Ngày 21-2, Thị trưởng Luân Đôn Bô-rít Giôn-xơn (Boris Johnson) đã quyết định ủng hộ chiến dịch vận động nước Anh rời khỏi EU sau khi Luân Đôn đạt được thỏa thuận cải cách với các đối tác EU nhằm giữ Anh ở lại "ngôi nhà chung" tại Hội nghị Thượng đỉnh EU vừa diễn ra ở Brúc-xen (Bỉ). Trong một tuyên bố đưa ra cùng ngày ngay tại nhà riêng ở phía bắc Luân Đôn, ông Giôn-xơn cho biết sẽ bỏ phiếu ủng hộ Anh rời khỏi EU (Brexit). Dù đánh giá cao những nỗ lực “phi thường” của đương kim Thủ tướng Ca-mê-rôn, Thị trưởng Giôn-xơn - một người bạn cũ, một thành viên thuộc đảng Bảo thủ cầm quyền và cũng là ứng cử viên sáng giá thay thế ông Ca-mê-rôn trong nhiệm kỳ tới-tuyên bố ông ủng hộ mối liên hệ trên cơ sở “thương mại và hợp tác” chứ không phải như một “dự án chính trị”. Trả lời trên tờ thời báo uy tín ở “xứ sở sương mù” Telegraph, ông Giôn-xơn cho rằng, EU đang xâm nhập quá sâu vào từng ngóc ngách chính trị của các vùng và các quốc gia thành viên. Ông nhấn mạnh cuộc trưng cầu ý dân dự kiến diễn ra vào ngày 23-6 tới là cơ hội duy nhất để thay đổi quan hệ giữa Anh và EU.

Trước đó, ngay sau cuộc họp nội các khẩn cấp sáng 20-2, 6 trong số 29 bộ trưởng nội các đã công bố ý định nói "không" với quyết định ở lại EU để giành lại quyền tự chủ của mình, trong đó có Bộ trưởng Tư pháp Mai-cơn Gâu-vơ (Michael Gove) vốn được xem là đồng minh rất thân cận của Thủ tướng Ca-mê-rôn. Vì thế, tuyên bố mới của ông Giôn-xơn được cho là lợi thế đối với chiến dịch vận động “Brexit” bởi ông là một chính trị gia được lòng công chúng, thậm chí với cả những người không có cùng quan điểm chính trị.

Dù vậy, theo các nhà phân tích, xét tương quan lực lượng, phe ủng hộ ở lại EU có vẻ đang mạnh hơn. Người đứng đầu các "bộ sức mạnh" như: Ngoại giao, Quốc phòng, Nội vụ, Tài chính đều khẳng định đứng về phía Thủ tướng Ca-mê-rôn. Và cùng với họ là hầu hết nghị sĩ Công đảng, đảng Dân chủ Tự do (LibDem) và đảng Xanh. Ông Ca-mê-rôn cũng được sự hậu thuẫn chắc chắn của giới doanh nghiệp khi một nửa trong số 100 công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất được niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Luân Đôn, lên tiếng mạnh mẽ rằng, việc làm và đầu tư của Anh phụ thuộc vào tư cách thành viên EU.

 Thị trưởng Luân Đôn B.Giôn-xơn hôm 21-2. Ảnh: AP 

Tạp chí Financial Time của Anh ngày 22-2 cho hay, tại thời điểm hiện nay, văn phòng của Thủ tướng Ca-mê-rôn đã nhận được sự ủng hộ của gần 50 trong 100 tập đoàn lớn, trong đó có Tập đoàn Dầu khí BP và Shell, Công ty Khai thác mỏ Rio Tinto, Tập đoàn Viễn thông Vodafone và BT, Tập đoàn Quốc phòng BAE Systems, Ngân hàng HSBC. Dự kiến hôm nay (23-2), nhóm các nhà lãnh đạo này sẽ công bố bức thư ngỏ chung, trong đó tuyên bố rằng, nước Anh sẽ "hùng mạnh hơn, an toàn hơn và thịnh vượng hơn" trong một EU đã được cải cách.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu (EC) tuyên bố không có "kế hoạch B" thay thế nếu cử tri Anh quyết định rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc trưng cầu ý dân dự kiến diễn ra vào ngày 23-6 tới. Trả lời phỏng vấn trên truyền hình hôm 21-2,  Ủy viên phụ trách Tài chính EU Pi-e Mô-xcô-vi-xi (Pierre Moscovici)  khẳng định, Ủy ban châu Âu sẽ “đứng ngoài” trong chiến dịch tranh cử tại nước Anh vì không muốn ảnh hưởng đến nguyện vọng của người dân nước Anh. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định, tổ chức các cuộc trưng cầu ý dân mang nhiều nguy cơ, đặc biệt đối với Liên minh châu Âu. Châu Âu hiện đang đối mặt với nhiều thách thức như cuộc khủng hoảng nợ Hy Lạp, cuộc khủng hoảng người tị nạn... Chính vì vậy, nếu cử tri Anh quyết định rời Liên minh châu Âu trong cuộc trưng cầu ý dân sắp tới, sẽ xóa nhòa tất cả các thành tựu phát triển nhiều năm qua mà khối này đã đạt được.

Nội dung câu hỏi trưng cầu ý dân vào tháng 6 tới được dự kiến là: Nước Anh “sẽ an toàn hơn, mạnh hơn và thịnh vượng hơn trong một EU cải cách hay đứng ngoài một mình”. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Đ.Tu-xcơ (Donald Tusk) tuyên bố: “Tôi tin là nước Anh cần EU và EU cũng cần nước Anh. Phá vỡ mối liên kết này sẽ là đi ngược lại hoàn toàn với lợi ích của các bên. Chúng tôi đã làm tất cả để điều đó không xảy ra, nhưng quyết định cuối cùng nằm trong tay của người dân Anh”.

Trước ngưỡng cửa cuộc trưng cầu ý dân về việc Anh có ở lại EU hay không, các nhà lãnh đạo hai bên đã đạt được một thỏa thuận quan trọng, trên cơ sở lợi ích và sự nhượng bộ lẫn nhau. Tuy nhiên, người dân Anh mới là người ra quyết định cuối cùng vào ngày 23-6 tới.

Liên quan đến viễn cảnh "Brexit", giới phân tích cho rằng, mặc dù Thủ tướng Anh Ca-mê-rôn đã đạt được thỏa thuận cải cách với các đối tác châu Âu nhằm giữ Luân Đôn ở lại "ngôi nhà chung", song những lo ngại ngày càng gia tăng trước nguy cơ EU sẽ rạn nứt hơn khi nhiều nước châu Âu khác hiện cũng yêu cầu "quy chế đặc biệt" như Anh.

NGỌC HÀ