Bãi rác Đông Thạnh đã ngưng nhận rác, vẫn gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Từ ngày được nâng cấp thành thành phố trực thuộc Trung ương, Cần Thơ đã thực hiện xây dựng bãi rác mới để đáp ứng nhu cầu xử lý rác ngày càng lớn. Bãi rác cũ Đông Thạnh ngưng tiếp nhận và bãi rác mới Tân Long được đưa vào hoạt động. Tưởng rằng tình trạng “khổ vì rác” lâu nay sẽ chấm dứt, vậy nhưng, hiện nay, cả núi rác khổng lồ ở bãi rác cũ vẫn nằm lộ thiên và bãi rác mới Tân Long thì nảy sinh hàng loạt bất cập, bắt đầu gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Ô nhiễm cả không khí và nước ngầm

Bãi rác cũ Đông Thạnh, rộng khoảng 5ha, nằm cạnh quốc lộ 1A, thuộc địa bàn phường Ba Láng, quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ, là nơi tập trung, xử lý rác thải của thành phố hơn 20 năm nay, do Công ty Công trình đô thị Cần Thơ quản lý. Do bãi rác Đông Thạnh quá tải và mức độ ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, từ tháng 9-2005, UBND thành phố Cần Thơ đã chỉ đạo ngưng tập kết rác về đây. Thế nhưng, vấn đề xử lý khối lượng rác khổng lồ ở bãi rác cũ này lại gặp nhiều vướng mắc. Theo tính toán của Công ty Công trình đô thị Cần Thơ, chi phí để di dời 1m³ rác từ bãi rác Đông Thạnh sang bãi rác mới mất khoảng 30.000 đồng. Nếu tính với lượng rác khoảng 300.000m³ thì số tiền chi phí sẽ cực kỳ lớn, không thể huy động nổi. Thời gian qua, việc xử lý khối lượng rác này vẫn đang trong tình trạng bỏ ngỏ. Ngành chức năng chỉ tổ chức phun xịt hóa chất EM có tác dụng làm cho rác mau phân hủy. Tuy nhiên, giải pháp này không hiệu quả, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn nghiêm trọng.

Chúng tôi có mặt tại khu vực bãi rác Đông Thạnh (bên lề đường quốc lộ 1A) vào buổi xế trưa. Bãi rác lộ thiên cao vợi, dồn thành từng "núi" liền kề. Tường rào ngăn cách bãi rác với đường quốc lộ đã bị đập bỏ từ mấy năm nay và ban quản lý không hề có biện pháp nào để khắc phục tạm thời khi chưa di dời bãi rác. Toàn bộ khu vực xung quanh bao trùm mùi hôi thối nồng nặc. Nước từ trong bãi chảy ra lênh láng, nhuốm màu đen kịt, đặc quánh và đầy ruồi, nhặng. Những người đi đường khi qua khu vực này đều giơ tay bịt mũi. Chị Trần Thị Thủy, trú tại khu vực 1, phường Ba Láng, quận Cái Răng trò chuyện với chúng tôi với giọng rất bức xúc: “Từ khi ngưng đổ rác người dân ai cũng mừng và nghĩ chỉ thời gian ngắn nữa, bãi rác sẽ được giải tỏa hoàn toàn. Ai ngờ, kéo dài mãi đến nay vẫn không giải tỏa, chúng tôi chịu hết nổi. Ruồi, nhặng nhiều đến nỗi, đến bữa cơm thì mạnh ai nấy bới tô ăn, chứ không dám dọn cơm; ngủ trưa phải giăng mùng nếu không ruồi bu đầy mặt”.

Nghiêm trọng hơn là tình trạng nguồn nước ngầm bị ô nhiễm. Vào những ngày mưa, nước bẩn từ bãi rác chảy tràn ra các khu vực dân cư và ruộng đồng. Những giếng nước khoan không thể dùng được vì mùi tanh nồng, có màu đen. Người dân phải tích trữ nguồn nước mưa để dùng sinh hoạt. Tình trạng ô nhiễm kéo dài, đến ngay cả chính quyền địa phương cũng rất bức xúc và lo lắng. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó chủ tịch UBND phường Ba Láng, cho biết: Ngành chức năng không thể cứ để bãi rác tồn tại mãi nơi này được, gây ô nhiễm. Chúng tôi đề nghị cần phải di dời hoặc có nhà máy xử lý triệt để lượng rác tồn đọng".

Bãi rác mới, ô nhiễm mới

Để đáp ứng nhu cầu xử lý rác cho thành phố Cần Thơ, Dự án bãi rác Tân Long, kinh phí đầu tư hơn 46 tỷ đồng đã được xây dựng ở ấp Thạnh Lợi 1, xã Tân Long, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang. Hiện nay, bãi rác Tân Long dù chưa hoàn chỉnh các hạng mục công trình kèm theo nhưng đã tiếp nhận rác được gần 3 năm nay. Có mặt ở bãi rác này, chúng tôi thấy tình trạng ô nhiễm cũng đã ở mức nghiêm trọng, trong khi các khâu xử lý rác còn quá thô sơ. Theo hồ sơ qui hoạch ban đầu, bãi rác Tân Long là một hệ thống xử lý khép kín gồm: nhà máy xử lý rác, nước thải, chế biến rác thành phân hữu cơ, đê bao, sân phơi… Thế nhưng, sau 3 năm đi vào hoạt động, các hạng mục quan trọng như nhà máy xử lý rác thải, chế biến rác thành phân hữu cơ… vẫn còn nằm trên giấy, dẫn đến ô nhiễm cả khu vực dân cư lân cận. Ông Trần Văn Hai - người dân ở ấp Thạnh Lợi A1 - cho biết: “Lúc bãi Tân Long khai trương, ngành chức năng hứa hẹn sẽ xử lý rác triệt để, không gây ô nhiễm; sẽ tiếp tục hoàn thiện các hạng mục kèm theo. Thế nhưng, đến nay cả bãi rác đang gây bức xúc đối với hàng trăm hộ dân vì gây ô nhiễm nặng nề, gây ảnh hưởng nguồn nước sinh hoạt. Các con sông, rạch gần bãi rác Tân Long giờ đây chuyển màu nước đen kịt; nhiều hàng quán ven quốc lộ 1A phải đóng cửa vì mất khách; ao nuôi cá cũng bị ô nhiễm làm cá chết hàng loạt; nguồn nước từ bãi rác này được bơm thẳng ra các hệ thống kênh sạch trong khu vực.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, mỗi ngày bãi rác Tân Long tiếp nhận từ 750 đến 800m³ rác thải từ các quận nội ô thành phố Cần Thơ. Trước bức xúc của người dân, Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Hậu Giang đã khảo sát và đánh giá việc xử lý hóa chất ở bãi rác này chưa đạt yêu cầu, chỉ xử lý dạng thô kiểu chôn lấp, chỉ mang tính chất tạm thời, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Cơ quan này cũng yêu cầu thành phố Cần Thơ sớm triển khai các hạng mục công trình của bãi rác như trong dự án.

Trước thực trạng trên, thiết nghĩ, việc xây dựng nhà máy xử lý rác ở Đông Thạnh và Tân Long cần được sớm thực hiện. Cùng với đó là sớm triển khai các hạng mục kèm theo của bãi rác mới Tân Long đúng như quy hoạch ban đầu với công nghệ xử lý rác hiện đại, khép kín, không gây ô nhiễm. Hơn nữa, theo quy hoạch, vị trí bãi rác Đông Thạnh nằm trong vòng xoay giao thông dưới chân cầu Cần Thơ, do đó cũng cần sớm di dời để bàn giao mặt bằng xây dựng công trình cầu đúng tiến độ.

Bài và ảnh: ĐẶNG HOÀNG VINH