"Các nghị sĩ EU đang trong tình trạng sốt ruột. Họ không muốn có một cuộc tranh luận bình tĩnh, điềm đạm, thông minh về những thách thức lớn nhất mà EU đang phải đối mặt, thay vào đó họ lại ưa thích một cuộc chiến chính trị", Thủ tướng Orban phát biểu trong cuộc phỏng vấn thường kỳ với đài phát thanh nhà nước.

Thủ tướng Hungary-nước đảm nhiệm cương vị Chủ tịch luân phiên EU nửa cuối năm 2024-đang đối đầu với những tranh cãi nảy lửa sau bài phát biểu trước Nghị viện châu Âu tại Strasbourg (Pháp) về các ưu tiên trong nhiệm kỳ Chủ tịch EU, mà nguyên nhân được cho xuất phát từ nhiều quan điểm trái ngược giữa Budapest và Brussels. Kêu gọi ngừng bắn ở Ukraine, Thủ tướng Hungary nhấn mạnh người dân châu Âu cần hòa bình, nhưng “các nhà lãnh đạo EU lại muốn chiến tranh”. Theo ông Orban, EU “có lợi ích trong việc thiết lập mối quan hệ tốt hơn với Nga để đàm phán lệnh ngừng bắn”, đồng thời chỉ trích phản ứng của EU đối với cuộc xung đột ở Ukraine là "kém cỏi”: "EU đã sai lầm về chính sách đối với cuộc chiến này… Nếu muốn chiến thắng, chúng ta cần thay đổi chiến lược".

Thủ tướng Hungary Viktor Orban phát biểu tại Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp, ngày 9-10. Ảnh: AFP 

Thủ tướng Hungary ủng hộ việc thúc đẩy kiểm soát biên giới và chính sách di cư chặt chẽ hơn trên toàn EU, đồng thời kêu gọi một "hội nghị thượng đỉnh Schengen" thường kỳ để thảo luận về kiểm soát biên giới. Ông Orban tái khẳng định quan điểm của Budapest từ chối tham gia chính sách di cư của EU, một cách tiếp cận mà Chính phủ Hà Lan hiện cũng đang cân nhắc. “Ý tưởng về một chính sách di cư chung là có thể chấp nhận được, nhưng hãy để các quốc gia không theo xu hướng đó có quyền từ chối tham gia. Nếu không, liên minh sẽ bị phá hủy”.

Một trong những ưu tiên chính của Hungary trong nhiệm kỳ Chủ tịch EU là đưa Romania và Bulgaria vào khu vực Schengen. Thủ tướng Hungary cũng nêu bật các mục tiêu khác, như mở rộng EU, cải thiện khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, chính sách nông nghiệp và giải quyết các thách thức về nhân khẩu học của EU. Theo ông Orban, EU cần phải thay đổi vì đang phải đối mặt với "giai đoạn nghiêm trọng nhất" trong lịch sử hiện đại của mình; nhấn mạnh tình trạng trì trệ kinh tế của EU và kêu gọi hành động mạnh mẽ để thúc đẩy khả năng cạnh tranh và thu hẹp khoảng cách với Mỹ và Trung Quốc; chỉ trích Thỏa thuận Xanh của EU đã không xem xét đến "chính sách công nghiệp" trong thiết kế của nó; trong khi cuộc khủng hoảng nhiên liệu cũng như lạm phát tăng cao trong khối là do các lệnh trừng phạt EU áp đặt đối với nhiên liệu nhập khẩu từ Nga.   

Kể từ khi đảm nhiệm chức Chủ tịch luân phiên EU vào tháng 7 năm nay, Hungary đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích và một số cuộc họp do nước này chủ trì bị các bộ trưởng EU tẩy chay. Trong khi đó, khoảng 21 tỷ euro trong các quỹ của EU phân bổ cho Hungary vẫn bị đóng băng do lo ngại về pháp quyền, và một thủ tục theo Điều 7 do Nghị viện châu Âu kích hoạt có thể tước quyền bỏ phiếu của Hungary trong Hội đồng châu Âu (EC) vẫn đang diễn ra, sau khi Budapest bị EC khởi kiện vì cáo buộc ban hành một đạo luật nhằm “dập tắt các tiếng nói đối lập” trong nước.   

Về kinh tế, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen chỉ trích Hungary đang "đi theo hướng hoàn toàn ngược lại, rời xa thị trường chung" bằng cách tăng thuế đối với các công ty châu Âu và áp đặt các hạn chế xuất khẩu "chỉ sau một đêm": “Làm sao một chính phủ có thể được các doanh nghiệp EU tin tưởng nếu chính phủ đó tiến hành thanh tra tùy tiện hoặc chặn giấy phép của doanh nghiệp?... Điều này gây ra sự bất ổn và làm suy yếu lòng tin của các nhà đầu tư". Về năng lượng, bà Ursula bảo vệ thành tích giảm sự phụ thuộc của khối vào Moscow và cáo buộc Hungary đang tìm kiếm "những cách thay thế" để mua nhiên liệu của Nga. Budapest hiện đang được miễn trừ khỏi lệnh cấm dầu mỏ của Nga của EU và có thỏa thuận kéo dài 15 năm với Tập đoàn khí đốt Nga Gazprom.

Về vấn đề di cư, bà Ursula chỉ trích chính phủ Thủ tướng Orban vì quyết định gần đây mở rộng chương trình cấp visa cho công dân Nga và Belarus, mà Budapest cho rằng nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động.  

Các diễn biến gần nhất đánh dấu một chương mới cực kỳ căng thẳng, trong bối cảnh cuộc đối đầu kéo dài hàng thập kỷ giữa Brussels và Budapest chưa biết khi nào mới được hóa giải.

HÀ PHƯƠNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.