Luật NVQS quy định rất rõ: Công dân nam đủ 17 tuổi phải đăng ký NVQS, đến tuổi nhập ngũ có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ. Thế nhưng, ở không ít địa phương, tình trạng chậm trễ, thậm chí né tránh nghĩa vụ này vẫn diễn ra. Một bộ phận thanh niên thiếu tinh thần tự giác, mang tâm lý sợ khổ, sợ kỷ luật, ngại môi trường quân ngũ; thậm chí, có không ít trường hợp coi NVQS như “cái vướng” cần né tránh bằng mọi cách, chỉ chịu đăng ký khi không còn đường lùi.

   Thanh niên nhập ngũ qua cầu vinh quang. Ảnh minh họa: qdnd.vn

Đáng lo hơn, nhiều bậc phụ huynh không định hướng, động viên con em thực hiện trách nhiệm công dân, mà đôi khi lại tiếp tay cho sự trốn tránh. Việc chạy vạy, làm đơn “chữa cháy” khi con em trúng tuyển đại học chỉ làm rối thêm quy trình, khiến cơ quan quân sự địa phương gặp khó khăn, thậm chí tạo ra tiền lệ xấu: Thanh niên chỉ làm khi buộc phải làm.

Bên cạnh đó, cần thẳng thắn nhìn nhận, công tác nắm nguồn, quản lý công dân trong độ tuổi NVQS ở một số cơ sở chưa chặt chẽ. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa chỉ đạo quyết liệt, còn xem việc tuyển quân là việc riêng của cơ quan quân sự. Cơ quan quân sự thiếu sự phối hợp đồng bộ với công an, tổ dân phố, trong khi công tác tuyên truyền lại nặng hình thức, thiếu chiều sâu, chưa đủ sức thuyết phục. Hệ quả là nhiều thanh niên đến tuổi đăng ký NVQS nhưng vẫn “lọt” khỏi danh sách. Khi cần giấy tờ để nhập học mới phát hiện ra sự thiếu sót. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng bị động, chắp vá, làm suy giảm hiệu lực pháp luật và tính nghiêm minh của Luật NVQS.

Một yếu tố quan trọng khác là giáo dục trong nhà trường. Các trường THPT không chỉ dạy kiến thức mà còn phải rèn ý thức công dân. Việc tuyên truyền Luật NVQS cần được coi là nội dung quan trọng của môn giáo dục công dân, kết hợp với những buổi ngoại khóa, giao lưu với cựu chiến binh, cựu quân nhân. Thực tế cho thấy, nhiều em sau khi được nghe những câu chuyện thuyết phục từ người đi trước đã có thêm động lực, tự hào và sẵn sàng thực hiện NVQS.

Để khắc phục triệt để tình trạng “nước đến chân mới nhảy”, công tác NVQS phải đi vào nền nếp. Trước hết, cơ quan quân sự cần phối hợp chặt chẽ với công an, tổ dân phố để nắm chắc nguồn thanh niên trong độ tuổi. Việc quản lý phải thường xuyên, minh bạch, tránh tình trạng buông lỏng, dẫn đến bị động. Cùng với đó, công tác tuyên truyền phải được đổi mới, đi vào chiều sâu, tránh khô cứng, hình thức. Tuyên truyền không chỉ để thanh niên hiểu nghĩa vụ pháp lý mà quan trọng hơn là để mỗi người thấy được vinh dự, niềm tự hào khi khoác lên mình màu áo lính. Phải xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm. Mọi hành vi chây ỳ, trốn tránh, gian dối trong đăng ký NVQS cần bị xử lý công khai, kịp thời, để răn đe và giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. 

Thực hiện NVQS là trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ thiêng liêng của mỗi công dân. Không ai có thể trưởng thành toàn diện nếu quay lưng lại với bổn phận cao quý đối với Tổ quốc. Thanh niên hôm nay càng phải hiểu rằng, môi trường quân ngũ không lấy đi cơ hội, mà trao cho họ bản lĩnh, sự kỷ luật và niềm tự hào. Đăng ký NVQS cần trở thành hành động tự giác, tự hào, được thực hiện sớm, đúng quy định, với tinh thần trách nhiệm của tuổi trẻ. Một đất nước chỉ mạnh khi có thế hệ thanh niên vừa có tri thức, vừa có bản lĩnh, sẵn sàng lên đường nhập ngũ, cầm súng bảo vệ Tổ quốc. Để có được thế hệ đó, không thể chấp nhận việc “nước đến chân mới nhảy” trong thực hiện đăng ký NVQS.

DUY HỒNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.