Kinh nghiệm ở Bắc Ninh (Bài 1)

Sản xuất gạch ceramic tại Tổng công ty Viglacera (Khu công nghiệp Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh)

Bài 1: Nhận thức đúng từ trong Đảng đến toàn xã hội

LTS: Sau khi có chỉ đạo của Ban Bí thư về tuyên truyền sâu rộng hơn nữa kinh nghiệm triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Báo Quân đội nhân dân chọn tỉnh Bắc Ninh để điều tra. Đây là tỉnh nông nghiệp, nhưng có các làng nghề truyền thống rất phát triển. Bắc Ninh giáp ranh với Hà Nội; nhiều khu công nghiệp đang mở, giá đất đắt không kém gì Thủ đô... Tỉnh là một trong những địa phương được Ban Chỉ đạo Trung ương đánh giá là làm tốt Cuộc vận động.

Để hiểu từ cơ sở, chúng tôi lấy tài liệu từ dưới lên: Gặp hàng chục đảng viên, nhân dân, cựu chiến binh; làm việc với 6 chi bộ; 3 đảng bộ xã, thị trấn; 2 huyện ủy; Thị ủy Từ Sơn và Bộ CHQS tỉnh… rồi mới về nghe đánh giá ở Tỉnh ủy.

Nhận thức đúng - điểm xuất phát

Trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Nguyễn Sỹ, Phó bí thư Thường trực, Phó trưởng ban Chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động Tỉnh ủy cho rằng, việc gì cũng phải bắt đầu từ giáo dục nhận thức, nhưng để triển khai Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” có kết quả thì công tác giáo dục nhận thức lại càng phải đặc biệt coi trọng. Nhất thiết khâu quán triệt phải được làm kỹ từ đầu để mọi người đều có chung nhận thức, thấy cần phải học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Hiểu đúng tinh thần Cuộc vận động chưa? Đó là câu hỏi mà Tỉnh ủy yêu cầu phải giải đáp cho được trong bước quán triệt, học tập ở tất cả các cấp, kể cả ở Ban thường vụ Tỉnh ủy. Và để trả lời được thì phải nghiên cứu rất kỹ, thậm chí phải phân tích từng câu, từng chữ trong Chỉ thị của Bộ Chính trị. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã từng dành cả buổi để phân tích làm rõ một ý trong nội dung của Cuộc vận động.

Ví dụ có ý kiến nêu: “Vận động là tuyên truyền, thuyết phục. Như thế, có nghĩa là thực hiện Cuộc vận động lần này không phải bắt buộc?”. Câu hỏi đó đã được Thường vụ phân tích: Nếu hiểu thuần túy về ngữ nghĩa thì “vận động” không phải là “bắt buộc”, nhưng Đảng, mà trực tiếp là Bộ Chính trị ra Chỉ thị về việc thực hiện Cuộc vận động thì lại là bắt buộc đối với các tổ chức đảng và đảng viên. Tuy nhiên, Cuộc vận động có ý nghĩa xã hội sâu sắc, thuộc phạm trù đạo đức, nên cấp trên cũng không thể quy định được một cách quá cụ thể nội dung học tập, làm theo cho cấp dưới. Nhưng với từng đảng viên, từng chi bộ thì nội dung học tập, làm theo lại phải rất cụ thể, rất chi tiết.

- Tôi chỉ dẫn chứng một ý như thế – đồng chí Nguyễn Sỹ nói – để thấy nếu làm lướt, triển khai thuần túy như lâu nay học các Nghị quyết thì không thể hiểu đúng được tinh thần của Cuộc vận động. Đó là chưa nói những nội dung khác cũng cần thảo luận, phân tích kỹ mới thống nhất nhận thức được. Chẳng hạn, để Cuộc vận động thành công phải chống bệnh hình thức và đòi hỏi tinh thần gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì…

Chống làm lướt

Kinh nghiệm sau các đợt kiểm tra ở Bắc Ninh cũng còn cho thấy một nhận thức chưa thật đúng cần kịp thời uốn nắn, khắc phục, là đã nói đến học tập đạo đức của Bác Hồ thì ai cũng thông suốt, cứ theo chỉ thị mà làm, không cần phân tích, quán triệt nhiều, dành thời gian tập trung cho làm theo.

Ở những đảng bộ này, Ban Chỉ đạo phải đến tận chi bộ, kiểm tra trực tiếp đảng viên, mới chứng minh được việc quán triệt, học tập không kỹ sẽ dẫn đến đảng viên không hiểu đúng mục đích, ý nghĩa, các bước tiến hành, phương pháp triển khai, hay hiểu rất chung chung. Đảng bộ xã Phù Chẩn, thuộc Thị ủy Từ Sơn, là một trong những đảng bộ làm lướt bước nghiên cứu quán triệt, nên có đảng viên nói: “Xã còn đang quá nhiều chuyện phức tạp, có lẽ học tập tấm gương đạo đức của Bác phải lui lại sau khi đã ổn định tình hình”.

- Đúng là hiểu ngược lại với mục đích của Cuộc vận động - Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Nguyễn Sỹ nói - Chính xã “có vấn đề” lại càng cần làm ngay, lấy tấm gương đạo đức của Bác soi vào để thấy sai mà sửa.

Chúng tôi cùng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đến dự buổi kiểm tra sau hai năm thực hiện Cuộc vận động trong LLVT tỉnh, Đại tá Ngô Khắc Minh, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh báo cáo:

- Giai đoạn đầu tổ chức học tập, quán triệt Cuộc vận động, cán bộ, chiến sĩ đơn vị cũng có người còn hiểu không đúng, cho rằng Bộ đội Cụ Hồ thì “tròn trĩnh” rồi, chỉ cần đặt mục tiêu noi theo phẩm chất hy sinh suốt đời vì nước vì dân của Bác… Đến khi tổ chức nghiên cứu kỹ hai chuyên đề “Di chúc” và “Sửa đổi lề lối làm việc”, soi rọi vào tấm gương đạo đức của Bác, đối chiếu với những lời Bác dạy mới thấy cán bộ, chiến sĩ đơn vị còn nhiều thiếu sót,người thì chưa sâu sát cấp dưới, người thì còn lãng phí, người thì chưa quan tâm đến gia đình, vợ con… Khi đó mới thấy hiểu như lúc đầu là không đầy đủ.

Ai cần học tập, làm theo Bác?

Một vấn đề nữa thuộc về nhận thức được Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo làm kỹ là những ai cần học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác?

Vấn đề được đưa ra vừa bàn, vừa học tập, vừa chỉ đạo trong Hội nghị Tỉnh ủy mở rộng: Đạo đức là phẩm chất tốt đẹp của con người do tu dưỡng theo những tiêu chuẩn đạo đức mà có… Có ai không phải rèn giũa mình để trở thành người có đạo đức? Có ai không mong bản thân mình, con em mình, bạn bè, đồng chí của mình là người có đạo đức? Đạo đức là tiêu chuẩn quan trọng nhất để đánh giá cán bộ. Bác Hồ là tấm gương trong sáng, toàn diện về phẩm chất đạo đức của con người nói chung, phẩm chất đạo đức cách mạng nói riêng. Sự dẫn giải đi đến thống nhất: Làm được như Bác thì khó, nhưng làm theo Bác thì ai cũng cần và ai cũng làm được. Làm được ít, hay nhiều là phụ thuộc vào tinh thần phấn đấu của mỗi người.

Thống nhất được ở cấp tỉnh, nhưng không phải về huyện đã thông. Ví dụ như Yên Phong (là một trong những huyện dẫn đầu của tỉnh về thực hiện tốt Cuộc vận động) khi Bí thư huyện ủy Nguyễn Văn Hồng quán triệt Chỉ thị trong hội nghị huyện ủy mở rộng, có tới hàng chục ý kiến phát biểu cho rằng, những đồng chí có chức, có quyền mới cần học, cần làm theo tấm gương đạo đức của Bác, chứ “đảng viên nông dân” thì có gì mà phải học, phải làm theo(!).

- Khi có những nhận thức chưa thống nhất, huyện khắc phục bằng cách nào? Chúng tôi hỏi.

Đồng chí Ngô Văn Lưu, Trưởng ban Tuyên giáo huyện ủy giải thích:

- Ngay sau đó Thường vụ Huyện ủy hội ý và quyết định thay đổi phương pháp quán triệt, chia lớp học theo nhóm, nêu từng cụm vấn đề cho đảng viên thảo luận. Ví dụ, tại sao Bộ Chính trị không ra Nghị quyết mà lại “mở cuộc vận động”; “vận động” có khác với “phát động”? Tính cấp bách của cuộc vận động? Sôi nổi nhất là phần liên hệ trực tiếp vào địa phương và bản thân… Với cách làm đó, các lớp quán triệt Chỉ thị của Đảng trở thành lớp học đạo đức của Bác, nhiều ý kiến phân tích rất sâu sắc.

Bí thư huyện ủy Nguyễn Văn Hồng nhận xét:

- Tinh thần học tập, nghiên cứu của đảng viên còn tác động tốt đến nhân dân. Toàn đảng bộ có tới 113/187 chi bộ được nhân dân góp ý những hạn chế, thiếu sót của từng đảng viên để khắc phục sửa chữa (năm 2007: 120 đảng viên; năm 2008: 64 đảng viên). Lâu lắm đảng viên mới lại được nhân dân đóng góp chân tình, thẳng thắn đến thế.

Khi về trao đổi với các đồng chí cựu chiến binh của thị trấn Chờ, huyện Yên Phong, ông Nguyễn Công Bảo kéo chúng tôi lại, phân tích một hồi dài về hiệu quả của Cuộc vận động rồi khẳng định: “Nếu Đảng ta mở Cuộc vận động sớm hơn thì chi bộ thôn Nghiêm Xá đã không phải kỷ luật, cách chức bí thư, chủ nhiệm HTX và trưởng thôn, do khai khống 382 triệu đồng trong quyết toán công trình xây dựng khu văn hóa đình làng. Từ khi triển khai học tập, làm theo tấm gương đạo đức của Bác, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đảng viên khác hẳn, thực hiện rất tốt quy chế dân chủ ở cơ sở”.

Tôi mang chuyện của ông Bảo kể lại với đồng chí Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy. Đồng chí nói:

- Đúng, nhưng phải vất vả lắm mới đạt được nhận thức như thế. Nhận thức là cơ sở, là nền móng để thực hiện Cuộc vận động… Sẽ lại vấp sai lầm nếu ai cho rằng cứ triển khai Cuộc vận động là có ngay đội ngũ đảng viên tốt. Nếu người đứng đầu không gương mẫu thì coi như Cuộc vận động ở đấy thất bại.

Ý đồng chí Phó bí thư Thường trực nói khiến tôi nhớ câu nói của ông Nguyễn Đăng Bùn, 71 tuổi, đảng viên gương mẫu, ở thôn Long Văn, xã Việt Đoàn, huyện Tiên Du: “Dân quê tôi họ bảo học Bác là rất cần và phải làm, phải học suốt đời, nhưng người dân mong muốn cán bộ, đảng viên phải gương mẫu. Người dân trước hết nhìn vào lời nói, việc làm của lãnh đạo của thôn, của xã!”. Câu nói đó cũng được ông Bùn phản ánh lại trong hội nghị chi bộ. Ai nấy đều nhận thức được tầm quan trọng có ý nghĩa quyết định thành công hay thất bại trong thực hiện Cuộc vận động chính là phụ thuộc vào tinh thần gương mẫu của cán bộ, người có cương vị càng cao thì càng phải gương mẫu. Tuyệt đối tránh lên lớp về đạo đức Bác Hồ thì rất hay, nhưng bản thân thì lại làm dở…

Tìm hiểu chúng tôi thấy Bắc Ninh đã làm kỹ khâu quán triệt, học tập để thống nhất nhận thức khi triển khai Cuộc vận động (năm 2007 toàn tỉnh đã mở tới 531 lớp học cho 39.314 đảng viên, đạt tỷ lệ 94,32%; năm 2008: 381 lớp cho 51.890 đảng viên, đạt tỷ lệ 93,9%); Toàn tỉnh có 35.547/38.830 đảng viên đã viết thu hoạch, xây dựng chương trình hành động sau khi học tập. Nhờ vậy mà hầu hết cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh đều thấy cần học tập, cần làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

HUY THIÊM và HỒNG HẢI