷ USD các giao dịch vũ khí với Nhật Bản, cam kết bảo vệ an ninh cho đồng minh.

Việc tăng cường hợp tác an ninh với đồng minh Washington được đánh giá là mục tiêu quan trọng của Tokyo trong bối cảnh nước này cùng lúc phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh đang nổi lên ở khu vực. Đối với Nhật Bản, mối quan hệ đồng minh với Mỹ được coi là yếu tố sống còn về mặt an ninh quốc gia. Hiến pháp Nhật Bản không cho phép nước này có quân đội, tổ chức chiến tranh hoặc tham gia chiến tranh, nên việc Nhật Bản phải dựa vào Mỹ để bảo đảm an ninh là một lựa chọn không thể khác. 

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Tokyo cần có sự bảo đảm an ninh đáng tin cậy từ phía Mỹ vì Tổng thống Donald Trump cho thấy có thái độ chưa rõ ràng đối với quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật. Trong suốt quá trình tranh cử, ông Donald Trump hầu như không đề cập đến vấn đề quan hệ với Nhật Bản, ngay cả khi phát biểu về chính sách ngoại giao và an ninh. Điều khiến các giới chức Nhật Bản lo ngại là liệu Chính phủ của Tổng thống Donald Trump có bảo vệ Nhật Bản theo đúng tinh thần Hiệp ước an ninh Nhật-Mỹ hay không. Không phải ngẫu nhiên nhà lãnh đạo Nhật Bản tới thăm Mỹ trong bối cảnh xuất hiện những đồn đoán về khả năng nối lại hoạt động ngoại giao cá nhân của Tổng thống Donald Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Đối phó với những thách thức an ninh liên quan tới chương trình tên lửa của Triều Tiên luôn là mối quan tâm hàng đầu đối với Nhật Bản.

Ngoài vấn đề an ninh, hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về chủ đề hợp tác kinh tế vốn không thể thiếu trong mối quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật. Tổng thống Donald Trump cho biết, ông muốn cắt giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản. Ông không loại trừ khả năng áp thuế với đồng minh châu Á này, trong bối cảnh thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản vào khoảng 68 tỷ USD. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ tin rằng vấn đề này có thể được giải quyết mà không cần hành động trừng phạt. 

Giới quan sát và truyền thông Nhật Bản đánh giá cuộc hội đàm thượng đỉnh Nhật-Mỹ đã thành công tốt đẹp, góp phần đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới, thậm chí tỏ ra lạc quan khi nhận định hội đàm thượng đỉnh lần này góp phần đưa quan hệ song phương “bước vào thời kỳ hoàng kim mới”.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.