Đó là những mỹ từ lâu nay vẫn được dành cho tập đoàn xe hơi lớn nhất nước Đức, cũng thuộc tốp đầu châu Âu: Volkswagen.

Thế nên, thông tin “đế chế Volkswagen lâm nguy” phủ kín các kênh truyền thông trong tuần qua khiến nhiều người ngỡ ngàng. Những gì gã khổng lồ này phải đối mặt cũng đang làm chao đảo hàng loạt hãng xe hơi tên tuổi đình đám khác của châu Âu.    

Có lẽ chưa lúc nào ngành công nghiệp ô tô châu Âu lại lâm vào thời kỳ đặc biệt khó khăn như hiện nay. Ngành sản xuất ô tô đang “thở dốc”, mà nếu không được “hà hơi tiếp sức” kịp thời, hàng loạt tập đoàn sản xuất ô tô có thể đứng bên bờ vực phá sản, kéo theo đó là sự tiêu vong của các ngành công nghiệp phụ trợ và hàng triệu việc làm, gây ra những tác động khôn lường có khả năng đe dọa sự thịnh vượng của châu Âu.

Dây chuyền sản xuất tại nhà máy Xe thương mại Volkswagen ở Hanover, Đức. Ảnh: Vietnam+ 

Để ngăn chặn hậu quả tai hại có thể xảy ra, mới đây, Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck đã tổ chức một "hội nghị thượng đỉnh" trực tuyến, mời đại diện các nhà sản xuất ô tô Đức tham dự, để bàn thảo về những biện pháp khẩn cấp nhằm cứu vãn ngành công nghiệp “xương sống” của nước Đức.

Trên toàn cầu, số lượng xe bán ra của các hãng xe châu Âu đang rơi xuống mức thấp, trong khi các mẫu xe điện (EV) mới của các hãng này tiếp tục chật vật định hình thị hiếu khách hàng. Không chỉ có “gã khổng lồ” Volkswagen phải đối mặt nguy cơ đóng cửa hàng loạt nhà máy. Ngay cả với hãng xe hơi hàng đầu của Pháp Renault, hay tập đoàn Stellantis của Italy sở hữu 14 thương hiệu xe hơi, đã qua rồi thời “tung hoành ngang dọc”, độc tôn thống lĩnh thị trường. Giờ đây, tất cả những cái gọi là vị thế “chim đầu đàn”, uy tín thương hiệu, truyền thống lâu đời, năng lực công nghệ, năng lực sản xuất... không còn là sự bảo đảm mặc định giúp họ chiếm lĩnh thị trường toàn cầu, khi mà lượng xe tồn trong nhà máy sản xuất của các hãng đã lên mức báo động.

Theo công ty nghiên cứu Bloomberg Intelligence, 1/3 số nhà máy của các hãng xe hơi hàng đầu châu Âu như BMW, Mercedes, Stellantis, Renault và Volkswagen đang hoạt động “bết bát”. Tại nhiều nơi, công suất vận hành duy trì ở mức chỉ bằng một nửa so với trước. Tình hình còn tệ hơn tại nhà máy Stellantis ở Mirafiori (Italy), nơi sản xuất dòng xe điện Fiat 500e. Sản lượng tại đây đã giảm hơn 60% trong nửa đầu năm 2024. Trong khi đó, ngay cả nhà máy tại Bỉ của “ông lớn” Audi, dòng EV hạng sang Q8 e-tron cũng đang đối mặt nguy cơ ngừng sản xuất. Tại nhà máy của Renault ở Douai (Pháp), nhà máy của Volkswagen ở Dresden (Đức), nhiều chiếc xe điện “mới ra lò” đã phải nằm “đắp chiếu”, trong bối cảnh sức mua xe điện trên thị trường toàn cầu có xu hướng “rơi tự do”.  

Chi phí nhân công cao, phí nhiên liệu tăng, lệnh cấm xe động cơ đốt trong từ năm 2035, các tiêu chuẩn khí thải ngày càng khắt khe, cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, năng lực cạnh tranh suy giảm do sức ì và những chậm chạp trong thay đổi tư duy... là một số nguyên nhân làm đảo lộn các điều kiện thị trường xe hơi châu Âu trong một thời gian ngắn, gạt "những kẻ không kịp thích nghi" hay điều chỉnh đủ nhanh sang bên lề cuộc chơi.

Trớ trêu thay, trong lúc nhà sản xuất châu Âu “sống dở chết dở” với xe điện, thì các mẫu EV của hàng loạt hãng xe Trung Quốc như Geely, Chery, Great Wall Motor và BYD lại chứng kiến sức bật mạnh mẽ, tiếp tục tìm cách xâm nhập các thị trường mới ở châu Âu.

Lật lại vấn đề, trong trường hợp của Volkswagen, thống kê cho thấy lợi nhuận của hãng này vẫn rất lớn, đạt 22,6 tỷ euro (25,14 tỷ USD) năm 2023 và dự kiến đạt 20 tỷ euro trong năm nay. Song rõ ràng, biên lợi nhuận đang bị thu hẹp, và giới chủ luôn muốn tìm mọi cách để tối ưu hóa chi phí, gia tăng lợi nhuận.

Như vậy, không loại trừ khả năng Volkswagen-cũng như nhiều gã khổng lồ xe hơi châu Âu-đang tạo ra một “kịch bản tận thế”, một mặt nhằm bác bỏ yêu cầu đòi tăng lương của người lao động, một mặt gây sức ép buộc các chính phủ nối lại trợ cấp xe điện. Chưa kể, “kịch bản tận thế” còn là cái cớ hợp pháp để các “ông lớn” thực hiện việc sa thải hàng loạt công nhân trong nỗ lực cắt giảm chi phí.

HÀ PHƯƠNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.