Vợ chồng Phương Thanh, Anh Dũng-cặp đôi đẹp của điện ảnh Việt Nam những năm 1980 của thế kỷ trước. (Ảnh tư liệu gia đình nghệ sĩ cung cấp)

Người có “đôi mắt biết nói”-là biệt danh mà đạo diễn Trần Phương đặt cho Phương Thanh sau khi chị vào vai Hiền “cá sấu” trong bộ phim “Tội lỗi cuối cùng”, cũng là bộ phim đã ghi dấu tên tuổi Phương Thanh trong lòng công chúng khi chị giành giải thưởng lớn đầu tiên trong sự nghiệp điện ảnh của mình-giải Bông sen vàng dành cho nữ diễn viên xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5, ngày đó chị mới 23 tuổi. Nhưng giờ đây, “đôi mắt biết nói” ấy đã từ biệt khán giả trong niềm tiếc thương vô hạn khi chị mới bước sang tuổi 53.

Suốt chặng đường sự nghiệp 30 năm theo đuổi nghệ thuật của mình, nghệ sĩ ưu tú Phương Thanh đã tham gia diễn trong hơn 100 bộ phim truyền hình và hơn 50 phim truyện nhựa, song cái biệt danh “Hiền-cá sấu” hay diễn viên có “đôi mắt biết nói” vẫn tiếp tục theo Phương Thanh đến ngày nay. Vì thế, nhiều người coi Trần Phương là người đầu tiên đưa Phương Thanh đến với vinh quang của điện ảnh. Và duyên phận đó cũng một lần nữa lặp lại khi chính đạo diễn Trần Phương là người đã nhận được những giọt nước mắt cuối cùng của Phương Thanh trước khi chị đi vào cõi vĩnh hằng vào ngày 13-2.

Có lẽ thế mà sau khi Phương Thanh ra đi, ngoài gia đình của chị thì NSND Trần Phương được nhiều phóng viên tìm đến nghe ông kể về một tài năng của điện ảnh nước nhà. Khi nhắc đến Phương Thanh, người đối diện vẫn cảm nhận được sự bàng hoàng trên gương mặt của NSND Trần Phương. Với đạo diễn Trần Phương, thì Phương Thanh không chỉ là diễn viên có “đôi mắt biết nói” mà còn là một người mạnh mẽ, cá tính và rất say nghề. NSND Trần Phương nhớ lại: “Tội lỗi cuối cùng” có thể được coi là một trong những bộ phim tôi chịu nhiều áp lực, bởi lẽ tôi vừa là biên kịch, vừa là đạo diễn. Vì thế khi dành vai diễn viên chính của bộ phim cho Phương Thanh, khi đó còn rất non về tuổi đời và tuổi nghề, cũng có thể được coi như một quyết định gây “sốc” với nhiều người. Tuy nhiên, sau nhiều ngày đoàn làm phim lăn lộn, cùng ăn, ở, cùng sinh hoạt với những tù nhân trong một trại giam ở phía Nam để tìm hiểu, xâm nhập thực tế, tôi biết rằng đã đặt niềm tin đúng chỗ khi chọn Phương Thanh cho vai “Hiền-cá sấu”. Sau này, NSND Trần Phương và Phương Thanh tiếp tục cùng nhau thực hiện một số tác phẩm điện ảnh khác như “Rừng lạnh”, “Mưa rơi trên thành phố”...

Những năm gần đây, Phương Thanh gần như không xuất hiện trên màn ảnh để dành trọn thời gian chăm lo cho gia đình, giúp chồng (nghệ sĩ ưu tú Nguyễn Anh Dũng, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam) yên tâm làm tròn bổn phận với xã hội, mặc dù các đạo diễn vẫn luôn nhớ đến và mời gọi chị.

Người có “đôi mắt biết nói” đã ra đi khi hạnh phúc vẫn đọng trong mắt chị, đôi mắt đẹp của người đàn bà đẹp. Và chắc chắn, những vai diễn, những thành quả lao động nghệ thuật miệt mài của chị sẽ còn lại mãi trong lòng công chúng. Tang lễ NSƯT Phương Thanh sẽ được cử hành từ 7 giờ đến 10 giờ sáng 19-2.

HÀ VƯƠNG