Kể từ khi đại dịch Covid-19 lắng xuống và các nước mở cửa trở lại, việc đeo khẩu trang không còn là quy định bắt buộc đối với hầu hết các nước trên thế giới. Bên cạnh những người sử dụng khẩu trang như một thói quen nhằm ngăn ngừa lây nhiễm, không ít người không còn coi khẩu trang là vật bất ly thân như thời điểm đỉnh cao của dịch Covid-19.

Nhưng điều này đang được các chuyên gia khuyến cáo nên thay đổi trước những nguy cơ từ XBB.1.5-biến thể phụ dễ lây truyền nhất của Omicron được phát hiện cho đến nay.

leftcenterrightdel
 Chuyên gia WHO khuyến cáo hành khách nên đeo khẩu trang trên các chuyến bay đường dài (ảnh minh họa). Ảnh: AFP

Theo Reuters, XBB.1.5 đang chiếm 27,6% số ca nhiễm Covid-19 tại Mỹ tính đến ngày 7-1 vừa qua. Chưa rõ liệu biến thể phụ này có gây ra làn sóng lây nhiễm toàn cầu hay không, nhưng tại châu Âu, số ca nhiễm XBB.1.5 đang ngày càng tăng. Các chuyên gia cho rằng, ngoài các loại vaccine ngừa Covid-19, việc đeo khẩu trang cần tiếp tục được duy trì.

Bà Catherine Smallwood, quan chức cấp cao về tình trạng khẩn cấp của WHO phụ trách châu Âu cho rằng người dân nên đeo khẩu trang tại những nơi có rủi ro cao như những chuyến bay đường dài. Theo bà, đây cũng là khuyến nghị đối với hành khách đến từ bất kỳ nơi nào đang có sự lây lan nhanh chóng của Covid-19.

Cơ quan An toàn hàng không Liên minh châu Âu (EASA) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Âu (ECDC) cũng đã đưa ra các khuyến nghị cho những chuyến bay giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU), bao gồm “các biện pháp phi dược phẩm để giảm sự lây lan của virus, chẳng hạn như đeo khẩu trang”.

Còn tại Mỹ, một số thành phố và quận đã khuyến khích mọi người đeo khẩu trang trở lại ở những không gian chung trong nhà, trong đó bao gồm thành phố New York và quận Los Angeles ở California. Tiến sĩ William Schaffner, giáo sư y tế dự phòng tại Đại học Y Vanderbilt (Nashville, Tennessee) kêu gọi bất kỳ ai sống trong một hộ gia đình có nguy cơ cao hãy đeo khẩu trang khi ở không gian chung trong nhà. Các hộ có nguy cơ cao là gia đình có người trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai, những người có tiền sử bệnh như bệnh tim, tiểu đường hoặc bệnh phổi và bất kỳ ai bị suy giảm miễn dịch.

Tiến sĩ Helen Chu, Phó giáo sư về dị ứng và các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Washington ở Seattle cho rằng: “Đây là thời điểm tốt để đeo khẩu trang”. Theo bà, “với tình hình hiện tại, khi các bệnh viện gần hết công suất, đặc biệt ở các bệnh viện nhi có bệnh nhân nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV) và cúm, tôi nghĩ rằng bất cứ điều gì bạn có thể làm để làm chậm quá trình lây truyền trong cộng đồng đều sẽ hữu ích”.

Khuyến cáo đưa ra trong bối cảnh “bộ 3 dịch bệnh” do virus Corona, cúm và RSV càn quét ở Mỹ. Trên toàn quốc, tỷ lệ ca nhiễm Covid-19 và số ca nhập viện đã tăng lần lượt là 56% và 24% trong hai tuần qua. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ ước tính rằng, đã có 13 triệu ca mắc bệnh và 7.300 ca tử vong do cúm trong mùa này và các con số trên dự kiến sẽ tăng lên trong những tháng tới. Cuối cùng là RSV, có vẻ như đang giảm nhưng thực tế, tỷ lệ lây nhiễm vẫn còn cao trên khắp đất nước.

CDC đã chính thức khuyên người dân đeo khẩu trang tùy theo mức độ lây lan Covid-19 trong cộng đồng ở từng quận, có tính đến số ca nhập viện liên quan đến virus, sức chứa giường bệnh và tỷ lệ ca bệnh. Tiến sĩ Rochelle Walensky, Giám đốc CDC cho biết: “Chắc chắn là bạn không cần đợi khuyến nghị của CDC để đeo khẩu trang”.

Một nghiên cứu về các chính sách Covid-19 tại các trường học ở khu vực Boston cho thấy, việc dỡ bỏ quy định đeo khẩu trang vào năm 2022 có liên quan đến gần 12.000 trường hợp mắc bệnh khác trong số sinh viên và nhân viên. The New York Times dẫn lời Tiến sĩ William Schaffner cho biết, đeo khẩu trang giúp ngăn việc chạm tay vào mặt trong trường hợp tay bị dính virus từ tay nắm cửa hoặc cột tàu điện ngầm... Đeo khẩu trang có hiệu quả nhất trong việc ngăn chặn sự lây lan của những loại virus khi người nhiễm bệnh đeo khẩu trang, nhưng việc đeo khẩu trang để bảo vệ khỏi nguy cơ bị lây nhiễm vẫn mang lại lợi ích, đặc biệt nếu sử dụng các loại khẩu trang chất lượng cao như N95, KN95 hoặc KF94.

Theo bà Syra Madad, Giám đốc cấp cao của chương trình mầm bệnh đặc biệt trên toàn hệ thống tại New York City Health + Hospitals, các biện pháp y tế công cộng khác, chẳng hạn như rửa tay, lau bề mặt và lọc không khí, cũng rất quan trọng để hạn chế sự lây lan của virus gây bệnh đường hô hấp. Nếu vaccine được coi là biện pháp bảo vệ, không để bệnh trở nên nghiêm trọng khi bị nhiễm virus thì khẩu trang là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại sự lây nhiễm bệnh.

HẠNH NGUYÊN