QĐND - Tính đến thời điểm hiện tại, bệnh do vi-rút Ê-bô-la gây ra chưa được ghi nhận tại Việt Nam nhưng đang là mối quan tâm đặc biệt của người dân cả nước. Bộ Y tế Việt Nam cũng đã đưa ra các phương án đối phó với vi-rút Ê-bô-la.

Tỷ lệ tử vong cao

Cục Y tế dự phòng nhận được thông báo ngày 7-8 từ WHO về tình hình mắc mới bệnh do vi-rút Ê-bô-la: Các trường hợp mắc mới và chết tiếp tục được báo cáo tại 4 nước Tây Phi (Ghi-nê, Li-bê-ri-a, Ni-giê-ri-a và Xi-ê-ra Lê-ôn). Từ ngày 2 đến 4-8, đã ghi nhận thêm 108 trường hợp mắc mới (45 trường hợp tử vong). Tính đến ngày 4-8, thế giới đã ghi nhận 1.711 trường hợp nhiễm vi-rút Ê-bô-la, trong đó có 932 trường hợp tử vong tại 4 nước vùng Tây Phi gồm Ghi-nê (495 ca mắc, trong đó 363 ca đã tử vong), Li-bê-ri-a (516 ca mắc, trong đó 282 ca  đã tử vong), Ni-giê-ri-a (9 ca mắc, trong đó 1 ca đã tử vong) và Xi-ê-ra Lê-ôn (691 ca mắc, trong đó 286 ca đã tử vong). Đặc biệt đã ghi nhận hơn 100 cán bộ y tế bị lây nhiễm vi-rút Ê-bô-la. Hiện tại, dịch bệnh vẫn đang diễn biến rất phức tạp tại những quốc gia châu Phi và có nhiều nguy cơ lan truyền sang các quốc gia khác.

Bắt đầu từ 0 giờ ngày 15-8, hành khách nhập cảnh trên các chuyến bay xuất phát từ vùng đang có dịch do vi-rút Ê-bô-la phải khai báo y tế.

Mặc dù đến thời điểm hiện tại, bệnh do vi-rút Ê-bô-la chưa được ghi nhận tại Việt Nam, nhưng đây là bệnh dịch rất nguy hiểm nên Bộ Y tế đã có công văn khẩn gửi chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố về việc tăng cường giám sát phòng, chống dịch bệnh do vi-rút Ê-bô-la. PGS, TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng-Bộ Y tế cho biết, bệnh do vi-rút Ê-bô-la là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao (có thể lên tới 90%). Bệnh lây từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với máu, bộ phận cơ thể của người mắc bệnh, động vật bị bệnh hoặc tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm bởi dịch tiết của người, động vật mắc bệnh. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế có nguy cơ nhiễm vi-rút Ê-bô-la rất cao nếu chăm sóc bệnh nhân mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh này mà không áp dụng các biện pháp phòng hộ thích hợp.

Theo PGS, TS Trần Đắc Phu, các đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất gồm thành viên gia đình hay người tiếp xúc gần với người mắc bệnh; người đi dự tang lễ tiếp xúc trực tiếp với thi thể người chết do nhiễm vi-rút Ê-bô-la; người đi săn tiếp xúc với động vật chết do nhiễm vi-rút Ê-bô-la; cán bộ y tế. Trong số các trường hợp tử vong do bệnh này tại 4 nước Tây Phi thời gian qua, có đến 60 người là cán bộ y tế từng trực tiếp chăm sóc, cứu chữa người bệnh. Người mắc bệnh do vi-rút Ê-bô-la thường xuất hiện các triệu chứng như sốt đột ngột, mệt mỏi kéo dài, đau cơ, đau đầu, đau họng. Tiếp theo là các triệu chứng nôn, tiêu chảy, phát ban, suy thận, suy gan. Một số trường hợp bị chảy máu trong nội tạng và chảy máu ngoài. Thời gian ủ bệnh là 2 đến 21 ngày. Bệnh nhân dễ lây truyền bệnh ngay khi bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Với những người có các dấu hiệu bệnh nói trên, cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán, chăm sóc điều trị kịp thời. Cũng theo Cục Y tế dự phòng, hiện nay thế giới chưa có vắc-xin phòng bệnh do vi-rút Ê-bô-la. Vì vậy, biện pháp phòng bệnh hữu hiệu vẫn là nâng cao nhận thức về nguy cơ lây nhiễm và các biện pháp phòng tránh.

Giám sát chặt người nhập cảnh

Tại buổi giao ban trực tuyến Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh  của Bộ Y tế chiều 6-8, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng Trần Đắc Phu cho biết, dịch bệnh do vi-rút Ê-bô-la rất nguy hiểm và có khả năng lây lan nhanh. Vì vậy, để chủ động đối phó với dịch bệnh này, Bộ Y tế đã triển khai các hoạt động như gửi công văn yêu cầu các Bộ: Công an, Giao thông vận tải, Quốc phòng, Ngoại giao, Lao động-Thương binh và Xã hội phối hợp triển khai việc khai báo y tế tại tất cả các cửa khẩu quốc tế. Bộ cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo tăng cường giám sát, phòng chống dịch bệnh. Đồng thời, Bộ Y tế đã có quyết định về việc ban hành Hướng dẫn giám sát và phòng chống bệnh do vi-rút Ê-bô-la; tăng cường truyền thông; phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tuyên truyền, hướng dẫn các đối tượng thuộc phạm vi quản lý và phòng, chống lây nhiễm bệnh khi đi đến các nước có dịch bệnh.

Giám sát thân nhiệt của hành khách tại Sân bay quốc tế Nội Bài.

TP Hà Nội là đầu mối giao lưu trong nước và quốc tế nên việc chủ động phòng chống dịch bệnh này là hết sức cần thiết. Để chủ động phòng, chống chủng vi-rút Ê-bô-la, Sở Y tế TP Hà Nội đã tăng cường giám sát phòng, chống dịch bệnh này tại Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế TP Hà Nội. Ông Nguyễn Khắc Hiền, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội đã yêu cầu Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Hà Nội tăng cường kiểm soát, phát hiện kịp thời các ca bệnh đầu tiên xâm nhập vào Hà Nội, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng ứng phó hiệu quả với dịch bệnh, giảm thiểu tác hại khi dịch xảy ra. Các cơ sở y tế trong và ngoài công lập có kế hoạch phòng chống dịch, giám sát tại cộng đồng, chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc, hóa chất, vật tư, trang thiết bị và phương tiện phòng, chống dịch.

Bộ Y tế cũng đã yêu cầu sở y tế các địa phương phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tại cửa khẩu, giám sát chặt người nhập cảnh, nhất là người đến từ những quốc gia có dịch bệnh. Đồng thời, thực hiện tốt việc giám sát tại cộng đồng và cơ sở y tế. Khi phát hiện trường hợp nghi ngờ mắc bệnh do vi-rút Ê-bô-la, cần lập tức thực hiện  cách ly và lấy mẫu gửi xét nghiệm.

Từ ngày 15-8, áp dụng tờ khai sức khỏe với người đến từ vùng dịch

Bắt đầu từ 0 giờ ngày 15-8, hành khách nhập cảnh trên các chuyến bay xuất phát từ vùng đang có dịch do vi-rút Ê-bô-la phải khai báo y tế theo Thông tư số 32/2012/TT -BYT của Bộ Y tế. Đối tượng phải khai báo y tế là những hành khách nhập cảnh đi trên các chuyến bay xuất phát từ vùng đang có dịch bệnh do vi-rút Ê-bô-la (Ghi-nê, Li-bê-ri-a, Ni-giê-ri-a và Xi-ê-ra Lê-ôn) trong vòng 21 ngày. Địa điểm áp dụng tại tất cả các cửa khẩu quốc tế, bắt đầu từ 0 giờ ngày 15-8. Khi làm thủ tục nhập cảnh, nếu phát hiện hành khách đến từ các quốc gia vùng dịch chưa qua 21 ngày, cán bộ làm thủ tục nhập cảnh chỉ dẫn hành khách đến bộ phận kiểm dịch y tế để khai tờ khai y tế. Khi phát hiện hành khách có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh do vi-rút Ê-bô-la, kiểm dịch viên y tế áp dụng các biện pháp kiểm dịch y tế theo quy định.

Dù tình hình dịch tại các nước Tây Phi đang rất căng thẳng, tuy nhiên ông Trần Đắc Phu cũng khuyến cáo người dân nên bình tĩnh, không hoang mang, lo lắng quá mức. Để phòng bệnh, cần chú ý thực hiện vệ sinh cá nhân, môi trường: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, dung dịch sát khuẩn; vệ sinh nhà cửa…

Ba phương án đối phó với vi-rút Ê-bô-la

Trước diễn biến phức tạp của dịch do vi-rút Ê-bô-la ở Tây Phi, Bộ Y tế cũng vừa ban hành Kế hoạch hành động phòng, chống dịch bệnh do vi-rút Ê-bô-la tại Việt Nam. Theo đó, Bộ Y tế đã đưa ra 3 tình huống để ứng phó với dịch bệnh.

Tình huống 1 khi chưa ghi nhận ca bệnh, mục tiêu là phát hiện sớm ca bệnh tại Việt Nam để xử lý triệt để, tránh lây lan cho cán bộ y tế và cộng đồng. Trong tình huống này, công tác giám sát phát hiện tại cửa khẩu được tăng cường, thực hiện kiểm tra sàng lọc nhằm phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc vi-rút Ê-bô-la tại khu vực cửa khẩu để cách ly kịp thời, hạn chế lây lan vào Việt Nam. Giai đoạn này cũng bắt đầu thực hiện tờ khai y tế bắt buộc với hành khách nhập cảnh từ vùng dịch.

Tình huống 2 khi xuất hiện các ca bệnh xâm nhập thì cần khoanh vùng xử lý triệt để ổ dịch, điều trị tích cực hạn chế tử vong và lây lan ra cộng đồng. Theo đó, ngay sau khi có ca bệnh xâm nhập, ngoài việc giám sát phát hiện tại cửa khẩu, cần tăng cường giám sát các trường hợp nghi ngờ mắc vi-rút Ê-bô-la có yếu tố dịch tễ liên quan, theo dõi số người có tiếp xúc với người bệnh trong vòng 21 ngày. Trong điều trị sẽ thực hiện nghiêm ngặt việc cách ly, kiểm soát nhiễm khuẩn, tránh lây lan và sẽ điều trị bệnh nhân tại tuyến cao nhất để hạn chế thấp nhất nguy cơ tử vong.

Tình huống 3 là khi dịch lây lan trong cộng đồng cần phải đáp ứng nhanh, khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch, điều trị tích cực hạn chế tử vong và giảm lây lan ra cộng đồng. Triển khai các biện pháp hạn chế đi lại khi cần thiết, áp dụng các biện pháp phòng bệnh rộng rãi, bắt buộc với toàn bộ người dân trong khu ổ dịch. Về điều trị sẽ phân tuyến, triển khai bệnh nhân để giảm tải bệnh viện tuyến cuối. Các bệnh viện cũng cần chủ động kế hoạch mở rộng thu dung, điều trị bệnh nhân, sẵn sàng lập các bệnh viện dã chiến khi cần thiết.

Bài và ảnh: THU HƯƠNG