Đông Nam Á trở thành “điểm tựa chiến lược” của các doanh nghiệp Pháp

Theo tờ Les Echos, có nhiều lý do để Đông Nam Á trở thành thị trường trọng điểm của các công ty Pháp. Với gần 700 triệu dân, tăng trưởng kinh tế trung bình hằng năm trên 4%, tầng lớp trung lưu không ngừng mở rộng, Đông Nam Á được xem là “cửa ngõ chiến lược” vào châu Á. Số liệu của Bộ Tài chính Pháp cho thấy, trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Pháp sang ASEAN đạt 14,3 tỷ euro (16,7 tỷ USD), đưa khu vực này trở thành khách hàng lớn thứ 6 của Paris, sau Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Trung Quốc, Anh và Thụy Sĩ. Trong đó, Singapore tiếp tục là thị trường tiêu thụ hàng Pháp lớn nhất, chiếm 53% tổng giá trị xuất khẩu của Pháp sang ASEAN, tiếp đến là các nước: Thái Lan, Việt Nam và Malaysia.

Công nhân làm việc tại một nhà máy may mặc ở thành phố Surakarta, tỉnh Trung Java, Indonesia. Ảnh: Antara

Ông Yann Frollo de Kerlivio, Giám đốc khu vực ASEAN-châu Đại Dương của Cơ quan Xúc tiến thương mại và đầu tư Pháp (Business France) nhận định, ASEAN đang giữ vai trò trung tâm giữa hai thị trường lớn là Trung Quốc và Ấn Độ, đồng thời hưởng lợi trực tiếp từ căng thẳng địa chính trị toàn cầu.

Theo ông Yann Frollo de Kerlivio, kể từ nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ đầu tiên của ông Donald Trump, nhiều công ty đã theo đuổi chiến lược “Trung Quốc + 1”. Đây là chiến lược kinh doanh của các công ty đa quốc gia nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm sự phụ thuộc và rủi ro khi chỉ tập trung sản xuất tại Trung Quốc, bằng cách mở rộng sản xuất sang một hoặc nhiều quốc gia khác, trong đó có các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan... để nâng cao tính linh hoạt, an toàn và hiệu quả chi phí. Ông Yann Frollo de Kerlivio nhận định xu hướng này giúp "những con hổ châu Á mới" (cụm từ chỉ các nước có nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, vượt trội) được hưởng lợi, từ đó củng cố vai trò ngày càng quan trọng của họ.

Trong xu thế các tập đoàn quốc tế đa dạng hóa chuỗi cung ứng, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước hưởng lợi hàng đầu. Nhiều tập đoàn quốc tế đã chọn Việt Nam làm nơi mở rộng sản xuất hoặc thiết lập trung tâm điều phối khu vực. Trong lĩnh vực dệt may, một số thương hiệu lớn như Adidas, Puma hay Decathlon đã chuyển một phần sản xuất sang Việt Nam. Trong lĩnh vực điện tử, nhiều nhà sản xuất cũng tận dụng nền tảng lao động chất lượng và mạng lưới cung ứng đang phát triển nhanh tại Việt Nam.

Một yếu tố quan trọng khác là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) cũng như các thỏa thuận giữa EU với Singapore và sắp tới đây là với Indonesia. Những hiệp định này giúp cắt giảm thuế quan, tạo điều kiện để doanh nghiệp Pháp phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả và cạnh tranh hơn trong khu vực.

Có thể thấy, việc chính quyền Tổng thống Donald Trump đẩy mạnh áp dụng chính sách thuế quan thời gian qua đã gây ra nhiều tác động, dẫn đến tình trạng tái định hình thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, điều này đã vô tình trở thành chất xúc tác thúc đẩy tiến trình tái cấu trúc thương mại châu Á, đặc biệt là tại Đông Nam Á. Từ chỗ lo ngại trở thành nạn nhân của làn sóng bảo hộ, các nền kinh tế ASEAN đã nhanh chóng chuyển mình, chủ động mở rộng các cơ chế hợp tác đa phương và song phương, biến mình thành “trung tâm kết nối” trong làn sóng liên kết thương mại mới. Các hiệp định thương mại tự do tạo điều kiện cho ASEAN hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu và định hình động lực khu vực, khiến khu vực này trở thành một trong những khu vực kết nối và phát triển năng động nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt trội và sức hấp dẫn ngày càng lớn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Dẫu vậy, thị trường ASEAN vẫn tiềm ẩn những thách thức với các doanh nghiệp Pháp. Sự đa dạng về thể chế chính trị, trình độ phát triển kinh tế và nhiều nét khác biệt về văn hóa-xã hội giữa các quốc gia thành viên buộc những doanh nghiệp Pháp phải linh hoạt về chiến lược tiếp cận từng thị trường. Ngoài ra, đây là thị trường có sự cạnh tranh khốc liệt, với Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất của khu vực. Trong khi đó, thị phần hàng hóa Pháp trong khu vực ASEAN hiện chỉ còn khoảng 1,5%, bằng một nửa của Đức.

Với quyết tâm thắt chặt quan hệ kinh tế-thương mại giữa Paris và khu vực ASEAN, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi mở rộng các hiệp định thương mại giữa EU và ASEAN. Chuyến công du của ông tới 3 quốc gia Đông Nam Á cuối tháng 5 vừa qua cũng thể hiện quyết tâm của Paris trong việc mở rộng hiện diện kinh tế tại khu vực ASEAN, nơi ngày càng giữ vai trò trung tâm trong các chuỗi giá trị toàn cầu.