Diễn biến phức tạp, khó kiểm soát

QĐND -  Từ đầu năm 2011 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang phối hợp với các ban, ngành đã xử phạt gần 250 vụ khai thác cát trái phép với số tiền gần 1,3 tỷ đồng. Con số này cho thấy, tuy An Giang đã có nhiều biện pháp ngăn chặn nhưng tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn vẫn diễn biến phức tạp…

Ghe bơm, hút cát tự hành hoạt động trên địa bàn huyện An Phú, tỉnh An Giang.

Cuối tháng 4 năm 2012, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang đã phối hợp với Đội Thanh tra Giao thông đường thủy nội địa số 7, kiểm tra đột xuất khu vực sông Hậu thuộc các xã Vĩnh Tường, Vĩnh Hậu, Vĩnh Lộc và thị trấn An Phú, huyện An Phú, đã bắt giữ và tiến hành lập biên bản 3 phương tiện gồm 2 ghe bơm hút cát tự hành và 1 sà lan đang có hành vi bơm hút cát không có giấy phép theo quy định của pháp luật. Điều đáng nói ở đây là các phương tiện này ngang nhiên khai thác vào ban ngày ở địa điểm cách UBND huyện An Phú không xa. Anh Trần Văn Hậu, người dân địa phương nói:

- Người dân ở đây phát hiện các ghe bơm hút cát hoạt động một thời gian dài, thường xuyên, liên tục. Những đối tượng trên rất hung dữ, thách thức, dọa nạt nhân dân địa phương, ngang nhiên điều khiển phương tiện bơm hút ngay tại khu vực có nguy cơ sạt lở cao thuộc đầu cồn xã Vĩnh Trường.

Anh Phan Văn Nguyên, cán bộ thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết:

- Từ năm 2011 đến nay, việc khai thác cát trái phép diễn biến phức tạp tại một số địa bàn gây bức xúc cho nhân dân địa phương. Họ hoạt động cả ban ngày lẫn ban đêm, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Chính vì vậy, người dân đã viết đơn tố cáo lên các cấp chính quyền. Năm 2011 và 6 tháng đầu năm 2012, chúng tôi tiếp nhận xử lý 8 đơn tố cáo việc khai thác cát gây sạt lở bờ sông ở các xã: Vĩnh Hòa, Vĩnh Xương, thị xã Tân Châu; xã Phước Hưng, Vĩnh Trường thuộc huyện An Phú; xã Bình Thạnh, huyện Châu Thành; xã Mỹ Hiệp, huyện Chợ Mới; xã Hòa Lạc, huyện Phú Tân.

Được biết, sau khi nhận được đơn, Sở Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra và xử lý vi phạm cũng như làm việc và đề nghị cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tăng cường giám sát kiểm tra địa bàn. Qua đó đã xử phạt, đình chỉ khai thác đối với nhiều doanh nghiệp và chủ phương tiện vi phạm. Năm 2011, ngành đã xử phạt 218 vụ với tổng tiền phạt gần 1,180 tỷ đồng gồm: Khai thác không phép 77 vụ, chiếm 34,68%; khai thác sai vị trí giấy phép 2 vụ, chiếm 0,9%; vận chuyển, kinh doanh cát sông không có nguồn gốc hợp pháp hoặc không có hóa đơn 139 vụ, chiếm 64,41%.

Một sà lan khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Chợ Mới.

Trước tình hình trên, UBND tỉnh An Giang ra Chỉ thị số 15/2011/CT-UBND do Phó chủ tịch UBND Lê Văn Nưng ký ngày 10-11-2011. Chỉ thị nêu rõ: Tình hình vi phạm trong hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển và tiêu thụ khoáng sản cát lòng sông trên địa bàn vẫn còn diễn biến phức tạp. Nhiều loại phương tiện có tải trọng lớn khai thác trái phép gần bờ vào ban đêm, nhiều bãi vựa tàng trữ cát lòng sông trái phép phát sinh; một số doanh nghiệp khai thác không đúng quy trình quy phạm, khai thác sai vị trí được cấp phép, không bảo đảm an toàn giao thông; công tác đo, lập bản đồ hiện trạng mỏ, báo cáo hoạt động khoáng sản định kỳ chưa nghiêm túc; ở một số địa phương, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khoáng sản chưa được chú trọng, việc phối hợp kiểm tra giữa các cấp, các ngành chưa chặt chẽ… Chỉ thị cũng đưa ra các biện pháp giải quyết như: Gắn chức trách nhiệm vụ cụ thể cho từng ban, ngành, cơ quan chức năng, chính quyền địa phương các cấp. Đồng thời, địa bàn huyện, thị xã, thành phố và xã, phường, thị trấn nào còn để xảy ra tình trạng khai thác, kinh doanh khoáng sản cát lòng sông trái quy định pháp luật và có đơn tố cáo, hoặc có tin báo của người dân vượt cấp về tỉnh, trung ương, các phương tiện thông tin đại chúng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo kiểm điểm phê bình, xử lý trách nhiệm đối với từng cấp, từng ngành…

Từ khi ban hành, Chỉ thị 15 đã góp phần đáng kể trong việc giảm tình trạng khai thác cát lậu. Nhưng từ đầu năm 2012 đến nay, qua 10 lần kiểm tra, cũng đã phát hiện và xử phạt 5 trường hợp khai thác cát không phép (2 xáng cạp, 2 phương tiện ghe múc tự hành và 1 sà lan hút tự hành) và 16 trường hợp vận chuyển cát sông không có nguồn gốc hợp pháp. Ông Trần Anh Thư, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang nhận định:

- Nguyên nhân của tình trạng trên là do công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên, khoáng sản của một số địa phương vẫn còn buông lỏng; lực lượng cán bộ quản lý khoáng sản thiếu...  

Tuy đã hạn chế tối đa được tình trạng khai thác cát trái phép vào ban ngày nhưng các đối tượng lại chuyển thời gian hoạt động vào ban đêm khoảng từ 20 giờ đến 5 giờ hôm sau. Đây là một khó khăn trở ngại của tỉnh An Giang trong công tác ngăn chặn khai thác cát không phép. Nếu không xử lý kịp thời, việc khai thác cát này sẽ làm cạn kiệt lòng sông, cũng như làm thay đổi dòng chảy, tạo những hàm ếch sâu vào đất liền, tăng nguy cơ sạt lở hai bên bờ sông Hậu và ảnh hưởng tới cuộc sống của hàng nghìn hộ dân. Chúng tôi cho rằng, chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa đẩy mạnh quản lý, kiểm tra, xử lý kiên quyết vi phạm. Đồng thời, phát huy vai trò giám sát của nhân dân và tổ chức đoàn thể trong hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản... để ngăn chặn tới cùng hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn.

 Bài, ảnh: VIÊT HÀ và CTV