Ngày 10-3, Tòa án bang Xao Pau-lô đã ra lệnh tạm giam cựu Tổng thống Bra-xin Lu-la Đa Xin-va (L.I.Lula da Silva) do bị cáo buộc liên quan tới hoạt động rửa tiền, che giấu tài sản và làm giả giấy tờ. Theo The Guardian, ông Xin-va bị cáo buộc sở hữu một ngôi nhà sang trọng bên bờ biển tại Goa-ru-ha, bang Xao Pau-lô. Trên giấy tờ, ngôi nhà này thuộc về Tập đoàn OAS, một trong những tập đoàn xây dựng lớn nhất nước. Tập đoàn này đang bị điều tra vì hành động hối lộ các chính trị gia và quan chức Tập đoàn dầu khí quốc gia Bra-xin Petrobras để giành các khoản hợp đồng béo bở.

Cựu Tổng thống Bra-xin Lu-la Đa Xin-va. Ảnh: theguardian.com 

Quyết định trên của tòa án được đưa ra theo yêu cầu của các công tố viên Tòa án bang Xao Pau-lô. Các công tố viên này nhận định việc tạm giam ông Lu-la Đa Xin-va là “cần thiết” bởi cho rằng vị cựu tổng thống có thể huy động một số nhóm người cản trở quá trình điều tra. Họ cũng cáo buộc ông Lu-la Đa Xin-va đã "vi phạm trật tự công cộng" khi kêu gọi những người ủng hộ tổ chức các cuộc biểu tình hôm 4-3 vừa qua, sau khi phía cảnh sát áp tải ông đến đồn để thẩm vấn liên quan đến vụ bê bối tham nhũng ở Tập đoàn Petrobras. Trước đó một ngày, các công tố viên gửi kiến nghị đến một tòa án ở bang Xao Pau-lô yêu cầu tiến hành điều tra chính thức đối với ông Xin-va về những cáo buộc tham nhũng trong vụ bê bối của Petrobras.

Ông Lu-la Đa Xin-va giữ chức Tổng thống Bra-xin từ năm 2003 đến 2010 trước khi chuyển giao lại cho người kế nhiệm là bà Đin-ma Rút-xép (Dilma Rousseff). Dù đã hết nhiệm kỳ nhưng ông Xin-va vẫn là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn. Nhiều người ủng hộ vẫn hy vọng ông sẽ quay lại tranh cử vị trí Tổng thống Bra-xin một lần nữa vào năm 2018. Cách đây khoảng một tuần, cảnh sát Bra-xin đã khám xét nhà riêng của ông Xin-va, đồng thời áp tải ông này tới đồn để thẩm vấn do nghi ngờ liên quan đến vụ tham nhũng tại Tập đoàn Petrobras. Ông Xin-va bị tố cáo đã nhận hàng triệu USD tiền hoa hồng từ những hợp đồng giữa các công ty xây dựng với Petrobras. Tuy nhiên, ông đã bác bỏ các cáo buộc trên, cho rằng vụ cảnh sát cưỡng chế là một “vở kịch của giới truyền thông” nhằm hạ thấp uy tín của ông và cam kết sẽ chiến đấu vì sự trong sạch của mình.

Trong khi đó, Đảng Lao động (PT) cầm quyền ở Bra-xin đã tố cáo hành động khám xét nhà riêng và thẩm vấn cựu Tổng thống Lu-la Đa Xin-va là âm mưu đảo chính nhằm gây bất ổn chống chính phủ hiện nay, đồng thời kêu gọi người dân bảo vệ nền dân chủ và bảo vệ sự vô tội của cựu Tổng thống Xin-va. Căng thẳng đã gia tăng giữa những người ủng hộ ông Xin-va và phe đối lập. Các nhà phân tích nhận định sự việc này có thể làm bùng phát bầu không khí chia rẽ trong xã hội Bra-xin.

Bê bối tham nhũng tại tập đoàn dầu khí hàng đầu Petrobras bắt đầu bị phanh phui từ tháng 3-2014, sau khi cựu Giám đốc bộ phận cung ứng của tập đoàn Pao-lô Rô-bớt-tô Cốt-ta (Paulo Roberto Costa) khai báo đã nhận tiền hối lộ từ mạng lưới rửa tiền quy mô lớn do những doanh nghiệp xây dựng và kỹ thuật hàng đầu Bra-xin là đối tác của Petrobras cấu kết thành lập. Cảnh sát ước tính đường dây này đã dùng khoảng 4 tỷ USD hối lộ hàng loạt chính trị gia và quan chức lãnh đạo Petrobras. Tập đoàn này đã mất khoảng 2 tỷ USD trong vụ tham nhũng nói trên. Tính đến nay đã có hơn 100 cá nhân chính thức bị kết tội tham nhũng, rửa tiền và thành lập băng đảng trong vụ bê bối của Petrobras, trong đó có hàng chục lãnh đạo từ các tập đoàn xây dựng và kỹ thuật hàng đầu Bra-xin. Khoảng 50 chính trị gia, trong đó có các hạ nghị sĩ, thượng nghị sĩ và thống đốc bang thuộc diện bị điều tra. 23 tập đoàn xây dựng và cơ khí lớn nhất Bra-xin bị cấm đấu thầu các hợp đồng của Petrobras để phục vụ công tác điều tra.

Vụ bê bối liên quan tới doanh nghiệp lớn nhất Bra-xin và cũng là một trong những "đại gia" dầu khí của thế giới, không những làm "vấy bẩn" hình ảnh Đảng PT cầm quyền và Tập đoàn Petrobras, mà còn ảnh hưởng đến uy tín của Tổng thống đương nhiệm Đin-ma Rút-xép.

NGỌC HÂN