Mạnh tay với tin đồn thất thiệt

Ngày 14-11, Alphabet Inc-công ty mẹ quản lý Tập đoàn công nghệ Google, thông báo đang hướng tới một số thay đổi chính sách nhằm ngăn chặn tình trạng các trang web lợi dụng mạng lưới quảng cáo Adsense để phát tán các thông tin thất thiệt trên Internet. Trong một tuyên bố, Google cho biết, các thay đổi chính sách nhằm bảo đảm các chủ báo sử dụng Adsense là "hợp pháp", đồng thời loại bỏ các sáng kiến tài chính có thể dẫn tới việc sản xuất những thông tin sai sự thật. Theo đó, Google sẽ hạn chế dịch vụ quảng cáo trên các trang web không rõ thông tin về chủ báo hoặc mục đích chính của chủ báo. Adsense là một dịch vụ quảng cáo lớn của Google phát triển trên khắp thế giới và đây được coi là nguồn thu lớn của nhiều trang báo.

Trả lời phỏng vấn của Reuters, phát ngôn viên của Google, khẳng định: "Chúng tôi sẽ ngừng phục vụ dịch vụ quảng cáo tới tất cả các trang web mạo danh, đưa thông tin giả, thông tin lừa đảo, có ảnh hưởng tiêu cực tới các tài sản trí tuệ trực tuyến". Người này cũng cho biết, chính sách mới sẽ loại bỏ cả những trang thông tin mạo danh những hãng tin, cơ quan thông tấn uy tín vì mục đích xấu.

Còn về phía Facebook, họ cũng cho biết, sẽ triển khai hệ thống lọc mới với thuật toán cho phép tự động phát hiện các nội dung tin giả mạo, câu "view" và hạ cấp phân loại để chúng "chìm" xuống trong cơ sở dữ liệu chung. "Chúng tôi sẽ không hiển thị hay tích hợp quảng cáo vào các ứng dụng hay trang web có chứa nội dung phạm pháp, gây hiểu nhầm hay lừa đảo", Facebook cho biết trong một thông cáo.

Quyết định mới của Google và Facebook được đưa ra sau một thời gian dài ngành công nghệ thông tin vất vả chống chọi với vấn nạn tin giả mạo-thứ gây ra nhiều bức xúc, bất bình trong dư luận, và đặc biệt là sau những rắc rối mà chúng gây ra đối với cuộc bầu của Tổng thống Mỹ vừa qua. Tính chất lan truyền nhanh của tin tức giả mạo trên các mạng xã hội và cơ chế tìm kiếm cũng tạo cơ hội cho nhiều kẻ xấu tạo dư luận trái chiều mang tính chất tiêu cực.

Sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, công luận rộ lên chuyện mạng xã hội đã góp phần trong việc phát tán tin tức giả có lợi cho các ứng cử viên. Sau khi tỷ phú Đ. Trăm (D.Trump) đắc cử tổng thống, mạng xã hội Facebook đối mặt với nhiều chất vấn trách nhiệm của họ tới đâu trong việc phát tán tin giả và không ngăn chặn tình trạng chia sẻ những tin đồn thất thiệt đó. Không thể phủ nhận tác động của mạng xã hội Facebook đối với công chúng trong đợt bầu cử qua tại Mỹ khi căn cứ vào 1,79 tỷ tài khoản người dùng toàn cầu của mạng này và hơn 40% người trưởng thành Mỹ đọc tin tức qua Facebook (theo dữ liệu của trung tâm nghiên cứu Pew và Quỹ Knight).

M.Cau-phin (Mike Caulfield), Giám đốc nghiên cứu mạng lưới của Trường Đại học Washington State University Vancouver đã chỉ ra trường hợp cụ thể là mô%3ḅt bài viết đáng nghi ngờ mang tựa đề "FBI Agent Suspected in Hillary Email Leaks Found Dead" (Tạm dịch: Mật vụ FBI bị tình nghi trong vụ rò rỉ email của bà Clin-tơn được phát hiện đã chết), xuất phát từ mô%3ḅt trang web có tên Denver

Guardian, mô%3ḅt trang tin tức giả mạo được tạo ra với mục đích duy nhất là tuyên truyền chống lại bà H. Clin-tơn (H. Clinton). Thông tin trên được đăng lên Facebook 3 ngày trước cuô%3ḅc bầu cử, theo phân tích, nó hoàn toàn là tin tức giả mạo, nhưng vẫn đạt số lượng chia sẻ trên 560.000 lượt trên Facebook. Nghĩa là, hàng triê%3ḅu cử tri đã nhìn thấy nó, đọc nó hoặc nghe về nó trước ngày Bầu cử.

Tương tự như thế, trang tìm kiếm Google ngày 14-11 đã phải lên tiếng phản hồi sau chuyện ồn lên về một bản tin giả được phát tán. Cụ thể, nếu ai đó tra tìm cụm từ “kết quả kiểm phiếu cuối cùng” trên Google vào sáng 14-11, họ lập tức nhìn thấy bản tin cho thấy ông Đ.Trăm giành thắng lợi cả về số phiếu cử tri phổ thông so với bà Clin-tơn trên trang tin tức tổng hợp Google News. Trong khi đó trên thực tế theo hãng tin AP, bà Clin-tơn mới là người giành chiến thắng về số phiếu cử tri phổ thông, bà Clin-tơn chỉ thua ông Trăm số phiếu đại cử tri. Đây là vấn đề không nhỏ bởi với nhiều người, Google chính là mạng internet của họ, với bất cứ thông tin nào chưa rõ, họ đều "tham khảo" vị "cố vấn thông tin đặc biệt" này.

Nhà đồng sáng lập Facebook, Mác Dúc-cơ-bớc (Mark Zuckerberg), nhiều lần khẳng định, 99% thông tin mà người dùng đọc trên Facebook là "chính xác" và trang mạng này không có vai trò tác động đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vừa qua. Nhưng dù khả năng tính toán của Dúc-cơ-bớc chính xác, rằng chỉ có mô%3ḅt số lượng rất rất nhỏ những nô%3ḅi dung giả mạo được đưa lên Facebook, thì điều đáng sợ chính là: Tin tức giả mạo có khả năng lan truyền kinh khủng hơn dòng tin chính thống. Chính vì thế, cả Google và Facebook đều đã rất cố gắng để ngăn chặn việc đăng tải các thông tin thất thiệt hoặc mang nội dung sai lệch.

Trên thực tế, trong một đợt nâng cấp từ đầu năm 2015, Facebook đã cam kết hạn chế bớt các thông tin giả mạo trên mạng xã hội này bằng cách trao cho người dùng một công cụ giúp họ chủ động tố cáo những tin tức giả mạo trên bảng tin (Newsfeed). Tháng 8-2016, Facebook cũng công bố một nâng cấp khác cho bảng tin của họ với mục tiêu nhằm giảm bớt những tin tức giả mạo. Còn hãng khổng lồ tìm kiếm trực tuyến Google trước đây cũng đã từng chấm dứt cung cấp Adsense tới các trang có nội dung bạo lực, đồi trụy và mang tính chất kích động.

Công chúng cũng đang thực hiê%3ḅn phần viê%3ḅc của công chúng. Giáo sư truyền thông M.Dim-đát (Melissa Zimdars) của Trường Merrimack College đã công bố mô%3ḅt danh sách đơn giản trên Google Doc "các nguồn tin tức giả mạo, bịa đặt, sai lê%3ḅch". Không chỉ Dim-đát, trang web Fake News Watch cũng đưa ra danh sách những trang web tin tức giả mạo và tạp chí New York đã tạo ra mô%3ḅt phần mở rô%3ḅng trên trình duyệt Chrome cảnh báo người dùng về các nguồn tin giả mạo, dựa trên danh sách của Dim-đát./.

NGỌC HÀ