Cơ hội thúc đẩy quan hệ Phi-líp-pin - Nhật Bản

Chiều 26-10, Tổng thống R.Đu-téc-tê đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng nước chủ nhà Sin-dô A-bê (Shinzo Abe). Phát biểu tại cuộc hội đàm, ông A-bê đã bày tỏ mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác, hỗ trợ đối với Phi-líp-pin trong lĩnh vực an ninh và kinh tế. Ngoài việc cung cấp cho Ma-ni-la 2 tàu tuần tra cỡ lớn nhằm nâng cao năng lực phòng vệ trên biển, hai bên cũng nhất trí các chính sách hỗ trợ cụ thể, như Nhật Bản sẽ cấp cho Phi-líp-pin một khoản tín dụng để thúc đẩy hoạt động kinh tế tại các địa phương có tốc độ phát triển chậm. Tiếp đó, phát biểu tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, Thủ tướng A-bê đã hoan nghênh chuyến thăm Trung Quốc của ông Đu-téc-tê và những nỗ lực của nhà lãnh đạo Phi-líp-pin nhằm cải thiện quan hệ giữa Ma-ni-la và Bắc Kinh. Ông A-bê cũng cho hay, hai bên đã nhất trí về tầm quan trọng của những giải pháp hòa bình cho những tranh chấp trên biển.

Quan hệ giữa Phi-líp-pin và Nhật Bản thời gian qua được Tổng thống Phi-líp-pin đánh giá là “sâu sắc và đặc biệt”. Đây không chỉ là những ngôn từ xã giao mà thực sự phản ánh phần nào sự phát triển trong quan hệ hai nước thời gian qua. Hiện nay, Nhật Bản đã vượt Mỹ, trở thành nước cung cấp viện trợ phát triển hàng đầu, đối tác thương mại và nhà đầu tư nước ngoài quan trọng nhất của Phi-líp-pin. Hai nước mới đây đã ký kết một thỏa thuận quốc phòng cho phép Tô-ki-ô cung cấp thiết bị và công nghệ quân sự cho Ma-ni-la. Nhật Bản dự kiến sẽ đóng một vai trò quan trọng hơn trong việc nâng cấp cơ sở hạ tầng của Phi-líp-pin. Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) vừa đề xuất một “kế hoạch trong mơ” trị giá 57 tỷ USD để giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thông của hệ thống tàu điện ngầm Ma-ni-la. Trong khi đó, về kinh tế, trong chuyến thăm lần này, Thủ tướng Nhật Bản S.A-bê dự kiến sẽ công bố một khoản cho vay trị giá gần 48 triệu USD dành để phát triển nông nghiệp cho quê nhà ông Đu-téc-tê ở Min-đa-nao, miền Nam Phi-líp-pin.

Ngoài ra, một trong những lý do Tô-ki-ô thắt chặt quan hệ hợp tác với Ma-ni-la thời gian qua là bởi hai nước cùng có mối quan tâm chung liên quan đến tranh chấp trên biển. Tô-ki-ô mong muốn nhấn mạnh với Ma-ni-la về tầm quan trọng của nguyên tắc thượng tôn pháp luật ở biển, đặc biệt sự cần thiết phải tuân thủ phán quyết mà Tòa trọng tài ở La Hay (Hà Lan) đưa ra hồi tháng 7 vừa qua trong vụ kiện của Phi-líp-pin đối với Trung Quốc. Ngoài ra, Thủ tướng Nhật Bản cũng hy vọng hai bên cùng đạt được nhận thức về tầm quan trọng của đồng minh Mỹ đối với hòa bình và ổn định trong khu vực.

Tuy nhiên, Tổng thống R.Đu-téc-tê tiếp tục thể hiện quan điểm “theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập” khi tuyên bố mong muốn trong vòng 2 năm tới, quân đội nước ngoài phải rút toàn bộ khỏi Phi-líp-pin. Theo hãng tin Kyodo, phát biểu ngày 26-10 tại Tô-ki-ô, Tổng thống Đu-téc-tê nói rằng, ông muốn tất cả binh sĩ nước ngoài rời khỏi Phi-líp-pin trong vòng 2 năm tới, đồng thời ám chỉ ông sẵn sàng hủy bỏ những thỏa thuận hợp tác quân sự hiện hành để đạt được điều này. Theo giới phân tích, tuy không nêu đích danh quốc gia nào, song phát ngôn này của Tổng thống Đu-téc-tê có thể hiểu là Mỹ và Ô-xtrây-li-a - hai nước có hiệp ước quân sự với Phi-líp-pin.

Chuyến thăm Nhật Bản diễn ra chỉ 4 ngày sau chuyến công du của Tổng thống Phi-líp-pin tới Trung Quốc, nơi nhà lãnh đạo này tuyên bố muốn "chia tách" với Mỹ cả về quân sự và kinh tế. Những tuyên bố nhiều lần nhắm vào Mỹ của nhà lãnh đạo Phi-líp-pin khiến dậy lên những mối lo ngại về khủng hoảng âm ỉ trong mối quan hệ giữa hai đồng minh Oa-sinh-tơn và Ma-ni-la.

NGỌC THƯ