Trong một động thái khá bất ngờ với giới truyền thông nhưng lại không mấy khó hiểu trong giới phân tích chính trị Ô-xtrây-li-a, Thủ tướng Man-côm Tơn-bun đã đề nghị triệu tập họp Hạ viện và Thượng viện vào ngày 18-4, sớm hơn lịch trình gần một tháng, để xem xét thông qua hai dự luật liên quan đến cải cách kinh tế. Theo quy định, Ô-xtrây-li-a sẽ tiến hành tổng tuyển cử vào tháng 9 năm nay và trong cuộc bầu cử này, cử tri chỉ bầu toàn thể Hạ viện và một nửa thành viên Thượng viện. Tuy nhiên, Thủ tướng Man-côm Tơn-bun cảnh báo, nếu hai văn kiện có ý nghĩa quan trọng giúp đẩy mạnh các kế hoạch kinh tế của đất nước, gồm dự luật tái lập Ủy ban giám sát ngành xây dựng Ô-xtrây-li-a (ABCC) và dự chi ngân sách tài khóa 2016-2017 không được thông qua trong kỳ họp tới, ông sẽ tuyên bố giải tán cả hai viện Quốc hội và yêu cầu tổ chức bầu Quốc hội trước hạn vào ngày 2-7.
Thủ tướng Man-côm Tơn-bun tại Quốc hội Ô-xtrây-li-a. Ảnh: CNBC
Lực lượng cầm quyền của Thủ tướng Man-côm Tơn-bun kiểm soát Hạ viện, do đó Hạ viện đương nhiên dễ dàng thông qua các dự luật do Chính phủ đệ trình. Trong khi đó, do không kiểm soát hoàn toàn Thượng viện nên các dự luật của Chính phủ chắc chắn gặp khó khăn khi muốn cơ quan lập pháp này thông qua. Thực tế dự luật ABCC đã được Hạ viện thông qua, song đã hai lần bị Thượng viện bác bỏ. Bên cạnh đó, các Thượng nghị sĩ độc lập hoặc thuộc các đảng thiểu số đắc cử trong cuộc bỏ phiếu năm 2013 cũng thường ngăn cản chương trình làm việc của Chính phủ. Thủ tướng Man-côm Tơn-bun nhấn mạnh, đã tới lúc Thượng viện nhận ra trách nhiệm của mình và trợ giúp đẩy mạnh các kế hoạch kinh tế của đất nước.
Việc để ngỏ khả năng bầu cử sớm ở cả hai viện Quốc hội của người đứng đầu Chính quyền Can-bơ-rơ được ví như mũi tên nhiều đích. Thứ nhất, trong trường hợp cả hai dự luật được thông qua, ông Man-côm Tơn-bun sẽ thắng ở Thượng viện, tạo thuận lợi để Chính quyền thực hiện đẩy mạnh tăng trưởng như đã cam kết khi lên nắm quyền hồi tháng 9 năm ngoái, qua đó tăng thêm lợi thế của cá nhân Thủ tướng và liên đảng cầm quyền trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 9 tới. Thứ hai, trong trường hợp các dự luật “khó nhằn” trên không được thông qua trong kỳ họp lưỡng viện Quốc hội kéo dài ba tuần, thì nhiều khả năng Ô-xtrây-li-a sẽ phải giải tán cả hai viện Quốc hội và bầu cử sớm. Khi đó, Thủ tướng Man-côm Tơn-bun vẫn có những lợi thế nhất định do ông luôn chủ động dẫn dắt “cuộc chơi”. Sự chuẩn bị cho kịch bản thứ hai này được nhìn nhận ở việc Thượng viện Ô-xtrây-li-a ngày 18-3 vừa qua đã thông qua một số cải cách hệ thống bầu cử, trong đó quy định việc tham gia Quốc hội mới bằng thỏa thuận chia sẻ lá phiếu. Quy định này được nhận định gây khó khăn hơn cho các đảng nhỏ và hứa hẹn mang lại nhiều thuận lợi cho đảng nào thắng cử sắp tới, mà phần lợi thế đang nghiêng về liên đảng Tự do-Quốc gia cầm quyền của Thủ tướng Man-côm Tơn-bun.
Kết quả các cuộc điều tra dư luận mới nhất cho thấy, mặc dù tỷ lệ tín nhiệm của Thủ tướng Man-côm Tơn-bun đã giảm so với những tháng đầu ông lên nắm quyền, nhưng ông vẫn bỏ xa đối thủ B.Sót-tơn thuộc Công đảng đối lập. Cụ thể, vẫn có tới 52% người được hỏi ủng hộ ông Man-côm Tơn-bun tiếp tục giữ cương vị Thủ tướng trong khi chỉ 21% mong muốn lãnh đạo đối lập B.Sót-tơn lên thay thế; liên đảng cầm quyền của ông Man-côm Tơn-bun cũng giành được 51% số phiếu bầu so với 49% số phiếu dành cho Công đảng đối lập.
Trên chính trường, hai lực lượng chính trị chủ chốt cũng đang dồn nỗ lực nhằm tập hợp lực lượng, co kéo và thu nạp những đảng nhỏ chuẩn bị cho kịch bản tiến hành tổng tuyển cử vào đầu tháng 7 tới. Nhiều thông tin cho biết, liên đảng Tự do-Quốc gia cầm quyền đã thu hút được sự ủng hộ của đảng Xanh, một đảng nhỏ song có vị trí quan trọng khi các lực lượng chính trị chủ chốt không giành được chiến thắng áp đảo để đứng ra lập Chính phủ mới hay chưa hội đủ đa số ghế tại Quốc hội.
THẠCH VŨ