Trong khi đó, Tổng thống N.Ma-đu-rô cùng ngày đã cảnh báo một "cuộc xâm lược có hệ thống" nhằm vào các lĩnh vực chính trị, truyền thông và ngoại giao, qua đó "tạo điều kiện" cho một cuộc can thiệp quân sự tại quốc gia Nam Mỹ này.

Phát biểu tại cuộc họp báo với sự tham dự của các nhà báo quốc tế và trong nước, Tổng thống N.Ma-đu-rô nhấn mạnh, Vê-nê-du-ê-la đang phải đối mặt với mối đe dọa tồi tệ nhất trong những năm gần đây khi quốc gia này là “mục tiêu tấn công của các thế lực chính trị, ngoại giao và truyền thông”. Ông cho rằng, các lực lượng bên ngoài đang chuẩn bị tiến hành một "cuộc tấn công dữ dội" nhằm vào Vê-nê-du-ê-la và viễn cảnh bạo lực tại quốc gia Nam Mỹ này có thể được nước ngoài lấy cớ để tiến hành một cuộc can thiệp quân sự. Theo ông, trong các âm mưu thù địch có sự tham gia của các lực lượng cánh hữu lớn và nguy hiểm.

Tổng thống N.Ma-đu-rô ban bố tình trạng khẩn cấp trong phiên họp nội các tại Ca-ra-cát ngày 13-5. Ảnh: EPA 

Ông cũng cáo buộc một số phương tiện truyền thông phương Tây đã đưa tin sai lệch về tình hình Vê-nê-du-ê-la, cho rằng đây là một âm mưu nhằm gây bất ổn và “kích động xung đột giữa người dân”. Tại cuộc họp báo, Tổng thống N.Ma-đu-rô cũng cảnh báo về một sự sụp đổ “nhãn tiền” của Quốc hội do phe đối lập kiểm soát. Tổng thống N.Ma-đu-rô nhấn mạnh: “Quốc hội đã đánh mất giá trị chính trị và việc cơ quan này tan rã chỉ còn là vấn đề thời gian".

Cuộc họp báo trên diễn ra sau khi Quốc hội Vê-nê-du-ê-la do phe đối lập kiểm soát hôm 17-5 bác bỏ Sắc lệnh Tình trạng khẩn cấp kinh tế do Tổng thống N.Ma-đu-rô vừa ban bố. Các nghị sĩ cho rằng, sắc lệnh của Tổng thống Ma-đu-rô "phá vỡ trật tự Hiến pháp". Tuy nhiên, nhiều khả năng Tòa án tối cao Vê-nê-du-ê-la sẽ bác bỏ quyết định này của Quốc hội.

Trước đó cùng ngày, thủ lĩnh đối lập Ên-ri-kê Ca-pri-lết (Henrique Capriles) ngang nhiên tuyên bố quân đội Vê-nê-du-ê-la phải lựa chọn giữa việc ủng hộ Hiến pháp hay ủng hộ Tổng thống N.Ma-đu-rô. Phát biểu này được đưa ra một ngày sau khi ông N.Ma-đu-rô ban hành một lệnh tình trạng khẩn cấp mở rộng quyền lực của binh sĩ, cảnh sát và cũng chỉ một ngày trước khi diễn ra các cuộc tuần hành do phe đối lập tổ chức đòi trưng cầu ý dân về việc phế truất ông N.Ma-đu-rô.

Hồi tháng 1, Vê-nê-du-ê-la đã ban bố Sắc lệnh Tình trạng khẩn cấp kinh tế kéo dài 60 ngày, trong bối cảnh giá dầu lao dốc, lạm phát gia tăng và thiếu hụt hàng hóa nghiêm trọng. Ngày 16-5 vừa qua, Chính phủ Vê-nê-du-ê-la quyết định gia hạn Sắc lệnh Tình trạng khẩn cấp kinh tế, trong đó bổ sung thêm một số quyền hạn mới nhằm đối phó với âm mưu của các lực lượng trong và ngoài nước hòng lật đổ chính phủ. Các quyền hạn mới cho phép quân đội, cảnh sát và các ủy ban địa phương cung ứng và sản xuất hỗ trợ hoạt động phân phối hàng hóa, thuốc men, thực phẩm và các nhu yếu phẩm cần thiết khác.

Chưa đầy một năm sau khi Tổng thống U.Cha-vết (Hugo Chavez) qua đời, Vê-nê-du-ê-la đã phải đối mặt với nguy cơ khủng hoảng kinh tế. Tổng thống N.Ma-đu-rô lên nắm quyền từ năm 2013 đã cáo buộc kinh tế tư nhân gây ra khó khăn cho kinh tế đất nước. Bên cạnh đó, sự sụt giảm trên toàn cầu về giá dầu khiến nền kinh tế Vê-nê-du-ê-la sụt giảm gần 7% trong năm qua, lạm phát dự kiến tăng lên hơn 700% trong năm nay. Tình trạng thiếu lương thực và hạn hán đã buộc nền kinh tế chuyển sang chế độ phân phối lương thực, khiến nhân dân tức giận công khai chống lại vị tổng thống 53 tuổi này. Trên thực tế, ông N.Ma-đu-rô cũng đang mất đi sự ủng hộ của dân chúng khi các thăm dò cho thấy 70% người dân muốn Tổng thống từ chức trong năm nay, theo Reuters.

Phe đối lập, với chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội cuối tháng 12, đã cố gắng tiến hành một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm để kêu gọi lật đổ Tổng thống N.Ma-đu-rô nhưng cuộc bỏ phiếu đã bị cản trở bởi Ủy ban bầu cử và Thẩm phán tòa án tối cao. Lực lượng này đã thu thập đủ 200.000 chữ ký và khởi động tiến trình bỏ phiếu bất tín nhiệm. Theo kế hoạch, lực lượng đối lập dự định thu thập thêm gần 2 triệu chữ ký ủng hộ để đi tới trưng cầu dân ý về bất tín nhiệm. Danh sách chữ ký đã được gửi lên Hội đồng Bầu cử quốc gia Vê-nê-du-ê-la (CNE). Theo quy định của Hiến pháp nước này, Tổng thống sẽ bị phế truất nếu số người bỏ phiếu bất tín nhiệm bằng hoặc vượt quá số lượng phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử năm 2013, tức là 7,5 triệu phiếu và ít nhất 25% số cử tri tham gia bỏ phiếu.

Theo Hiến pháp Vê-nê-du-ê-la, nếu cuộc trưng cầu dân ý diễn ra trước cuối năm nay, có thể dẫn đến bầu cử sớm. Giới quan sát lo ngại tình hình căng thẳng có thể làm bùng nổ các cuộc biểu tình bạo lực như hồi năm 2014 làm hàng chục người thiệt mạng. Tuy nhiên, Phó tổng thống A.I-xtu-rít (Aristobulo Isturiz) khẳng định, nước này sẽ không tiến hành trưng cầu dân ý bất tín nhiệm đối với Tổng thống N.Ma-đu-rô bởi thủ tục liên quan tới cuộc bỏ phiếu này "có lỗi".

Nội bộ quốc gia bất ổn, tình hình bên ngoài Vê-nê-du-ê-la cũng có không ít vấn đề. Phó tổng thống Vê-nê-du-ê-la A.I-xtu-rít đã tố cáo các lực lượng bên ngoài có âm mưu phá hoại. Tổng thống Ma-đu-rô cũng luôn cáo buộc các thế lực bên ngoài muốn loại bỏ "phe cánh tả Mỹ La-tinh" và cho rằng sự thất bại của Tổng thống Bra-xin, D.Rút-xép (Dilma Rousseff) vừa qua là dấu hiệu của điều đó. Sau Bra-xin, vòng vây khủng hoảng nhằm vào chính quyền Tổng thống N.Ma-đu-rô đang ngày càng thắt chặt. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng, kế hoạch lật đổ một chính thể kiểu như ở Bra-xin khó có thể thực hiện được, bởi lẽ cho đến nay, các lực lượng vũ trang Vê-nê-du-ê-la vẫn tuyên bố trung thành với chính phủ, mạnh mẽ lên án các hành động khiêu khích.

NGỌC HÀ