Vậy làm thế nào để xe tăng và phương tiện chiến đấu có thể sống sót trong môi trường chiến đấu hiện đại và phát huy vai trò như phương tiện chiến đấu quan trọng vốn đã được định hình trong suốt thế kỷ XX? Về vấn đề này, Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ (CAST) của Nga dẫn theo phân tích của chuyên gia Gerold McWilliams để đưa ra những gợi ý về việc hệ thống lại vai trò của lực lượng thiết giáp trong kỷ nguyên thống trị của UAV và trí tuệ nhân tạo (AI).

Điểm yếu mới của lực lượng thiết giáp trong tác chiến hiện đại

Các cuộc xung đột hiện đại đã chứng minh thực tế rằng, chiến dịch tấn công bằng xe tăng và phương tiện cơ giới theo truyền thống từ thời Thế chiến thứ 2 đã không còn phù hợp.

Minh chứng rõ ràng nhất chính là tại cuộc xung đột tại Ukraine với việc sử dụng quy mô lớn UAV tự sát, tác chiến điện tử, tên lửa chống tăng có điều khiển và bãi mìn dày đặc. Những loại vũ khí mới, chiến thuật mới đã cho cả thế giới thấy điểm yếu của khái niệm "đột phá xe tăng" truyền thống.

Tác chiến hiện đại với sự xuất hiện của UAV và vũ khí dẫn đường đã khiến chiến thuật sử dụng thiết giáp cần thay đổi. Ảnh: Topwar 

Đánh giá về vấn đề này, nhà phân tích quân sự người Mỹ Gerold McWilliams cho rằng, chiến thuật tác chiến truyền thống sử dụng rộng rãi phương tiện cơ giới, trong đó có xe tăng, trở nên quá tốn kém, rủi ro và thiếu hiệu quả trong chiến tranh hiện đại. Tuy nhiên, những thay đổi này không đồng nghĩa với việc xe tăng và phương tiện thiết giáp không còn cần thiết trên chiến trường, mà nó chỉ mở ra hướng phát triển và chiến thuật mới trong việc sử dụng hiệu quả chúng. 

Để xe tăng và phương tiện chiến đấu “trở lại chiến trường” hiệu quả

Theo đánh giá của chuyên gia quân sự Gerold McWilliams, có 8 vấn đề quan trọng cần giải quyết để lực lượng thiết giáp duy trì sức mạnh và ảnh hưởng trong các cuộc xung đột trong tương lai.

Đầu tiên chính là phải vô hiệu hóa pháo binh của đối phương. Mối đe dọa chính đối với phương tiện chiến đấu trong tác chiến hiện đại không phải là tên lửa chống tăng, mà là pháo binh chính xác cao được dẫn đường bằng UAV trinh sát.

Theo tính toán các chuyên gia quân sự, để đối phó, thời gian phản pháo nên được giảm từ 7-12 phút xuống còn 1 phút. Bên cạnh các hoạt động phản pháo, các đơn vị UAV tấn công cần được tích hợp vào hệ thống trinh sát pháo binh để nhanh chóng phát hiện và tấn công vị trí bắn pháo của đối phương.

Vấn đề tiếp theo chính là các bãi mìn. Kể cả trong tác chiến hiện đại, bãi mìn vẫn là một trong những rào cản đáng tin cậy nhất chống lại các phương tiện thiết giáp. Thành công của một cuộc tấn công luôn phụ thuộc vào tốc độ rà phá bom mìn của công binh. Việc vô hiệu hóa các bãi mìn cần kết hợp giữa công nghệ và các phương tiện rà phá trang bị ở các mũi chiến đấu thay vì tồn tại như một đơn vị độc lập.

Vấn đề thứ 3 là UAV. Theo tính toán, hơn 70% tổn thất phương tiện cơ giới ở Ukraine là do các cuộc tấn công của UAV. Giải pháp đối phó cần một hệ thống bảo vệ nhiều lớp, cả ở cấp độ từng xe và dọc theo mặt trận. Để hạn chế hoạt động của UAV cần tạo ra “lưới giám sát” kết hợp giữa đội hình bảo vệ để phát hiện sớm và đánh chặn các đợt UAV tấn công.

Việc vô hiệu hóa các tổ săn tăng sử dụng tên lửa vác vai cũng là vấn đề cần chú ý. Trung bình mỗi tổ săn tăng cần phóng 2 tên lửa để tiêu diệt 1 mục tiêu. Cần phát hiện sớm các vị trí ẩn nấp của các tổ săn tăng bằng UAV cỡ nhỏ để chỉ thị mục tiêu cho phương tiện hoặc UAV tự sát tiêu diệt.

Để đối phó với UAV tấn công, nhiều phương án đối phó đã được áp dụng và liên tục được cập nhật. Ảnh minh họa: Defense News

Duy trì ưu thế trên không, kể cả trong thời gian ngắn cũng tạo lợi thế đáng kể. Theo tính toán của CAST, chỉ cần duy trì ưu thế trên không khoảng 30 phút cũng đã tạo lợi thế đáng kể trong chiến đấu và tăng gấp đôi cơ hội đột phá bằng phương tiện thiết giáp.

Theo chuyên gia Gerold McWilliams, các phương tiện không người lái mặt đất (UGV) cần được sử dụng rộng rãi. Chúng đóng vai trò như những “người lính trinh sát” tuyến đầu để phát hiện mìn, làm "mồi nhử". Chỉ cần 1 UGV cho mỗi 2 phương tiện chiến đấu có thể giúp giảm tới 1/4 tổn thất trong chiến đấu.

Chiến trường hiện đại cũng yêu cầu hệ thống pháo binh cần thay đổi để hỗ trợ lực lượng thiết giáp. Không chỉ duy trì hỏa lực chế áp liên tục, mà pháo binh cần là công cụ duy trì nhịp độ tác chiến. Pháo binh cần hoạt động theo nguyên tắc "bắn và định vị", dựa trên dữ liệu từ UAV trinh sát. Việc chuyển đổi 60% pháo binh sử dụng đạn dẫn đường chính xác sẽ tăng hiệu quả hỏa lực lên tới 80% và giảm một nửa lượng đạn tiêu thụ.

Những thay đổi về phương tiện chiến đấu tất yếu dẫn tới thay đổi về chiến thuật tác chiến. Yêu cầu ưu tiên sẽ là thời gian phản ứng của phương tiện thiết giáp trên chiến trường.

Cùng với đó, các nhà phát triển vũ khí cũng cần tạo ra những loại phương tiện mới hoặc các gói nâng cấp cho xe tăng và phương tiện chiến đấu hiện có sang nền tảng kiến trúc mở, sẵn sàng tích hợp với UAV và hệ thống tác chiến điện tử.

Trong tương lai, chiến thuật sử dụng thiết giáp sẽ thay đổi phù hợp để ứng phó với các mối đe dọa mới từ UAV, AI hay đạn dẫn đường chính xác cao. Ảnh: vpk.name 

TUẤN SƠN (theo vpk.name)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.