Hỏi dân để hiểu cán bộ

Tầm quan trọng đặc biệt của gần dân, sát dân, hiểu dân

60 năm trước, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phú Kim Ngọc-“cha đẻ của khoán hộ”, “khoán 10”-luôn đau đáu với miếng ăn, hạnh phúc của người dân. Ông luôn quan niệm “phải để nông dân làm chủ mảnh đất của mình”. Những suy nghĩ, quan niệm của ông không tự nhiên hình thành mà nó bắt nguồn từ rất nhiều chuyến thực tế khảo sát, nắm bắt thực tiễn đời sống, hoạt động sản xuất của người dân. Từ năm 1965, Bí thư Tỉnh ủy Kim Ngọc cho triển khai thí điểm “khoán hộ” ở một số huyện như Vĩnh Tường, Yên Lạc...

Hẳn nhiên, khi hành động vì dân, phù hợp với chân lý đời sống, “khoán hộ” của Bí thư Kim Ngọc được tập thể Ban Thường vụ Tỉnh ủy ủng hộ. Như luồng gió mới, “khoán 10” tạo ra hướng đi mới trong cách thức quản lý, gắn lợi ích với kết quả lao động, người dân phấn khởi, tâm huyết, chăm chỉ, phát huy kinh nghiệm đã có từ ngàn đời, tạo nên những cánh đồng lúa trĩu hạt báo hiệu sự ấm no. Rõ ràng, phải thật sự vì dân, gần dân, sát dân, thấu hiểu thực tế, thấu cảm lòng dân, trăn trở với câu hỏi “làm thế nào để mang lại cuộc sống tốt đẹp cho dân?”, Bí thư Kim Ngọc mới có những quyết định táo bạo để người dân có bữa ăn no, đời sống được cải thiện, có thêm thóc gạo gửi vào chiến trường.

Ảnh minh họa: VGP

Trong thời gian là cán bộ cấp cao đứng đầu tỉnh Nghệ An (2000-2002)-địa phương có địa giới hành chính rộng nhất cả nước, “tư dinh” của Bí thư Tỉnh ủy Trương Đình Tuyển chỉ là căn phòng tập thể nằm trên tầng 2, trong khuôn viên trụ sở Tỉnh ủy. Thời gian này, người dân TP Vinh và đặc biệt là bà con tiểu thương tại chợ Quán Lau (gần cơ quan Tỉnh ủy Nghệ An) rất quen thuộc với hình ảnh một vị Bí thư quần xắn ngang bắp, chân đi dép tông, đạp chiếc xe đạp Thống Nhất cũ kỹ đi chợ, vừa mua thực phẩm về nấu ăn, vừa tranh thủ gần dân để hỏi chuyện. Bởi ông nắm được thông tin, có những việc dân biết hết nhưng họ không nói, không bày tỏ. Trong đầu Bí thư Tỉnh ủy Trương Đình Tuyển luôn trăn trở “làm thế nào để dân nói, dân chia sẻ, đồng hành với cán bộ, đảng viên?”.

Chính nhờ đi sâu vào thực tiễn đời sống người dân, nắm bắt nguyện vọng của nhân dân, trên cương vị Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, ông làm cuộc “cải tổ” có một không hai trong lịch sử phát triển của Đảng bộ tỉnh này. Gần 3 năm, ông cương quyết thay 9 bí thư huyện ủy, trong đó có cả cán bộ vốn là chỗ thân tình, nhưng vì việc chung, ông vẫn kiên quyết không có ngoại lệ. Chỉ cần những lãnh đạo cũ yếu kém, làm sai trái hoặc thiếu bản lĩnh là ông đề xuất tập thể thay ngay.

Thời gian qua, từ khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động càng khẳng định vai trò, tầm quan trọng đặc biệt của việc gần dân, sát dân và hiểu dân. Điển hình như tại xã Hải Hậu, tỉnh Ninh Bình, sau hơn 3 tháng vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đại đa số người dân được lấy ý kiến đều đánh giá cao hiệu quả xử lý công việc của chính quyền và tinh thần, trách nhiệm phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức. Trong đó, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hải Hậu được nâng cấp, sửa chữa khang trang, đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân, doanh nghiệp. Xã ưu tiên nguồn lực đầu tư đồng bộ trang thiết bị với hệ thống máy lấy số xếp hàng tự động, máy cảm ứng tra cứu thông tin, hệ thống kết nối mạng trực tuyến, mạng nội bộ... để phục vụ người dân đến giao dịch, không để nhân dân phải chờ đợi lâu.

Với tinh thần “lấy người dân làm trung tâm phục vụ”, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hải Hậu đã tiếp nhận và giải quyết cơ bản hồ sơ thủ tục hành chính. Đây là minh chứng rõ ràng khi cán bộ, công chức cấp xã, phường gần với người dân hơn thì cơ chế tiếp nhận ý kiến, xử lý phản ánh cũng nhanh hơn, hiệu quả hơn và niềm tin của người dân với Đảng, Nhà nước, chính quyền được củng cố vững chắc hơn.

Biểu hiện và hệ lụy của bệnh xa dân

Vài năm trước, với những vi phạm rất nghiêm trọng, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh bị Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án Nhân dân tỉnh Lào Cai tuyên mức án 5 năm 6 tháng tù về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Khi cơ quan chức năng thực hiện lệnh bắt tạm giam và khám xét nhà riêng của ông Nguyễn Văn Vịnh, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều bình luận thể hiện tâm lý hả hê. Từ lâu, căn biệt thự của gia đình ông Vịnh nằm ở vị trí được xem là đẹp nhất TP Lào Cai (cũ) đã trở nên xa cách với đời sống của phần đông người dân. Hình ảnh người cán bộ như vậy khiến người dân bức xúc.

Cũng từ khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, tại nhiều địa phương, cán bộ chưa nắm được thực tiễn, không nắm được địa bàn, chưa sâu sát và xắn tay hành động cùng nhân dân. Điển hình nhất là những đợt thiên tai gây nhiều thiệt hại ở các địa phương vừa qua cho thấy, không phải địa phương nào cán bộ, chính quyền cơ sở cũng sâu sát, nắm được thực tế để chỉ đạo xử lý các công việc phù hợp, kịp thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đặc biệt, nhiều thủ tục hành chính gây phiền hà, nhũng nhiễu ở các địa phương vẫn chưa được loại bỏ, trong khi người dân luôn có cái nhìn không tốt về thực trạng này.

Tìm hiểu những câu chuyện thực tế ở nhiều địa phương cho thấy, tình trạng cán bộ mắc bệnh xa dân, quan liêu, thích nghe báo cáo, không chịu nắm cơ sở diễn ra khá phổ biến. Cán bộ ít đến với dân, ít nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân; cán bộ tránh, trốn tiếp dân bằng nhiều lý do, nhất là khi có “tình huống điểm nóng”. Người dân không dễ gặp được cán bộ dù ý kiến, nguyện vọng muốn trình bày với người có trách nhiệm giải quyết là chính đáng và cần thiết.

Bệnh xa dân của một số cán bộ, đảng viên được biểu hiện ở cả suy nghĩ, thái độ, hành vi và việc làm cụ thể như: Thiếu kiểm tra, đôn đốc, không sâu sát, không nắm chắc tình hình cơ sở, xa quần chúng, bàn giấy; làm việc quan cách, cửa quyền, hách dịch, thiếu dân chủ, vòi vĩnh, thờ ơ, vô cảm, tắc trách, thiếu trách nhiệm trước những khó khăn, bức xúc và đòi hỏi quyền lợi chính đáng của nhân dân...

Bệnh xa dân dẫn tới hậu quả, hệ lụy vô cùng nguy hiểm, một trong những nguyên nhân đe dọa sự tồn vong của chế độ: Quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách của Nhà nước không đến được với người dân; khi tổ chức thực hiện không hiệu quả vì áp dụng không sát với thực tiễn ở từng địa phương, cơ sở, không hợp lòng dân, không làm cho dân tin, dân hiểu, dân theo, gây bức xúc.

Nguy hại hơn, bệnh xa dân dẫn đến tệ nạn tham nhũng, lãng phí tiền của, sức lao động của nhân dân trong quản lý, xây dựng các công trình công cộng..., trở thành “mắt xích yếu nhất” để các thế lực thù địch lợi dụng lôi kéo, mua chuộc, khiến cán bộ, đảng viên sa ngã, làm suy yếu chính quyền, làm mất uy tín của Đảng, Nhà nước đối với nhân dân; kích động nhân dân chống lại chính quyền, gây xung đột, tạo “điểm nóng” dẫn đến hậu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong Đảng, trong dân.

Trên hết và trước hết của người “công bộc”

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Nhân dân ta có hàng chục triệu người, có hàng mấy chục triệu tai mắt, tay, chân. Nếu biết dựa vào nhân dân thì việc gì cũng xong”. Người còn nhắc nhở đội ngũ cán bộ, đảng viên: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức”.

Chính vì vậy, trong mọi hành động và việc làm, cán bộ, đảng viên phải luôn gần dân, sát dân, dựa vào dân, nắm bắt nguyện vọng của nhân dân; phát huy vai trò của nhân dân, làm lợi cho nhân dân; phải bàn bạc với dân, hỏi ý kiến, kinh nghiệm của dân, giải thích cho dân hiểu, cổ động dân, giúp dân đặt kế hoạch, khuyến khích, đôn đốc, theo dõi, giúp đỡ dân giải quyết những khó khăn. Với công việc, phải đặt việc công lên trên, lên trước; phải tận tâm, tận lực, không sợ khó, sợ khổ.

Bất luận hoàn cảnh nào, mỗi cán bộ, đảng viên phải là những người tiền phong, gương mẫu, có tính dẫn dắt, truyền cảm hứng cho nhân dân nên phải luôn khẳng định tính đứng đắn, trong sáng trong ứng xử, tính chăm chỉ, cần cù trong công tác, tính kỷ luật, khuôn phép trong sinh hoạt. Theo đó, từng cán bộ, đảng viên phải xây dựng hình ảnh đẹp trong đội ngũ, trong công sở cả về tư cách cá nhân lẫn cách phục vụ nhân dân, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả trong các hoạt động, ngày càng thuyết phục được nhân dân.

Cùng với đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để trở thành những công chức chuyên nghiệp miệng nói, tay làm, thống nhất lời nói và hành động, thực hiện lý luận gắn với thực tiễn; chống thói tùy tiện, ba hoa, chủ quan; chống bệnh hình thức, sáo rỗng, quan liêu, coi thường nhân dân... Có như vậy, cán bộ, đảng viên mới được dân mến, dân tin, dân phục, sẵn sàng chia sẻ tâm tư, nguyện vọng; gắn bó mật thiết được với nhân dân.

Bài học “hỏi dân để hiểu cán bộ”, dựa vào dân để xây dựng, chỉnh đốn Đảng, dựa vào dân để làm công tác cán bộ của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh càng ngẫm càng thấy thấm thía và giá trị, nhất là trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang ra sức thi đua, lập thành tích hướng về Đại hội XIV của Đảng.