Ký ức không quên

“Cách đây 54 năm, cũng vào mùa hè đỏ lửa trên chiến trường Quảng Trị, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn K3-Tam Đảo trải qua những ngày chiến đấu ác liệt để giành chiến thắng trên cao điểm 689, một vị trí chiến lược quan trọng được coi là “con mắt” của Khe Sanh”, CCB Nguyễn Văn Hợi tâm sự.

Các đại biểu dự lễ khánh thành cụm Di tích lịch sử cao điểm 689. 

Đêm 28, rạng sáng 29-6-1968, nhận lệnh của cấp trên, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn K3-Tam Đảo bắt đầu tập kích tấn công quân Mỹ ở cao điểm 689. Ngay trận đầu ra quân, Trung đội 1, Đại đội 10 do Thiếu úy Phạm Ngọc Khánh, Trung đội trưởng chỉ huy đã tiêu diệt nhiều lính Mỹ, phá hủy nhiều hầm ngầm lô cốt địch. Trong trận đánh này, đồng chí Khánh bị thương rất nặng. Biết mình không thể tiếp tục chiến đấu, anh Khánh đã trao lại nhiệm vụ chỉ huy cho Nguyễn Xuân Ba, Tiểu đội trưởng Tiểu đội 1, rồi anh lết đến hầm đại liên của địch, ấn chùm lựu đạn tiêu diệt hỏa lực của địch và anh dũng hy sinh...

Trải qua những ngày chiến đấu ác liệt, đến tối 7-7-1968, lá cờ giải phóng được đồng chí Nguyễn Hữu Quyền, Tiểu đội trưởng Tiểu đội 8, Trung đội 3, Đại đội 10 cắm trên nóc sở chỉ huy địch ở mỏm A (cao điểm 689).

Mất mỏm A, quân Mỹ điên cuồng tổ chức nhiều đợt phản kích ngay trong đêm 7-7. Chúng chia làm nhiều mũi, hướng tiến công dưới sự yểm trợ của các loại hỏa lực, máy bay lên thẳng vũ trang, đạn cối, rốc-két. Chưa kịp nghỉ ngơi, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn K3-Tam Đảo lợi dụng hầm hào, lô cốt có sẵn của địch kiên cường đánh trả và bẻ gãy các đợt phản kích của địch. Rạng sáng 8-7, sau nhiều nỗ lực phản kích không thành, quân Mỹ rút chạy.

Trong trận đánh lịch sử ở điểm cao 689, tuy ta loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên địch nhưng hơn 100 cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn K3-Tam Đảo đã anh dũng hy sinh. CCB Nguyễn Văn Hợi nghẹn ngào: "Đau đớn thay, sau khi rút chạy, Mỹ điên cuồng hủy diệt trận địa bằng những trận bom napan làm xương máu của những đồng đội chúng tôi vĩnh viễn tan lẫn vào từng nắm đất, ngọn cỏ nơi đây...".

Sâu đậm nghĩa tình 

Những đám mây trắng che mát không gian đường lên cụm Di tích lịch sử cao điểm 689, làm chúng tôi liên tưởng đến anh linh các anh hùng liệt sĩ đang che chở cho đồng đội giữa tháng hè nắng lửa. Các CCB Tiểu đoàn K3-Tam Đảo kể rằng, trước kia, mọi người phải vạch lối, phát quang đường để lên tới đỉnh thắp nhang tri ân, tưởng nhớ đồng đội.

Làn khói hương quện trong gió làm cho những người còn sống cay xè đôi mắt, dòng lệ tuôn rơi. “Nếu cứ như vậy, chiến công và hình ảnh của đồng đội ở cao điểm 689 sẽ bị thời gian chôn vùi vào quên lãng. Thế hệ con cháu mai sau cũng mất đi một “địa chỉ đỏ” để hun đúc lòng yêu nước. Và nơi cửu tuyền, đồng đội chúng tôi sẽ mãi mãi không có một nơi chốn để về”, CCB Nguyễn Văn Hợi nghẹn lòng nhớ lại.

Hôm nay, tâm nguyện về một "mái nhà chung" cho anh linh các liệt sĩ-những đồng đội đã hy sinh trong các trận đánh trên cao điểm 689 của các CCB Tiểu đoàn K3-Tam Đảo đã thành hiện thực. Với truyền thống "uống nước nhớ nguồn", các cấp, các ngành, chính quyền và cán bộ, chiến sĩ, nhân dân đã chung tay, góp sức để xây dựng cụm Di tích lịch sử cao điểm 689. Quần thể lưu niệm di tích có hai phần.

Phần 1 gồm: Đường dẫn, tiền sảnh, trụ cổng chính và hàng rào, chòi nghỉ chân, hệ thống sân vườn. Hai trụ cổng chính làm bằng bê tông cốt thép, đỉnh trụ là hoa sen; phần thân trụ có khung hình chữ nhật, đắp nổi hai dòng chữ: Công ơn liệt sĩ đời đời nhớ/ Nghĩa tình đồng đội mãi mãi ghi. Phần 2 gồm: Nhà bia, bia di tích. Trên bia khắc ghi chiến công của Tiểu đoàn K3-Tam Đảo trong trận đánh cao điểm 689 và những tổn thất hy sinh của đơn vị trong trận đánh lịch sử.

Bầu không khí lễ khánh thành cụm Di tích lịch sử cao điểm 689 diễn ra trang nghiêm, cảm động. Những giọt nước mắt nhớ thương và hạnh phúc chậm lăn nơi khóe mắt hằn dấu chân chim trên khuôn mặt các CCB Tiểu đoàn K3-Tam Đảo. “Nơi cửu tuyền, đồng đội chúng tôi đã có "mái nhà chung”. Đây cũng là nơi mãi khắc ghi tên tuổi và chiến công của các anh trong lòng dân tộc”, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Trọng Can, CCB Tiểu đoàn K3-Tam Đảo bồi hồi xúc động.

Bài và ảnh: NGỌC GIANG