Họa sĩ Đinh Tiến Hải trong triển lãm cá nhân “Chân dung Việt”

Triển lãm “Chân dung Việt” của họa sĩ Đinh Tiến Hải tại triển lãm 16 Ngô Quyền (Hà Nội) cho người xem một góc nhìn khá mới lạ về hai chữ “chân dung” trong mỹ thuật. Đối với Đinh Tiến Hải, không phải cứ vẽ gương mặt, vẽ bán thân, vẽ người mới là “chân dung”. Ông nói: “Chân dung của người Việt, tả sao cho hết 80 triệu gương mặt. Chân dung của một tỉnh, một huyện, một xã, một làng cũng là điều không thể. Tôi tả chân dung Việt bằng cách họa lại bản sắc Việt”. Với cách hiểu như vậy nên nhiều người lấy làm lạ là tại sao trong triển lãm “Chân dung Việt” lại có nhiều bức tranh phong cảnh đến thế. Một đóa sen tàn tả chân dung mùa thu, một đôi quang gánh tả người đi chợ, một chiếc ghế gỗ tả chân dung người già… Chân dung được “khúc xạ” qua cảm quan của người nghệ sĩ khiến người ta cảm nhận được nhiều hơn. Mỗi người tưởng tượng đến một chân dung, mỗi bức tranh cho người ta nhiều hơn một chân dung. Đúng là họa sĩ đã tả được chân dung Việt qua hơn 50 bức tranh của triển lãm cá nhân này.

Họa sĩ Đinh Tiến Hải hiện là giảng viên khoa Trang trí nội thất Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội. Xem tranh, người ta thấy sự “mô phạm” trong từng nét bút của một nhà giáo-họa sĩ. Tranh hơi “khô” bởi ít sự phá cách. Cái cảm giác đều đặn trong từng nét bút lặp đi lặp lại trong từng bức tranh. Tôi đem cảm nhận đó nói với ông, ông vui mừng nói: “Nhịp điệu của hình họa cũng phản ánh tư tưởng của họa sĩ. Tôi muốn nói tới những nét dung dị, đằm thắm, bình yên của những chân dung Việt. Tôi mừng vì nhiều người nhận ra thông điệp đó trong triển lãm này”. “Các họa sĩ khác thường lấy cảm xúc làm phương châm nghệ thuật. Nhìn những nét bút đều đặn của ông, tôi thấy rõ là dường như mọi bức tranh không được vẽ lúc cảm xúc thăng hoa”. “Anh quan niệm về cảm xúc nghệ thuật như vậy chưa hoàn toàn chính xác. Đúng là nhiều họa sĩ có thể vẽ bằng những nét bút nhanh, mạnh, phá cách, đi ngược lại với quy luật xa gần, phối màu… nhưng điều đó cũng tùy cách vẽ từng họa sĩ, tùy các cách bộc lộ cảm xúc của mỗi người. Tôi dùng cách khác, miêu tả lại cảm nhận”.

Họa sĩ Đinh Tiến Hải vẽ chân dung bằng dòng hoài niệm. Tranh ông cho thấy ông là người đi nhiều, gặp nhiều và suy nghĩ nhiều. Những hình dung về chân dung Việt đã được ông tả lại rõ nét, giàu sức gợi.

Bài và ảnh: ĐÔNG HÀ