Trong hương lúa đằm cả mùi cỏ mật, quện lấy hương cốm mới, hương thị chín vàng dìu dịu. Chao ôi! Hương thu nhẹ nhàng vương trên từng nhành cây ngọn cỏ, đánh thức cả miền ký ức đã xa.
Tôi vẫn nhớ vào mùa lúa mới, cả cánh đồng rực lên màu vàng óng ả. Lúa tẻ dập dìu nhưng lúa nếp còn xanh. Mẹ hái những bông lúa nếp về tuốt hạt đãi sạch. Lửa bếp đượm hồng. Hạt nếp non lăn mình trên chảo gang nóng rực. Tiếng thì thụp vang lên. Nhà nhà đều giã cốm. Mùi cốm thơm thoang thoảng trong từng ngõ nhỏ. Cốm dẹt trong cối đá.
Thế rồi sàng sảy, vỏ trấu nhẹ tênh bay đi để lại những mảnh cốm xanh màu lúa non dẻo thơm ngọt dịu. Cốm vui trong mắt mẹ. Cốm thơm trên môi con trẻ. Món quà quê ấy được những đứa trẻ chuyền tay nhau, khe khẽ nhón lại bỏ vào miệng nhai rí rách. Niềm vui cứ thế nhân lên hòa cùng tiếng cười trong trẻo trẻ thơ, xua đi nỗi nhọc nhằn của mẹ cha. Để rồi ít hôm nữa, cả nhà cùng ra đồng gặt lấy mùa ấm no.
Thu đem nắng trải trên cánh đồng, rắc ánh vàng trên từng khóm lá. Để rồi, thị vàng, chuối chín, hồng đỏ tươi. Bấy nhiêu thứ quả cùng rực lên những sắc màu tươi tắn. Chuối mùa thu quả đẫy đà chỉ hây hẩy vàng hạ xuống pha ra từng nải để góc bếp vài hôm đã thấy lấm tấm trứng cuốc. Chuối thơm hương, ngọt như đường mía lau. Tối đến, cả nhà quây quần bên bàn trà mạn, ăn cốm mới cùng chuối chín thơm lừng.
Trên ban thờ khói hương vấn vít, thị thơm thoảng bay khiến không gian như lắng lại, thanh khiết. Trong không khí thân tình, tôi ngồi nghe ông bà kể chuyện xưa, cha mẹ răn dạy những điều hay lẽ phải. Tình cảm gia đình đã trở thành mạch nguồn nuôi dưỡng gắn kết các thành viên để khi đi xa, lòng lại thao thiết nhớ chốn quê nhà.
Chiều thu trên nẻo đường làng, tôi nghỉ phép về thăm nhà. Trên cây thị già, quả ửng vàng như treo từng chùm nắng. Chim chuyền cành lích rích vui tai. Khói bếp lãng đãng bay lên quện lấy hương nếp rang. Mẹ lại cần mẫn bên ánh lửa hồng, ấp iu từng mẻ cốm mới. Tiếng các cháu nhỏ vẫn ríu ran trước khoảng sân rộng. Tất cả hiển hiện trước mắt thân thuộc, ấm áp đến vô cùng. Hương thu đong đầy gợi lại bao điều bình dị, níu giữ hồn tôi mỗi dịp trở về. Tôi-người chiến sĩ xa nhà yêu quê mình từ những điều bình dị như thế!
ĐỨC NAM