Tín hiệu tốt cho cuộc chiến chống IS

Thủ tướng I-rắc Hai-đơ An A-ba-đi (Haider al-Abadi) cho biết, đã đạt được thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ hôm 7-1 liên quan đến đề nghị của Bát-đa về việc An-ca-ra rút các lực lượng khỏi thị trấn Bashiqa, gần thành phố Mô-xun, miền Bắc I-rắc. Thủ tướng A-ba-đi đã gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Bi-na-li Yin-đi-rim ở thủ đô Bát-đa. Mặc dù không nêu chi tiết của Thỏa thuận nhưng Đài Truyền hình nhà nước I-rắc cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ cam kết "tôn trọng chủ quyền của I-rắc" và hai bên nhất trí không can thiệp vào các vấn đề nội bộ của nhau. Phát biểu sau cuộc họp, Thủ tướng I-rắc A-ba-đi cho biết: “Về sự hiện diện của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tại Bashiqa, chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận theo yêu cầu của I-rắc đó là lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ rút khỏi Bashiqa thuộc lãnh thổ của I-rắc. Phía Thổ Nhĩ Kỳ cũng thể hiện cam kết với chủ quyền và sự thống nhất của I-rắc”. Trong khi đó, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Yin-đi-rim khẳng định, vấn đề Thổ Nhĩ Kỳ rút quân khỏi I-rắc sẽ sớm được giải quyết.

“Chúng tôi thảo luận vấn đề chi tiết với Thủ tướng I-rắc và chúng tôi đã nêu rõ rằng, mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ đó là hỗ trợ cho cuộc chiến chống IS. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực đã hỗ trợ lớn cho người dân và giúp huấn luyện họ đối phó với IS. Chủ quyền và sự thống nhất của I-rắc, đó là vấn đề nhạy cảm đối với chúng tôi. Vấn đề thổ Nhĩ Kỳ rút quân sẽ được giải quyết khi hòa bình được lập lại trong khu vực”, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Yin-đi-rim nói.

Trước đó, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Yin-đi-rim đã đến thủ đô Bát-đa trong chuyến thăm chính thức I-rắc để đàm phán với các lãnh đạo nước chủ nhà nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa hai nước. Đây là chuyến thăm cấp thủ tướng đầu tiên giữa hai nước kể từ khi An-ca-ra và Bát-đa bất đồng gay gắt xung quanh sự hiện diện của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ở miền Bắc I-rắc, vấn đề vốn làm căng thẳng quan hệ hai nước láng giềng cùng tham gia cuộc chiến chống tổ chức IS. Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ "nhúng tay" vào chiến dịch giải phóng Mô-xun của I-rắc và Thủ tướng I-rắc A-ba-đi lên tiếng phản đối rằng: "Thổ Nhĩ Kỳ không có vị trí hay vai trò nào trong chiến dịch này!".

Thỏa thuận giữa I-rắc và Thổ Nhĩ Kỳ được cho là không chỉ giúp hóa giải căng thẳng bấy lâu nay giữa hai nước láng giềng, mà còn là tín hiệu tốt đối với cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo trong khu vực.

Từ năm 2015, Thổ Nhĩ Kỳ đã triển khai hàng trăm binh sĩ tới doanh trại Bashiqa trên lãnh thổ I-rắc, cách thành phố Mô-xun khoảng 30km về phía đông bắc. Đến đầu tháng 11, An-ca-ra tiếp tục điều động xe tăng, xe thiết giáp và các binh sĩ tới khu vực Sipoli, thuộc tỉnh Sirnak, giáp biên giới với I-rắc với lý do đợt triển khai này là một phần trong nỗ lực chống khủng bố của An-ca-ra và có liên quan đến diễn biến chiến sự tại I-rắc. Sự hiện diện của binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã dẫn đến bất đồng giữa I-rắc và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo đó, Bát-đa cho rằng sự hiện diện của binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ là vi phạm chủ quyền do Chính phủ I-rắc không hề biết điều này, đồng thời yêu cầu An-ca-ra rút quân. Tuy nhiên, theo An-ca-ra, Thổ Nhĩ Kỳ triển khai quân theo đề nghị của chính quyền địa phương ở miền Bắc I-rắc, và sự hiện diện này nhằm huấn luyện các tay súng người Cuốc và lực lượng tình nguyện bộ lạc địa phương trong cuộc chiến chống các tay súng cực đoan IS ở Mô-xun.

Căng thẳng giữa hai nước liên quan đến vụ việc khiến I-rắc và Thổ Nhĩ Kỳ đồng loạt triệu hồi đại sứ về nước, cũng như đưa ra các tuyên bố đối đầu quân sự. Chính vì vậy, chuyến thăm của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ đến I-rắc lần này được cho là nỗ lực hòa giải giữa hai bên để chấm dứt khủng hoảng ngoại giao kéo dài thời gian qua.

Ngay sau khi Thủ tướng Yin-đi-rim đến Bát-đa, Đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ tại I-rắc Ph.Cay-mác-xi (Faruk Kaymakci) cho rằng, chuyến thăm này được kỳ vọng sẽ mở ra một chương mới trong mối quan hệ song phương.

I-rắc và Thổ Nhĩ Kỳ là hai quốc gia đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống IS, mối quan hệ nồng ấm giữa hai nước được kỳ vọng sẽ tạo ra động lực mới cho cuộc chiến chống IS đang trên đà thắng lợi ở cả I-rắc và Xy-ri. Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang can dự sâu hơn vào cuộc chiến ở nước láng giềng Xy-ri - nơi quân đội nước này đang hỗ trợ cho cuộc chiến chống IS. Trong khi đó, quân đội I-rắc cũng đang giành được thắng lợi lớn trong cuộc chiến giành lại quyền kiểm soát thành phố Mô-xun lớn thứ hai của I-rắc.

NGỌC HÀ