Tuổi thơ của đồng chí cơ cực, sớm mồ côi cả cha lẫn mẹ từ năm 12 tuổi, sau đó phải lưu lạc kiếm sống tại Hà Nội. Năm 21 tuổi, đồng chí đi lính khố xanh cho chính quyền thuộc địa Pháp và đồn trú tại Lai Châu. Sau khi điều chuyển về Hà Nội được 2 năm, đồng chí đào ngũ, nhờ đó mới thoát nạn trong vụ đảo chính Nhật vào ngày 9-3-1945.
Được sự vận động của cán bộ Việt Minh, đến tháng 7-1945, đồng chí tham gia Đoàn Thanh niên cứu quốc Hà Nội. Khi Cách mạng Tháng Tám nổ ra, ông tham gia Cứu quốc quân Hà Nội và lấy tên là Hoàng Cầm theo phong trào đổi tên mới để bước vào cuộc đời mới thời bấy giờ.
Cuộc đời binh nghiệp của Thượng tướng Hoàng Cầm gắn với những dấu mốc lịch sử quan trọng trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Ông luôn ở tuyến đầu, ghi dấu chiến công trên khắp chiến trường Đông Dương, ở đâu cũng là người xung kích, người chỉ huy kiên cường.
    |
 |
Đồng chí Hoàng Cầm đứng cạnh bên tay phải Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh tư liệu
|
Năm 1949, đồng chí được điều về Trung đoàn 209, làm Tiểu đoàn phó, rồi Tiểu đoàn trưởng, tham gia trận đánh Đông Khê trong Chiến dịch Biên giới 1950.
Thượng tướng Hoàng Cầm là vị tướng rất có duyên với những trận đánh lớn. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, đồng chí là Trung đoàn trưởng Trung đoàn 209 (Đại đoàn 312) chỉ huy đánh chiếm Sở chỉ huy cứ điểm Điện Biên Phủ.
Đêm 6-5-1954, Trung đoàn của đồng chí Hoàng Cầm đánh cứ điểm 507 không thành công. Đồng chí cùng chỉ huy đơn vị củng cố lại lực lượng, trực tiếp đề nghị Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho Trung đoàn đánh 507 vào ban ngày. Được pháo chi viện, Trung đoàn đã tiêu diệt cứ điểm 507, thừa thắng đánh chiếm các cứ điểm 508, 509. Tiếp đó, nắm thời cơ quân địch hoang mang cực độ, Trung đoàn trưởng Hoàng Cầm ra lệnh cho Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật chỉ huy Đại đội 360 đánh thẳng vào Sở chỉ huy địch ở trung tâm Mường Thanh bắt sống tướng De Castries và Bộ chỉ huy quân Pháp kết thúc thắng lợi Chiến dịch.
Đến Chiến dịch Hồ Chí Minh, Hoàng Cầm là Tư lệnh Quân đoàn 4 đánh mở “cánh cửa thép” Xuân Lộc. Là một trong những trận quan trọng, ác liệt nhất trên đường đại quân tiến vào giải phóng Sài Gòn.
Chiến tranh biên giới Tây Nam xảy ra, Tư lệnh Hoàng Cầm là vị chỉ huy có mặt đầu tiên ở thủ đô Phnom Penh, Campuchia khi cùng Quân đoàn 4 tiến sang giải phóng nước bạn khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot - Ieng Sary…
Những năm hòa bình, đồng chí vẫn tại ngũ và đảm đương các chức vụ trong Quân đội: Tư lệnh Quân khu 4, Tổng Thanh tra Quân đội nhân dân Việt Nam với hàm Thượng tướng.
Từ một chiến sĩ chiến đấu và trưởng thành lên đến cấp Thượng tướng, đồng chí đã lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, được Nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương cao quý.
Đồng chí mất năm 2013, thọ 93 tuổi.
ĐOÀN TRUNG (lược trích)
1. Sách “Tướng lĩnh Việt Nam trong Chiến dịch Điện Biên Phủ”; sưu tầm, tuyển chọn: SÔNG LAM - DŨNG QUYẾT; NXB Văn Học 2014.
2. Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam.
3. Cand.com.vn/Nhan-vat-Su-kien-noi-bat/Co-ba-ong-Hoang-Cam.
4. Qdnd.vn/tuong-linh-viet-nam/thuong-tuong-hoang-cam-vi-tuong-khiem-ton-gian-di
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chiến thắng Điện Biên Phủ - Mốc son lịch sử xem các tin, bài liên quan.