Dưới sự bảo trợ của Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), cuộc đối thoại đầu tiên giữa các quan chức chính phủ Vê-nê-du-ê-la và phe đối lập vừa diễn ra tại CH Đô-mi-ni-ca. Tuy nhiên, cuộc đối thoại này không diễn ra trực tiếp mà với sự trung gian hòa giải quốc tế của một nhóm cựu lãnh đạo của một số quốc gia. Theo thông cáo của UNASUR, hai bên đã có các cuộc thảo luận riêng rẽ với cựu Thủ tướng Tây Ban Nha Hô-xê Lu-ít Rô-đri-ghết Da-pa-tê-rô (Jose Luis Rodriguez Zapatero), cựu Tổng thống Đô-mi-ni-ca, Lê-ô-nen Phéc-nan-đét (Leonel Fernandez) và cựu Tổng thống Pa-na-ma, Mác-tin Tô-ri-giốt (Martin Torijos). Đại diện phe đối lập của Vê-nê-du-ê-la tham gia cuộc đối thoại gián tiếp này là thành viên các đảng thuộc Liên minh Bàn đoàn kết dân chủ (MUD).

Cho dù kết quả chưa có gì để nói nhưng tín hiệu tích cực là các nhà trung gian hòa giải nhận thấy “mong muốn đối thoại ở cả hai phía”. Dấu hiệu khả quan nhất là các cuộc đối thoại mới đã được đề xuất nhằm “nhất trí về một chương trình nghị sự phù hợp với nhu cầu của mỗi bên và về cách thức tham gia cuộc đối thoại quốc gia”.

Các giá bầy sản phẩm trống trơn tại một cửa hàng dược phẩm ở Ca-ra-cát vì khan hiếm nguồn cung. Ảnh: AFP 

Sáng kiến đối thoại nói trên được Tổng thống Vê-nê-du-ê-la, Ni-cô-lát Ma-đu-rô (Nicolas Maduro) thúc đẩy nhằm bảo đảm hòa bình, tôn trọng các nguyên tắc của pháp luật và bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Vê-nê-du-ê-la. Đây cũng là một trong các nỗ lực của ông N. Ma-đu-rô nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị cùng với cuộc khủng hoảng kinh tế ngày một tồi tệ tại quốc gia này. Trước khi tới CH Đô-mi-ni-ca, 3 nhà trung gian hòa giải quốc tế nói trên đã tới thủ đô Ca-ra-cát để làm việc với Tổng thống N. Ma-đu-rô và phe đối lập. Tuy nhiên, nỗ lực này vẫn chưa giúp hai bên ngồi trực tiếp với nhau trên bàn đàm phán và đây chỉ là một cuộc đối thoại “không chính thức”.

Nhóm đối lập trung hữu chính MUD trong một tuyên bố đã đặt ra một loạt điều kiện để thực hiện các cuộc đối thoại, trong đó bao gồm tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về việc  bãi chức Tổng thống N. Ma-đu-rô. Phe đối lập cũng kêu gọi chính phủ chấp nhận hàng cứu trợ lương thực và y tế của cộng đồng quốc tế để đối phó với cuộc khủng hoảng nhân đạo. Ngoài ra, phe đối lập cũng yêu cầu chính phủ phải tìm ra được các giải pháp cho cuộc khủng hoảng kinh tế đang lan rộng hiện nay.

Mặc dù nỗ lực đối thoại đầu tiên gặp nhiều trở ngại, nhưng đây được đánh giá là một bước tiến hiếm hoi trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng kéo dài tại Vê-nê-du-ê-la. Lần cuối cùng chính phủ và phe đối lập đàm phán chính thức là vào năm 2014, khi ở Vê-nê-du-ê-la bùng nổ các cuộc biểu tình bạo lực khiến hơn 40 người thiệt mạng.

Trong bối cảnh cuộc tranh giành quyền lực đang diễn ra quyết liệt trên chính trường và kinh tế khá bết bát, thiện chí đối thoại của hai phía cần được xây dựng và thúc đẩy hơn bao giờ hết. Các đồng minh khu vực, các tổ chức quốc tế, bao gồm cả Liên hợp quốc, đã khẩn thiết kêu gọi đối thoại ở Vê-nê-du-ê-la trong bối cảnh lạm phát ở nước này đạt mức 3 con số, khủng hoảng năng lượng và thực phẩm khiến cuộc sống của người dân bị đảo lộn.

Tình hình kinh tế ở Vê-nê-du-ê-la tồi tệ tới mức nhiều hãng hàng không gần đây đã tuyên bố ngừng các chuyến bay đến quốc gia này do lo ngại gặp rắc rối khi đổi tiền sang USD. Mới đây nhất, hãng hàng không lớn nhất khu vực Mỹ La-tinh, LATAM, thông báo sẽ tạm ngừng các chuyến bay của hãng tới Vê-nê-du-ê-la trong thời gian không giới hạn, sau một động thái tương tự của hãng hàng không Đức Lufthansa. Trước Hãng Hàng không Đức, hãng American Airlines của Mỹ cũng phải hủy tuyến bay thẳng Ca-ra-cát - Niu Y-oóc do nhu cầu quá thấp. Do cuộc khủng hoảng tài chính kinh tế ở quốc gia Nam Mỹ này, trong nhiều năm qua, các hãng bay nước ngoài gặp khó khăn trong việc chuyển khoản doanh thu hàng tỷ USD về nước do bị giữ bằng đồng nội tệ bolivar bởi chính sách kiểm soát ngoại hối của Vê-nê-du-ê-la. Nhiều hãng đã phải hạn chế dịch vụ và yêu cầu hành khách trả tiền vé bằng USD.

Trong khi đó, mức dự trữ vàng của Vê-nê-du-ê-la đã xuống thấp kỷ lục sau khi bán 1,7 tỷ USD kim loại quý này trong quý I để trả nợ. Theo số liệu của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), dự trữ vàng của nước này đã mất gần một phần ba trong một năm qua, đẩy nền kinh tế gần bờ vực sụp đổ hơn bao giờ hết vì vàng chiếm tới 70% tổng dự trữ quốc gia của nước này. Trong khi đó, nguồn thu “cứu cánh” từ dầu mỏ cũng không giúp quốc gia giàu có trữ lượng dầu mỏ này thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế vì giá dầu thế giới rớt thảm hại.

Tuy nhiên, triển vọng các cuộc đối thoại tiếp theo còn rất mờ mịt trong bối cảnh cuộc quyết đấu quyền lực hiện nay ở Vê-nê-du-ê-la vẫn chưa có dấu hiệu lắng dịu. Ngày 30-5, chính quyền của Tổng thống N. Ma-đu-rô đã lên tiếng cáo buộc phe đối lập có hành vi gian lận khi cho rằng, nhiều chữ ký trong bức thỉnh nguyện thư yêu cầu mở một cuộc trưng cầu dân ý về sự tín nhiệm đối với tổng thống đều thuộc về những người đã qua đời. Khoảng 10.000 chữ ký mà phe đối lập thu thập được trong bức thỉnh nguyện thư bị phát hiện là của những người đã mất. Tổng thống N. Ma-đu-rô còn tuyên bố một cách cứng rắn rằng, trong trường hợp bị đảo chính, ông sẽ kêu gọi những người ủng hộ chính quyền “nổi dậy”.

XUÂN PHONG