Thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tại Kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) nhìn nhận, trong những tháng đầu năm 2023, có những cơ quan, bộ, ngành, địa phương giải ngân vốn đầu tư công dưới 15%. Về những vướng mắc đang cản trở dòng vốn, theo đại biểu Nguyễn Thị Yến, có vấn đề về giải phóng mặt bằng, chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng, định giá đất. Đối với giải phóng mặt bằng, đại biểu Nguyễn Thị Yến đề xuất Quốc hội, Chính phủ nên giao công việc này cho địa phương, không thực hiện thí điểm nữa, như dự án đường cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu khi giao cho địa phương hiện đã giải phóng mặt bằng được khoảng 80%, bảo đảm tiến độ đề ra. Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng để phục vụ dự án đầu tư công cũng nên giao cho địa phương quyết định trong phạm vi, quyền hạn của mình, không như hiện nay là các địa phương gửi về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện.
Cũng liên quan đến đầu tư của Nhà nước, đại biểu Hoàng Quốc Khánh (đoàn Lai Châu) nêu vấn đề về các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó cần tiếp tục đẩy mạnh tháo gỡ vướng mắc. Theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh, thời gian thực hiện các chương trình này chỉ còn hơn hai năm, người dân khu vực miền núi đang rất mong chờ. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn về thể chế, xử lý vướng mắc về nguồn vốn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư. Đồng thời, các bộ, ngành tiếp tục thành lập những đoàn công tác đến trực tiếp địa phương để tháo gỡ từ cơ sở. Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP Hồ Chí Minh) đánh giá, thời gian qua, Quốc hội đã thể hiện sự đồng hành với Chính phủ để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Trong hai năm vừa qua (2021-2022), tốc độ giải ngân vốn đầu tư công tốt hơn bình quân 5 năm trước đó (2016-2020), đây là nỗ lực lớn cần được đánh giá đúng. Bên cạnh đó, những vấn đề còn chậm trễ trong công tác giải ngân cần được khắc phục, nhất là quan tâm đến các dự án dở dang để sớm hoàn thành, đưa vào sử dụng.
Trước những khó khăn của nền kinh tế, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng cần có giải pháp để tăng tổng cầu như tăng tiêu dùng xã hội, tăng đầu tư tư nhân, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, điện tái tạo, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công... Muốn như vậy cần phải phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương, bộ, ngành, ví như vốn của chương trình mục tiêu quốc gia, chi thường xuyên để sửa chữa, nâng cấp các công trình, máy móc thiết bị, đánh giá tác động môi trường... Trên cơ sở đó tập trung giải quyết những vướng mắc về mặt pháp lý. Làm rõ một số giải pháp, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, những vấn đề về phân cấp, phân quyền của đầu tư công đã được thực hiện triệt để, giao cho các bộ, ngành và địa phương từ khâu lựa chọn dự án, lập, chuẩn bị dự án đến giải ngân vốn, điều chỉnh dự án, giải phóng mặt bằng, đấu thầu, tổ chức thi công... Tuy nhiên trên thực tế, dù cũng một mặt bằng pháp lý nhưng có địa phương làm tốt, tỷ lệ giải ngân cao, có nơi lại đạt tỷ lệ thấp. Nguyên nhân nằm ở khâu tổ chức thực hiện. Do vậy, các đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp cần tăng cường giám sát, đôn đốc để cùng với Chính phủ tạo chuyển biến tích cực hơn trong giải ngân vốn đầu tư công, góp phần phát triển kinh tế-xã hội đất nước.
MẠNH HƯNG