Bài 2: Đổi mới hiệu quả và đánh giá thực chất

Đây là bài học rất quan trọng mà nhiều đơn vị đã rút ra qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW ngày 20-12-2012 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo.

Quyết chống “bệnh thành tích”

Một trong những kết quả đáng ghi nhận từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW là toàn quân đã tăng cường công tác kiểm tra, phúc tra, đánh giá kết quả huấn luyện ở các cấp chặt chẽ, đạt hiệu quả thiết thực, từng bước khắc phục được “bệnh thành tích” trong huấn luyện. Có thể nói, đây là bước chuyển biến quan trọng nhằm nâng cao chất lượng huấn luyện một cách thực chất, bởi nếu không đánh giá đúng, vì “bệnh thành tích” mà giấu yếu kém, khuyết điểm thì sẽ không có biện pháp khắc phục hiệu quả những tồn tại, hạn chế để huấn luyện giỏi, đạt độ đồng đều, vững chắc.

Sư đoàn 3 (Quân khu 1) yêu cầu đội ngũ cán bộ phải sâu sát kiểm tra và kịp thời rút kinh nghiệm trong quá trình huấn luyện (ảnh chụp tại bãi tập của Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 141). Ảnh: DUY ĐÔNG

Thực tế những năm qua, không chỉ trong các nghị quyết, chỉ thị, văn bản chỉ đạo mà tại nhiều hội nghị cũng như khi thăm và kiểm tra đơn vị, các đồng chí lãnh đạo Quân ủy Trung ương, thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam, Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam đều yêu cầu các cơ quan, đơn vị và mọi cán bộ, chiến sĩ phải kiên quyết chống “bệnh thành tích”. Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và các đoàn công tác của bộ cũng thường xuyên chỉ đạo, trực tiếp kiểm tra sâu sát các đơn vị để đánh giá thực chất kết quả huấn luyện. Bên cạnh đó, từ cấp bộ đến các đơn vị có nhiều đổi mới về nội dung, tổ chức, phương pháp hội thi, hội thao, kiểm tra; chú trọng kiểm tra đột xuất, không báo trước và kiểm tra chỉ huy, cơ quan trước. Việc tăng cường công tác kiểm tra, phúc tra kết quả huấn luyện được các cấp thực hiện nghiêm túc đã góp phần quan trọng nâng chất lượng huấn luyện một cách thực chất.

Tìm hiểu thực tế và dự một số hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW do các đơn vị tổ chức, chúng tôi thấy nhiều đơn vị, nhà trường quân đội đã triển khai thực hiện tốt phương châm “3 thực chất” trong huấn luyện (dạy thực chất; học thực chất; kiểm tra, đánh giá kết quả thực chất), có những cách làm hay để chống “bệnh thành tích”, như: Các học viện, nhà trường lắp camera trên giảng đường, bãi tập và tổ chức chặt chẽ việc coi thi, chấm thi, kiên quyết xử lý học viên vi phạm quy chế; các đơn vị thuộc Quân khu 2, Quân khu 4, Quân khu 7, Quân chủng Hải quân, Quân đoàn 1, Quân đoàn 3, Quân đoàn 4... tổ chức kiểm tra chéo và kiểm tra cán bộ trước, chiến sĩ sau, tăng cường kiểm tra đột xuất, kiểm tra chéo...

Theo Thiếu tướng Đặng Văn Hùng, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu 7: Quân khu chỉ đạo các đơn vị gắn huấn luyện với kiểm tra, đánh giá kết quả; thực hiện kiểm tra cán bộ trước, chiến sĩ sau, chú trọng kiểm tra động tác thực hành của bộ đội; kết hợp giữa kiểm tra theo kế hoạch với kiểm tra đột xuất để nắm thực chất kết quả, làm cơ sở rút kinh nghiệm nâng cao chất lượng huấn luyện. Chủ trương “3 thực chất” được quán triệt trong toàn bộ quá trình huấn luyện, từ làm công tác chuẩn bị đến tổ chức triển khai và kiểm tra, đánh giá kết quả. Qua đó, các cơ quan, đơn vị kịp thời phát hiện, có biện pháp khắc phục những hạn chế, thiếu sót.

Niềm vui trên thao trường của chiến sĩ Đại đội 7, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 18 (Sư đoàn 325, Quân đoàn 2). Ảnh: DUY VĂN

Đến một số đơn vị thuộc Quân khu 7, chúng tôi thấy có những cách làm hiệu quả để bảo đảm huấn luyện thực chất, như lập tổ kiểm tra chéo, gắn camera trên thao trường, trường bắn kết nối về trung tâm chỉ huy... Sư đoàn 5 còn coi việc nghiêm túc thực hiện “3 thực chất” là khâu đột phá quan trọng trong huấn luyện nhằm khắc phục tình trạng giấu khuyết điểm, chạy theo thành tích. Nhờ đó, trong 10 năm qua, Sư đoàn 5 có 12 lượt trung đoàn được Bộ Quốc phòng tặng cờ “Đơn vị huấn luyện giỏi”...

Với các đơn vị của Binh chủng Công binh, công tác kiểm tra, thanh tra, phúc tra, đánh giá kết quả huấn luyện cũng có nhiều đổi mới, nhất là tăng cường kiểm tra đột xuất và kiểm tra huấn luyện đêm; kết hợp kiểm tra, đánh giá kết quả với hướng dẫn đơn vị khắc phục kịp thời những khuyết điểm, hạn chế để nâng cao chất lượng huấn luyện.

Nói về hiệu quả của việc đánh giá kết quả thực chất, Đại úy Lê Văn Kiên, Đại đội trưởng Đại đội 4, Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 98 (Sư đoàn 316, Quân khu 2) cho biết: Từ khi đơn vị quyết tâm thực hiện tốt “3 thực chất”, kiên quyết chống “bệnh thành tích”, phân rõ trách nhiệm của cán bộ, đồng thời tăng cường hội thao, kiểm tra, nhất là kiểm tra đột xuất nhằm đánh giá thực chất kết quả huấn luyện để kịp thời rút kinh nghiệm và có biện pháp khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, chất lượng huấn luyện của đại đội đã chuyển biến tiến bộ một cách vững chắc.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy, “bệnh thành tích” trong huấn luyện, đào tạo ở một số đơn vị, nhà trường vẫn chưa được khắc phục triệt để, với những biểu hiện như: Nâng kết quả huấn luyện để đạt mục tiêu năm sau cao hơn năm trước; vẫn còn hiện tượng chỉ chú trọng huấn luyện những đơn vị điểm, nội dung trọng tâm và đội tuyển phục vụ hội thi, hội thao; nâng điểm để tỷ lệ khá, giỏi cao; “tô hồng” báo cáo huấn luyện... Những biểu hiện này cần kiên quyết chấn chỉnh, khắc phục dứt điểm, vì đó là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng huấn luyện, kết quả huấn luyện không đồng đều, thiếu vững chắc.

Chọn nội dung đổi mới, đột phá phù hợp 

Qua nhiều năm tìm hiểu về công tác huấn luyện, chúng tôi nhận thấy, để nâng cao chất lượng huấn luyện đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp, làm tốt cả công tác chuẩn bị huấn luyện, thực hành huấn luyện và kiểm tra, đánh giá kết quả huấn luyện. Tuy nhiên, mỗi đơn vị cần chọn nội dung đổi mới, đột phá phù hợp với đặc điểm tình hình, nhiệm vụ, đối tượng huấn luyện để bảo đảm thiết thực, mang lại hiệu quả cao. Nếu đổi mới, đột phá chung chung, hoặc chạy theo phong trào mà không bám sát thực tiễn đơn vị thì sẽ kém hiệu quả.

Bộ đội Sư đoàn 2 (Quân khu 5) tham gia diễn tập hiệp đồng quân binh chủng. Ảnh: VIỆT HÙNG

Vậy, nên chọn đổi mới, đột phá như thế nào để nâng cao chất lượng huấn luyện?

Với câu hỏi này, chúng tôi nhận được nhiều câu trả lời: Đột phá về đổi mới nội dung chương trình, về tổ chức, phương pháp, về công tác chuẩn bị, về thực hành huấn luyện và kiểm tra, đánh giá kết quả... Có đồng chí cán bộ nói rất nhiều nội dung đổi mới, đột phá của đơn vị, nhưng đối chiếu với thực tế thì chỉ đề ra cho đầy đủ chứ không mấy thiết thực.

Phóng viên Báo QĐND đã trao đổi với nhiều đồng chí cán bộ làm công tác quân huấn, đào tạo và nhận được những kinh nghiệm quý, đó là: Cần nghiên cứu kỹ để lựa chọn một số nội dung tập trung đổi mới, đột phá phù hợp, hiệu quả với đơn vị mình theo phương châm trước hết là phải khắc phục những khâu yếu, mặt yếu để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Về nội dung huấn luyện, đơn vị nào cũng cần tập trung đột phá vào những vấn đề trọng tâm, trọng điểm gắn với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và yêu cầu, chỉ đạo của cấp trên, bảo đảm mục tiêu huấn luyện để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong mọi điều kiện, hoàn cảnh; đặc biệt là tập trung huấn luyện khai thác, sử dụng hiệu quả những vũ khí, trang bị mới và huấn luyện, diễn tập bảo đảm yêu cầu tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao. Về tổ chức, phương pháp huấn luyện thì đổi mới, đột phá phải nhằm thực hiện tốt mục tiêu huấn luyện đòi hỏi ngày càng cao; xác định cụ thể việc cần đột phá trong công tác chuẩn bị, thực hành huấn luyện, diễn tập và kiểm tra, đánh giá kết quả...

Trong những đổi mới, đột phá để nâng cao chất lượng huấn luyện của Quân đoàn 1, chúng tôi rất ấn tượng với 3 việc: 1-Tăng cường huấn luyện theo tình huống, huấn luyện đêm, nâng cao sức cơ động, bảo đảm sát với thực tế tác chiến. 2-Yêu cầu các cơ quan, đơn vị không chỉ làm công tác chuẩn bị huấn luyện đầy đủ, chu đáo, bảo đảm chất lượng tốt, mà còn phải đi sâu nghiên cứu các sáng kiến, cải tiến để áp dụng vào huấn luyện đạt kết quả cao, đồng thời phải báo cáo cụ thể những biện pháp đột phá đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện trong từng năm (tránh tình trạng chỉ nói chung chung, “hô khẩu hiệu”). 3-Quá trình huấn luyện, cán bộ phải thực hiện phương châm “4 dễ” (dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ vận dụng) để bộ đội nắm chắc nội dung.

Đối với Quân đoàn 3, xác định chất lượng cán bộ là yếu tố quyết định chất lượng huấn luyện nên quân đoàn tập trung đổi mới, đột phá về tập huấn, bồi dưỡng cán bộ cả về nội dung và phương pháp; chú trọng rèn phương pháp huấn luyện, tổ chức luyện tập, sửa tập... Trong diễn tập chiến thuật, quân đoàn chỉ đạo thường xuyên thay đổi các đề mục, hình thức chiến thuật, địa bàn tác chiến để bảo đảm không trùng lặp, giúp cán bộ và đơn vị làm quen để có thể hoàn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Việc đổi mới, đột phá về cải tiến mô hình, học cụ, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng vào huấn luyện, diễn tập cũng được nhiều đơn vị triển khai hiệu quả, đặc biệt đối với các lực lượng được xác định tiến thẳng lên hiện đại và một số học viện, nhà trường quân đội. Một trong những đổi mới hiệu quả ở các đơn vị trong toàn quân là tăng cường trình chiếu, cho bộ đội xem phim và video không chỉ khi giáo dục chính trị mà cả các nội dung huấn luyện quân sự, giúp người học được quan sát trực quan hình ảnh, diễn biến thực tế để dễ hình dung, làm quen với nội dung huấn luyện.

“Đổi mới, đột phá trong huấn luyện là rất cần thiết. Tuy nhiên, cần chú ý tăng cường công tác kiểm tra và rút kinh nghiệm huấn luyện để kịp thời điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp, có biện pháp khắc phục những hạn chế, thiếu sót, đồng thời nhân rộng những cách làm hay. Đây là việc đặc biệt quan trọng nhằm nâng cao chất lượng huấn luyện của đơn vị”, Thượng tá Lê Tiến Thành, Phó lữ đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Lữ đoàn 101 (Vùng 4 Hải quân), chia sẻ. 

(còn nữa)

Nhóm phóng viên QP-AN