Còn quá sớm để đánh giá triển vọng hòa bình Nga - Ukraine

Cuộc gặp tại Moscow giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và các đặc phái viên của Tổng thống Mỹ là ông Steve Witkoff và ông Jared Kushner vừa qua đã không gặt hái được nhiều kết quả. Cho dù Tổng thống D.Trump có nói rằng cuộc gặp “khá tốt đẹp” nhưng sự thật hai bên vẫn không thể đạt được đột phá để tiến tới chấm dứt xung đột. Tổng thống D.Trump cho rằng người đồng cấp Nga “muốn dừng cuộc xung đột” vốn đã kéo dài gần 4 năm, trong khi “về cơ bản” Kiev đã ủng hộ kế hoạch của Mỹ, dù lẽ ra nên làm điều đó sớm hơn.

Tổng thống V.Putin cùng đặc phái viên kinh tế Kirill Dmitriev và trợ lý Yuri Ushakov gặp đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Steve Witkoff và Jared Kushner tại Điện Kremlin tại Moscow, ngày 2-12. Ảnh: Getty

Theo trợ lý Điện Kremlin Yuri Ushakov, Nga và Mỹ không đạt được thỏa hiệp sau gần 5 giờ đàm phán về việc chấm dứt xung đột Nga-Ukraine dù các cuộc thảo luận "mang tính xây dựng, hữu ích và thực chất". Ông Ushakov cũng tuyên bố, ông Witkoff và ông Kushner sẽ trở về Washington thay vì đến châu Âu hoặc Kiev để đàm phán thêm.

Trong khi đó, cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và phái đoàn Mỹ gồm đặc phái viên Steve Witkoff và Jared Kushner tại Brussels đã bị hủy bỏ mà không rõ lý do, khiến triển vọng thúc đẩy hòa bình càng trở nên mờ nhạt. Tổng thống Zelensky sẽ trở về Ukraine, trong khi hai đại diện Mỹ bay về Washington sau khi gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow.

Một quan chức Nga trước đó chia sẻ với hãng tin NBC rằng, đối với Moscow, có 3 vấn đề không thể thương lượng gồm quyền kiểm soát vùng Donbass, giới hạn đối với các lực lượng vũ trang Ukraine và việc phương Tây công nhận các tuyên bố về lãnh thổ của Nga.

Ngày 4-12, trả lời phỏng vấn kênh India Today, Tổng thống Putin khẳng định: “Mọi quốc gia, trong đó có Ukraine, đều có quyền lựa chọn các biện pháp để bảo đảm an ninh của mình. Nga không phủ nhận quyền đó. Tuy nhiên, nếu việc thực thi quyền lợi này làm tổn hại đến an ninh của Nga thì đây là điều không thể chấp nhận được".

Theo Tổng thống Putin, Ukraine cho rằng việc gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ tăng cường an ninh của nước này, trong khi phía Nga cho rằng, động thái đó có thể tạo ra rủi ro đối với an ninh của Nga. Ông nhấn mạnh, hai bên cần tìm ra một giải pháp cho phép Ukraine bảo đảm an ninh mà không làm gia tăng lo ngại từ phía Nga. Ngoài ra, Tổng thống Putin cũng đề cập đến vấn đề quy chế trung lập của Ukraine. Theo ông, các văn kiện nền tảng về chủ quyền và độc lập của Ukraine trong giai đoạn đầu hình thành quốc gia này có đề cập đến nguyên tắc trung lập và ông cho rằng đây là cơ sở cần được xem xét trong các cuộc thảo luận hiện nay.

Về phần mình, Tổng thống Zelensky cho biết đội ngũ trợ lý của ông sẽ thông báo cho giới chức châu Âu về các cuộc đàm phán, cũng như sự tham gia của châu Âu trong bảo đảm an ninh của Ukraine. Ông nói thêm ngoài việc đàm phán về lãnh thổ, mục tiêu của Ukraine là bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng bao gồm các bảo đảm hỗ trợ của phương Tây để ngăn chặn nguy cơ Nga tấn công trong tương lai.

Trong khi đó, phát biểu tại Hội nghị Reuters NEXT tại thành phố New York (Mỹ), Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cảnh báo tiến trình hòa bình Ukraine vẫn còn “xa mới đạt được giải pháp”, đồng thời nhấn mạnh việc chấm dứt xung đột phải tôn trọng luật pháp quốc tế.

Với thất bại lần này trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình giữa Nga và Ukraine, Tổng thống D.Trump đã tiếp tục lỡ hẹn khi các cuộc đàm phán không đạt kết quả nào đáng kể. Thời hạn chót đầu tiên vào ngày 27-11 cho Ukraine để chấp thuận kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm của Mỹ đã không thể đạt được. Trong năm 2025, ông D.Trump đã không ít lần đặt ra thời hạn chót để Nga và Ukraine đạt thỏa thuận hòa bình nhưng đều chỉ nhận được sự thất vọng. Sự mất kiên nhẫn của Tổng thống D.Trump đã có lúc lên tới đỉnh điểm khi ông đe dọa rút khỏi vai trò trung gian, nhưng sau đó ông lại tiếp tục các nỗ lực để hai bên có thể tìm được tiếng nói chung. Giới quan sát cho rằng Tổng thống Mỹ có thể sẽ phải đợi vài tuần, thậm chí qua cả dịp kỷ niệm 4 năm ngày Nga phát động chiến dịch ở Ukraine vào cuối tháng 2.

Ngay cả khi các cuộc đàm phán tiếp tục, nhiều người tỏ ra hoài nghi về khả năng chúng đem lại thỏa thuận hòa bình. Chuyên gia Jennifer Kavanagh, nhà phân tích quân sự tại Defense Priorities ở Mỹ cho biết ông Putin khó có thể thỏa hiệp khi Nga đang giành lợi thế trên chiến trường. Theo bà, “bất kỳ thỏa thuận chấm dứt chiến tranh nào cũng đều gây tổn thất và không công bằng. Chúng ta dường như vẫn còn một chặng đường dài trước khi đạt được thỏa thuận vừa đáp ứng các tiêu chí của Nga, vừa đủ dễ chịu với Ukraine”.

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.