Chánh án Đa-vít Nêu-bơ-gơ (bên trái) cùng với các thẩm phán của Tòa án Tối cao Anh. Ảnh: Reuters
Phát biểu trước Quốc hội Anh, Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit Đ.Đa-vít (David Davis) nói: "Trong vài ngày tới, chúng tôi sẽ trình một dự luật nhằm tạo quyền pháp lý cho chính phủ kích hoạt Điều 50 Hiệp ước Lisbon", chính thức khởi động tiến trình đàm phán 2 năm, đưa xứ sở Sương mù ra khỏi "ngôi nhà chung" châu Âu. Theo ông Đ.Đa-vít, đây là một trong những dự luật minh bạch nhất để bảo đảm hiệu lực quyết định của người dân, cũng như tôn trọng phán quyết của Tòa án Tối cao Anh.
Trước đó, cũng trong ngày 24-1, Tòa án Tối cao Anh đã ra phán quyết buộc chính phủ phải nhận được sự phê chuẩn của Quốc hội nước này trước khi khởi động các cuộc đàm phán về Brexit. Chánh án Tòa án Tối cao Anh Đa-vít Nêu-bơ-gơ (David Neuberger) tuyên bố, với sự đồng ý của 8 trong tổng số 11 thẩm phán, Tòa án Tối cao Anh khẳng định, Chính phủ Anh không thể kích hoạt Điều 50 của Hiệp ước Lisbon nếu Quốc hội không ra đạo luật cho phép làm điều này. Chánh án Nêu-bơ-gơ xác nhận, đa số các thẩm phán trên đều nhất trí cho rằng tiến trình Brexit sẽ kéo theo những thay đổi trong luật pháp Anh, do đó chính phủ phải tham vấn ý kiến từ Quốc hội.
Phán quyết này được đưa ra sau khi Chính phủ Anh kháng cáo phán quyết đưa ra hồi tháng 11-2016 của Tòa Thượng thẩm nước này, cho rằng việc kích hoạt Điều 50 Hiệp ước Lisbon để chính thức khởi động các cuộc đàm phán về Brexit, phải được Quốc hội thông qua. Giới phân tích chính trị cho rằng, đây có thể được coi là sự thất bại của Thủ tướng Anh Tê-rê-xa Mây (Theresa May), người đang nỗ lực muốn thực thi Brexit theo đúng lịch trình đã định.
Cũng theo Chánh án Nêu-bơ-gơ, Chính phủ Anh không có nghĩa vụ pháp lý phải tham vấn các cơ quan lập pháp ở các vùng lãnh thổ Xcốt-len, Bắc Ai-len và Uên trước khi bắt đầu các cuộc thương lượng về Brexit. Chánh án Nêu-bơ-gơ nhấn mạnh: "Các mối quan hệ với EU là vấn đề của Chính phủ Anh". Tuyên bố trên được người đứng đầu Tòa án Tối cao Anh đưa ra sau khi Thủ hiến Xcốt-len Ni-cô-la Xtu-ghê-ôn (Nicola Sturgeon) từng chỉ trích việc Chính phủ Anh không tham vấn với Xcốt-len về kế hoạch đưa Anh rời EU. Bà Xtu-ghê-ôn cho rằng: "Xcốt-len không thể bị gạt sang một bên" trong tiến trình này.
Theo kế hoạch, chính phủ của Thủ tướng Tê-rê-xa Mây sẽ chính thức "kích hoạt" Điều 50 của Hiệp ước Lisbon vào cuối tháng 3 tới để bắt đầu tiến trình đàm phán rời EU. Các cuộc đàm phán này dự kiến kéo dài khoảng 2 năm và được coi là một trong những cuộc đàm phán khó khăn và phức tạp nhất trong lịch sử hình thành EU. Trong bài phát biểu hôm 17-1, Thủ tướng Tê-rê-xa Mây đã vạch ra hướng đi cho Brexit với việc công bố lộ trình 12 điểm cho việc Anh tách khỏi 27 quốc gia thành viên EU. Bà Tê-rê-xa Mây bày tỏ mong muốn sẽ đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện với EU, trong đó cho phép Anh tự do tiếp cận các thị trường châu Âu và loại bỏ tối đa những rào cản thương mại. Hiện Chính phủ Anh đang thảo luận chi tiết với EU về kế hoạch đàm phán.
Tuy nhiên, EU đã cảnh báo Anh cần ngừng việc triển khai các cuộc thương lượng chính thức về những thỏa thuận thương mại song phương với các quốc gia thứ ba trước khi rời khỏi khối này. Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) Ma-ga-ri-tít Xnai-nát (Margaritis Schinas) nhấn mạnh: “Thương mại là vấn đề của EU. Anh có thể bàn luận về vấn đề này song chỉ có thể thương lượng về một thỏa thuận thương mại sau khi nước này rời khỏi EU”. Được biết hiện nay, Anh đã khởi động các cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ và Trung Quốc để chuẩn bị cho việc ra khỏi EU.
NGỌC HÂN