Sau cuộc gặp giữa Tổng thống B.Ô-ba-ma và Thủ tướng Đức An-giê-la Méc-ken (Angela Merkel) ngày 24-4, Đức và Mỹ đã nhất trí sẽ tiếp tục hỗ trợ cuộc hòa đàm Xy-ri tại Giơ-ne-vơ (Thụy Sĩ). Bà A.Méc-ken cho biết, hai bên nhất trí sẽ hỗ trợ tiến trình chính trị ở Xy-ri và tiến trình này cần phải được tiếp tục trong khuôn khổ cuộc hòa đàm ở Giơ-ne-vơ.

Tại cuộc họp báo chung sau cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Đức, Thủ tướng A.Méc-ken bày tỏ không ủng hộ “những vùng an toàn” theo cách thức cũ ở Xy-ri vốn cần có sự bảo vệ của các lực lượng nước ngoài. Theo bà, cuộc hòa đàm ở Giơ-ne-vơ nên nhất trí về những khu vực, nơi mà những người Xy-ri đang chạy trốn chiến tranh có thể cảm thấy an toàn trước các cuộc không kích.

Tổng thống B.Ô-ba-ma và Thủ tướng A.Méc-ken tại cuộc họp báo chung. 

Về vấn đề này, Tổng thống B.Ô-ba-ma cho rằng, rất khó để thành lập được khu vực an toàn tại Xy-ri mà không có sự tham gia của quân đội, nên chỉ giải pháp chính trị mới có thể đem lại hòa bình lâu dài tại quốc gia này. Ông B.Ô-ba-ma khẳng định, thành phần chính phủ chuyển tiếp của Xy-ri cần phải do tất cả người dân nước này quyết định. Ông kêu gọi các phe phái ở Xy-ri quay lại bàn đàm phán và khôi phục lệnh ngừng bắn bị vi phạm ở quốc gia này.

Cùng ngày, Tổng thống B.Ô-ba-ma đưa ra phát biểu trên, BBC ngày 24-4 cho biết, trả lời phỏng vấn hãng tin này, ông B.Ô-ba-ma khẳng định sẽ là một sai lầm của Mỹ hoặc Anh khi đưa bộ binh đến Xy-ri và lật đổ chế độ của Tổng thống An Át-xát. “Để giải quyết vấn đề về lâu về dài ở Xy-ri nếu chỉ bằng giải pháp quân sự thông qua điều bộ binh tới sẽ không mang lại kết quả”, Tổng thống B.Ô-ba-ma nhận định. Tổng thống Mỹ cũng cho rằng, cộng đồng quốc tế sẽ phải cùng lúc gây áp lực đối với tất cả các bên, bao gồm cả Nga, I-ran và những nhóm đối lập ôn hòa “để ngồi vào bàn đàm phán và cố gắng làm trung gian cho một quá trình chuyển tiếp ở Xy-ri”.

Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, ngày 25-4, ông B.Ô-ba-ma thông báo đã phê chuẩn kế hoạch triển khai thêm 250 binh sĩ đến Xy-ri, trong đó có cả các đơn vị đặc nhiệm, nhằm huấn luyện và hỗ trợ lực lượng địa phương trong cuộc chiến chống IS. Trong bài phát biểu tại thành phố Ha-nô-vơ trong chuyến thăm Đức, ông B.Ô-ba-ma tuyên bố ủng hộ việc triển khai quân này nhằm đẩy mạnh đà tiến công của các lực lượng đặc nhiệm vốn đã hoạt động tại Xy-ri nhằm đánh đuổi IS ra khỏi các khu vực chủ chốt. Trước đó, ngày 24-4, tờ “Nhật báo phố Uôn” đưa tin Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma dự kiến đưa ra thông báo chính thức vào ngày 25-4 về việc Mỹ sẽ triển khai bổ sung 250 binh sĩ đến Xy-ri nhằm hỗ trợ cuộc chiến chống IS. Tờ báo dẫn nguồn từ các quan chức Mỹ cho biết quyết định này sẽ nâng số quân nhân Mỹ đang hoạt động tại Xy-ri lên khoảng 300 người.

Có vẻ không mấy lô-gích giữa phát biểu của nhà lãnh đạo Mỹ về việc ủng hộ giải pháp hòa đàm ở Xy-ri với việc thông báo triển khai thêm quân tới quốc gia này. Nhưng kỳ thực, Tổng thống B.Ô-ba-ma đã rất khéo léo khi lựa chọn thời gian và địa điểm để đưa ra những phát biểu liên quan tới vấn đề Xy-ri nhằm tránh gây sự hiểu lầm cho rằng Oa-sinh-tơn đang “leo thang” trong cuộc chiến Xy-ri. Nhà lãnh đạo Mỹ đã tách bạch rõ ràng hai mục tiêu của Oa-sinh-tơn ở Xy-ri đó là cuộc chiến chống IS và thúc đẩy tiến trình chính trị ở Xy-ri. Với những tuyên bố cùng thời điểm về ủng hộ giải pháp chính trị, hòa bình ở Xy-ri và triển khai thêm quân để chống IS tới Xy-ri, Tổng thống B.Ô-ba-ma muốn chứng tỏ Mỹ không từ bỏ các cam kết của mình khi can dự vào cuộc chiến Xy-ri. Nhất là với các đồng minh ở lục địa già đang bị tổn thương sâu sắc bởi sự trỗi dậy của IS, tuyên bố triển khai thêm quân tới Xy-ri nhằm chống IS của Tổng thống Mỹ sẽ là “món quà” đầy ý nghĩa. Giữa lúc nhiều nhà ngoại giao châu Âu đang tỏ ra không hài lòng vì châu Âu, vốn đang phải đối mặt với nhiều thách thức, lại gần như nằm ngoài các ưu tiên trong chính sách đối ngoại bộn bề của ông B.Ô-ba-ma, đây sẽ là sự động viên đầy khích lệ đối với các đồng minh bên kia bờ Đại Tây Dương.

Trong chuyến thăm Đức, ông B.Ô-ba-ma cũng nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của hợp tác xuyên Đại Tây Dương trong một loạt vấn đề quốc tế nóng bỏng không chỉ Xy-ri mà cả Li-bi, U-crai-na, Áp-ga-ni-xtan hay cuộc khủng hoảng di cư. Chuyến thăm cũng góp phần thúc đẩy việc kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại xuyên Đại Tây Dương (TTIP) vốn rất cần thiết để tạo động lực cho kinh tế khu vực. Trong chuyến thăm, Tổng thống Mỹ bày tỏ lạc quan hai bên có thể kịp kết thúc đàm phán về TTIP trong năm 2016 trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ, đồng thời khẳng định lại hiệp định này sẽ chỉ có lợi cho thị trường lao động và các tiêu chuẩn môi trường của châu Âu.

Cũng nhân dịp này, “một công đôi việc”, nhà lãnh đạo Mỹ đã kêu gọi sự chung vai gánh vác sứ mệnh khó khăn tiêu diệt IS. Ông B.Ô-ba-ma tuyên bố, Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có thể làm nhiều hơn trong cuộc chiến chống IS. Trong cuộc trả lời phỏng vấn BBC, ông B.Ô-ba-ma cũng cho rằng Xy-ri là một trong nhiều vấn đề vượt quá phạm vi quốc gia và cần sự chung tay giải quyết của cộng đồng quốc tế.

XUÂN PHONG