Vụ Ben-ga-di vẫn “đeo bám” cựu Ngoại trưởng Mỹ H.Clin-tơn

Vụ việc cũng từng khiến cựu Ngoại trưởng H.Clin-tơn (Hillary Clinton) phải ra điều trần trước Quốc hội trong hai năm 2013 và 2015. Trong bối cảnh cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang đến gần, vụ việc lại được “đào xới kỹ” như một chiêu bài nhằm thu hút lá phiếu cử tri của cả phe Dân chủ lẫn Cộng hòa.

5 cáo buộc “nghiêm trọng”

Sau 2 năm điều tra, ngày 28-6, Ủy ban điều tra đặc biệt của Hạ viện Mỹ  do phe Cộng hòa thành lập đã công bố báo cáo dài hơn 800 trang về sự vụ kể trên. Theo như lời Hạ nghị sĩ T.Gô-đi (Trey Gowdy), Chủ tịch Ủy ban điều tra, bản báo cáo “sẽ làm thay đổi cơ bản cách chúng ta nhìn nhận về vụ tấn công tại Ben-ga-di”. Tờ Washington Post cho biết, báo cáo đã đưa ra 5 cáo buộc được xem là “nghiêm trọng” nhằm vào chính quyền của Tổng thống B.Ô-ba-ma (Barack Obama) nói chung và cựu Ngoại trưởng H.Clin-tơn nói riêng.

Một là, Bộ Ngoại giao Mỹ đã không bảo vệ được công dân nước mình tại Li-bi. Báo cáo cho rằng đáng lẽ ra chính quyền B.Ô-ba-ma và bà H.Clin-tơn phải nhận thức được các nguy cơ an ninh lúc bấy giờ. Hầu như không có một đề xuất thắt chặt an ninh nào được đưa ra trước khi xảy ra vụ tấn công. Cũng theo báo cáo, Phó chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ khi đó đã không tham dự cuộc họp trực tuyến khẩn cấp bởi vì “trước đó ông này đã quay trở về tư gia mở tiệc chiêu đãi các quan chức nước ngoài” và “được thông báo về vụ tấn công khi đang dùng bữa”.

Hai là, Cục Tình báo Trung ương (CIA) đã đánh giá sai mối đe dọa đối với các nhân viên Mỹ trên thực địa. Theo báo cáo, giữa lúc Li-bi trong tình trạng hỗn loạn sau khi nhà lãnh đạo M.Ca-đa-phi (Muammar Gaddafi) bị lật đổ, giới tình báo Mỹ “về cơ bản đã hiểu sai ai mới thực sự là đồng minh của họ lúc bấy giờ”. Chính giới tình báo cũng không rõ rốt cuộc ai sẽ đến giúp công dân Mỹ khi cần thiết.

Ba là, Lầu Năm Góc đã không hỗ trợ kịp thời vào thời điểm vụ việc xảy ra. “Bất chấp lệnh của Bộ trưởng Quốc phòng vào lúc 7 giờ tối hôm đó, không có bất cứ thiết bị quân sự nào được triển khai tới Ben-ga-di. Oa-sinh-tơn có được thông tin kịp thời từ thực địa nhưng có vẻ như họ cho rằng tình hình đã dịu đi”, Hạ nghị sĩ T.Gô-đi nhận xét.

Bốn là, chính quyền B.Ô-ba-ma đã “cản trở” cuộc điều tra. Ông T.Gô-đi cáo buộc Bộ Ngoại giao, Lầu Năm Góc và CIA đã “cố tình” và “bắt tay nhau” cùng từ chối chuyển giao các hồ sơ ghi chép cần thiết, khiến cuộc điều tra bị chậm trễ hàng tháng trời. 

Năm là, trợ lý của bà H.Clin-tơn đã “tác động” đến đánh giá của Bộ Ngoại giao Mỹ về vụ Ben-ga-di. Theo đó, Bộ Ngoại giao cũng từng tiến hành cuộc điều tra riêng của mình về vụ việc và trợ lý C.Min (Cheryl Mills) là người có “tác động từ đầu đến cuối”.

Trong một tuyên bố, Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa M.Pôm-peo (Mike Pompeo) đã cáo buộc Chính quyền Tổng thống B.Ô-ba-ma đặt lợi ích chính trị lên trên tính mạng của người dân, cũng như không công bố sự thật và một lời giải thích rõ ràng về vụ tấn công. Nhân cơ hội này, ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa Đô-nan Trăm (Donald Trump) cũng công kích đối thủ H.Clin-tơn của đảng Dân chủ khi nhấn mạnh vụ Ben-ga-di “là một thất bại nữa của bà Clin-tơn”. “Nếu bà H.Clin-tơn là Tổng thống thì đó sẽ là thảm kịch cho đất nước này vì bà ấy chỉ đưa ra những đánh giá tệ hại”, ông Đô-nan Trăm viết trên trang cá nhân.

“Không có gì mới”

Trong một báo cáo riêng, các nghị sĩ đảng Dân chủ trong ủy ban trên đã phản bác kết luận của phe Cộng hòa. Mặc dù thừa nhận “các biện pháp an ninh tại Ben-ga-di lúc bấy giờ còn thiếu sót”, song theo báo cáo này, cho dù quân đội có được triển khai đến hiện trường sớm hơn cũng không thể cứu sống 4 nhà ngoại giao Mỹ. Họ cũng chỉ trích ủy ban trên đã tiêu tốn mất 2 năm và 7 triệu USD tiền thuế của dân vào "một trong những cuộc điều tra lâu nhất và mang tính đảng phái nhất trong lịch sử".

Mặt khác, các nghị sĩ đảng Dân chủ cũng cáo buộc bị các nghị sĩ Cộng hòa cho “ra rìa” khi không được tham gia các cuộc phỏng vấn cần thiết hay chia sẻ những bằng chứng quan trọng trong khi Bộ Ngoại giao đã “cung cấp từng nhân chứng một theo yêu cầu của Ủy ban điều tra cùng với hơn 100.000 trang tài liệu”. Riêng đối với cáo buộc “tác động” đến cuộc điều tra độc lập của Bộ Ngoại giao, trợ lý C.Min khẳng định, bản thân bà chỉ đơn thuần đưa ra “các đề xuất” mà thôi. Thư ký báo chí Nhà Trắng G.Ơ-nét (Josh Ernest) chỉ trích báo cáo của phe Cộng hòa mang động cơ chính trị để tấn công nhằm vào ứng cử viên của đảng Dân chủ là bà H.Clin-tơn. Về phần mình, CNN dẫn lời cựu Ngoại trưởng H.Clin-tơn cho rằng, rốt cuộc sau 2 năm điều tra, Ủy ban do phe Cộng hòa thành lập chẳng phát hiện thêm chi tiết gì mới so với bản báo cáo độc lập của Bộ Ngoại giao trước đây.

HOÀNG VŨ