Trong chiến đấu công kích, giáng đòn áp đảo để giành quyền chủ động chiến lược là một nét độc đáo của nghệ thuật quân sự. Vấn đề ở đây là, quân ta ra đòn trước và sức mạnh quân ta chiếm ưu thế tuyệt đối. Hành động quân sự này chính là đánh “đòn phủ đầu”.

Đòn phủ đầu là sự chủ động tiến công trước nhằm gây thế áp đảo ngay từ đầu và giành thắng lợi trong một thời gian ngắn nhất để chiếm quyền chủ động, gây bất ngờ cho đối phương, đẩy đối phương vào thế bất lợi.

Trong cuộc chiến tranh giải phóng đất nước của người anh hùng áo vải Tây Sơn-Nguyễn Huệ, không những ông đã tính toán kỹ lưỡng mà khi sử dụng đòn phủ đầu đã giành thắng lợi khá toàn diện. Sở dĩ Nguyễn Huệ tính toán, quyết định đánh đòn phủ đầu trong chiến dịch đại phá quân Thanh (1789) bởi trong vài ngày, nếu không hành động trước, khi đối phương kịp chuẩn bị và tiến công dứt điểm trong một thời gian ngắn, ngày mồng 5 Tết thì ngày mồng 6 chắc chắn Tôn Sĩ Nghị sẽ ra quân theo ý đồ đã tính sẵn, không có lợi cho ta. Chính vì thế, rạng sáng ngày mồng 5, khi quân ta bắt đầu công kích đồn Ngọc Hồi, tên phó tướng Hứa Thế Hanh chỉ huy trực tiếp cụm quân này huênh hoang tuyên bố: “Đến sáng mai, hợp quân lại đánh, xem ta quét sạch người Nam”. Do vậy, nếu ta không chủ động đánh trước (ngày mồng 5), thời gian giao tranh sẽ căng thẳng và kéo dài. Thêm nữa, nếu không tranh thủ thời cơ, tình hình trong nước sẽ có những diễn biến bất lợi, bởi vua Càn Long đã chỉ thị cho viên chủ tướng của đạo quân xâm lược có kế hoạch lôi kéo bọn cựu thần nhà Lê phản công lại quân Tây Sơn.

Việc tính toán kỹ, quyết định hành quân thần tốc đánh tan đạo quân xâm lược nhà Thanh bằng “đòn chiến lược phủ đầu” thể hiện mưu lược cầm quân của Nguyễn Huệ.

PHẠM THẮNG