Tiết kiệm từ… giảm cỗ

“Cỗ to” là chuyện đáng lo ở các vùng quê. Những năm trước, ở xã Phú Đa, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, “phong trào cỗ to” phát triển đến mức, mỗi đám cưới, đám tang… mỗi gia đình làm vài trăm mâm cỗ! Thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ

Lãnh đạo xã và Hội người cao tuổi đến mừng thọ cụ Nguyễn Thị Teo, ở thôn Tam Dinh và vận động gia đình không tổ chức ăn uống lãng phí.

Đột phá từ việc… giảm cỗ

“Phong trào cỗ to” ở xã Phú Đa nói riêng và toàn huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc nói chung đã có từ thời xa xưa. Luật bất thành văn, khi nhà có đám hiếu, đám hỷ, gia chủ mời cả làng, cả xã đến ăn cỗ! Đám cưới, vui, tổ chức ăn cỗ đã đành, nhưng ngay cả đám tang buồn, người dân cũng làm hàng trăm mâm cỗ, vừa tốn kém, lãng phí, vừa rất mất vệ sinh. Mỗi khi có người thân “khuất núi”, gia chủ dù đau buồn, bận bịu đến mấy cũng phải cố lo bằng được vài tạ lợn, gà và các loại thực phẩm để làm cỗ. Nghịch cảnh là người khóc cứ khóc, người uống rượu cứ chúc rượu, cười nói oang oang… Đau lòng hơn, khi người trẻ tuổi không may bị bệnh tật hoặc tai nạn chết, gia đình cũng vẫn cứ… làm cỗ!

Năm 2007, thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Huyện ủy chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung làm những việc thiết thực, trọng tâm là khắc phục những khâu yếu, mặt yếu. Xã Phú Đa xác định “đột phá” vào xây dựng nếp sống văn minh, tiết kiệm, chống lãng phí… Việc người dân làm cỗ to là vấn đề bức xúc, gây lãng phí rất lớn, trở thành gánh nặng cho mọi gia đình, nên Đảng ủy xã quyết tâm khắc phục, đề ra mục tiêu đến cuối năm 2007 không còn gia đình nào làm cỗ đám tang, giảm cỗ đám cưới, mừng thọ…

Lệ làm nhiều cỗ đã có từ lâu đời, hơn nữa người dân quê còn có tục “trả nợ miệng”, muốn thay đổi không phải dễ vì ai cũng nghĩ “mình đã đi ăn cỗ nhà người ta rồi…”. Muốn giảm cỗ, bên cạnh việc tăng cường công tác tuyên truyền vận động, phân công cấp ủy viên phụ trách giúp đỡ từng thôn, biện pháp được xã đặc biệt chú trọng là phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, huy động tất cả các tổ chức cùng vào cuộc.

Đảng viên đi trước, làng nước theo ngay

Việc đầu tiên là Đảng ủy xã, từng chi bộ và các tổ chức, như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Người cao tuổi, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên, Hội phụ nữ tổ chức sinh hoạt, “đả thông” tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, hội viên, sau đó ra nghị quyết, xây dựng chương trình thực hiện; từng thành viên ký cam kết không làm cỗ đám tang, khi gia đình có đám cưới chỉ mời cỗ những người thật gần gũi, đám giỗ, bốc mộ, mừng thọ chỉ mời con cháu trong nhà… Tất cả cán bộ chủ trì của các tổ chức đều phải công khai hứa trước đơn vị mình và nhân dân gương mẫu chấp hành nghiêm quy định trên, ai vi phạm sẽ bị kỷ luật. Gia đình nào vi phạm sẽ bị phê bình trên hệ thống loa truyền thanh của xã. Đám tang, đám mừng thọ mà làm nhiều cỗ thì các cụ phụ lão không đến dự…

Đồng chí Hoàng Mạnh Hội, Bí thư Đảng ủy xã Phú Đa, kể:

- Năm ngoái, khi lãnh đạo xã đi tuyên truyền, vận động, nhiều người dân thẳng thắn hỏi: “Thế gia đình ông bí thư, chủ tịch và cán bộ xã có chấp hành nghiêm quy định tiết kiệm trong đám hiếu, đám hỷ không?”. Chúng tôi hiểu rằng, ý dân đã thuận, nay chỉ cần cán bộ, đảng viên gương mẫu là mọi người theo. Vì thế, Đảng ủy xã đã yêu cầu mọi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tiên phong thực hiện trước. Khi thấy 100% cán bộ xã đều ký cam kết và gương mẫu thực hiện quy định không làm cỗ đám tang, giảm cỗ đám cưới thì nhân dân không còn băn khoăn gì. Bây giờ, không chỉ giảm cỗ mà người dân còn không thuê nhạc sống, không hút thuốc lá khi nhà có đám… Tính ra, mỗi năm toàn xã tiết kiệm được hàng tỷ đồng từ việc tang, việc cưới.

Cụ Nguyễn Thị Ty ở thôn Tam Dinh phấn khởi nói với chúng tôi:

- Trước đây, ngày nào loa đài của xã và huyện cũng vận động thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm trong việc cưới, việc tang, nhưng dân làng cứ nhìn nhau, không ai làm theo. Năm ngoái, cán bộ xã, thôn và các đoàn thể đến từng nhà vận động, mang bản cam kết của cán bộ, đảng viên cho từng gia đình xem thì dân làng ký ngay. Đặc biệt, khi gia đình đồng chí Nguyễn Đăng Ty là Đảng ủy viên, Chủ tịch Hội Nông dân xã có đám tang mẹ không làm mâm cỗ nào; nguyên Bí thư Đảng ủy xã Trần Phi Thường tổ chức cưới con trai đầu lòng chỉ làm cơm mời trong họ thì nhân dân thực sự “tâm phục, khẩu phục”…

Hôm chúng tôi đến xã Phú Đa, gặp đúng đám tang dân làng Thượng đưa cụ Nguyễn Đình Kỷ ra nghĩa trang. Chị Phạm Thị Ngọ, con dâu cụ Kỷ bày tỏ:

- Nhà có cụ già, mấy năm trước, gia đình tôi thường xuyên phải “dắt lưng” vài triệu đồng, lợn gà nuôi lớn không dám bán, đề phòng lúc các cụ về với tổ tiên còn phải làm cỗ. Khi xã triển khai học tập đức tính tiết kiệm của Bác Hồ, bắt đầu từ việc không làm cỗ đám hiếu, hạn chế cỗ đám hỷ, gia đình tôi bớt hẳn một mối lo. Đám tang bố tôi hôm nay tuy không làm cỗ, nhưng rất đông người đến chia buồn, tiễn đưa. Nhà tôi đỡ tốn kém hơn chục triệu đồng và không phải vất vả như trước.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, từ giữa năm 2007 đến nay, trên địa bàn xã Phú Đa có gần 20 đám tang, hơn 30 đám cưới và khoảng 50 đám mừng thọ được tổ chức theo nếp sống mới. Điều đáng mừng là nhân dân rất phấn khởi, ủng hộ. Tình cảm trong họ, trong làng vẫn vẹn nguyên. Rõ ràng, không cứ phải “mâm cao, cỗ đầy” mới là thể hiện sự quý trọng, cái chính là nết ăn, nết ở, tình nghĩa hằng ngày.

Thành công trong việc giảm cỗ ở xã Phú Đa, trước hết là nhờ sự tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đồng chí Vũ Hồng Phương, Bí thư Huyện ủy Vĩnh Tường cho biết, năm 2008, huyện coi phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên là khâu mấu chốt để thực hiện có hiệu quả nội dung học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nhất là trong xây dựng nếp sống văn minh, tiết kiệm.

Đầu Xuân Mậu Tý, vui với những tiến bộ ở xã Phú Đa, chúng tôi không khỏi trăn trở vì hiện nay ở rất nhiều địa phương vẫn có tình trạng “cỗ to”. Phải chăng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở những nơi này chưa tiên phong gương mẫu nên vấn nạn “cỗ to” và cả những khâu yếu, mặt yếu khác cứ dây dưa kéo dài?

Báo Quân đội nhân dân mong bạn đọc cả nước tham gia trao đổi để tìm ra những kinh nghiệm tốt, cách làm hay, nhân rộng điển hình làm theo Bác, đồng thời phê phán những tập thể, cá nhân chưa thực hiện tốt, nhất là trong thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm.

Bài và ảnh: CÁT HUY QUANG