Sau khi chính thức tuyên thệ nhậm chức, ngày 27-1 vừa qua, Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm đã ký một sắc lệnh gây tranh cãi, theo đó người dân từ 7 quốc gia gồm: I-ran, I-rắc, Xy-ri, Y-ê-men, Xu-đăng, Xô-ma-li và Li-bi sẽ không được nhập cảnh vào Mỹ trong ít nhất 90 ngày. Ngoài ra, sắc lệnh cũng đình chỉ việc tiếp nhận người tị nạn từ mọi quốc gia trong vòng 4 tháng và cấm vô thời hạn việc tiếp nhận người tị nạn Xy-ri. Theo tuyên bố của ông Đô-nan Trăm, sắc lệnh nói trên không nhằm vào bất kỳ tôn giáo nào mà chỉ nhằm mục đích chống khủng bố vì sự an toàn của nước Mỹ.
Một trong những cuộc biểu tình phản đối sắc lệnh cấm nhập cảnh tại Xít-tờ. Ảnh: Washingtontimes.com
Sắc lệnh nói trên của ông Đô-nan Trăm đã làm dấy lên làn sóng phản đối và tranh cãi cả trong và ngoài nước Mỹ. Vụ việc càng trở nên căng thẳng khi ngày 3-2 vừa qua, thẩm phán liên bang tại thành phố Xít-tờ (Seattle), Giêm Rô-bát (James Robart) đã ra phán quyết trên quy mô toàn quốc chặn sắc lệnh cấm người tị nạn và công dân từ 7 quốc gia nhập cảnh vào Mỹ do Tổng thống Đô-nan Trăm ban hành. Theo Reuters, phán quyết của thẩm phán Giêm Rô-bát được coi là một đòn giáng mạnh nhằm vào sắc lệnh siết chặt thị thực đối với người nhập cư của Tổng thống Đô-nan Trăm.
Được biết, phán quyết của thẩm phán liên bang Giêm Rô-bát cũng khiến các cơ quan chính phủ Mỹ và các hãng hàng không dừng thực thi lệnh cấm do Tổng thống Đô-nan Trăm đã ký ngày 27-1 vừa qua. Cụ thể, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 4-2 thông báo, sẽ tiếp tục cho phép những người có thị thực hợp lệ được nhập cảnh vào Mỹ nhằm thực hiện theo phán quyết mà thẩm phán Giêm Rô-bát đưa ra. Reuters dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: "Chúng tôi đã bãi bỏ quy định thu hồi thị thực tạm thời. Các cá nhân có thị thực chưa bị hủy bỏ sẽ được nhập cảnh nếu như thị thực đó hợp lệ". Cùng ngày, Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết, Bộ này cũng sẽ dừng việc đánh dấu những người đến từ các quốc gia nằm trong sắc lệnh của Tổng thống Đô-nan Trăm, đồng thời tiếp tục công tác kiểm tra những người nhập cảnh vào Mỹ theo các chính sách và thủ tục thông thường.
Trước tình hình trên, Tổng thống Đô-nan Trăm ngày 4-2 đã lên tiếng bác bỏ phán quyết của thẩm phán liên bang Giêm Rô-bát. Bình luận trên tài khoản Twitter cá nhân, ông Đô-nan Trăm tuyên bố sẽ lật ngược phán quyết này. Ông cho rằng, khi một quốc gia không thể quyết định việc cho phép ai đến và ai không được đến nước mình, đặc biệt là vì lý do an ninh, thì đây là vấn đề nghiêm trọng cần xem xét. Thư ký báo chí Nhà Trắng Xin Xpai-xơ (Sean Spicer) cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với sắc lệnh của Tổng thống Đô-nan Trăm và cho rằng văn kiện này là "hợp pháp và phù hợp". "Sắc lệnh của tổng thống nhằm mục đích bảo vệ đất nước và ông có quyền hiến pháp cũng như trách nhiệm bảo vệ nhân dân Mỹ", ông Xin Xpai-xơ nêu rõ.
Trong khi đó, Bộ Tư pháp Mỹ ngày 4-2 đã đệ đơn kháng cáo nhằm đảo ngược quyết định của thẩm phán liên bang Giêm Rô-bát và khôi phục sắc lệnh cấm nhập cảnh của Tổng thống Đô-nan Trăm. Tuy nhiên, AFP cho hay, một tòa án phúc thẩm liên bang Mỹ ngày 5-2 đã bác bỏ đơn kháng cáo nói trên của Bộ Tư pháp Mỹ. Tòa trên cho biết đã đưa ra thời hạn chót là ngày 6-2 để Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra câu trả lời.
Cũng trong những ngày vừa qua, tại các thành phố lớn của Mỹ và nhiều quốc gia khác, các cuộc tuần hành phản đối sắc lệnh của Tổng thống Đô-nan Trăm vẫn tiếp tục diễn ra, điển hình như tại Oa-sinh-tơn, Luân Đôn (Anh), Pa-ri (Pháp), Béc-lin (Đức), Ba-xê-lô-na (Tây Ban Nha)…
ANH VŨ