Vốn đang đợi người vay

Gia đình học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn ưu đãi tại Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Kim Bôi (Hòa Bình).Ảnh: TRẦN VIỆT

Tín dụng ưu đãi đối với học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn để theo học đại học, cao đẳng, trung cấp và học nghề là một chính sách rất có ý nghĩa về chính trị, kinh tế và xã hội.

Đối tượng nào được vay? Thủ tục và hạn mức vay tiền năm nay như thế nào? Người vay tiền sau đó đi thực hiện nghĩa vụ quân sự thì bao giờ sẽ trả nợ? Đó là những vấn đề mà nhiều bạn đọc của Báo Quân đội nhân dân quan tâm.

Hơn 1,2 triệu học sinh, sinh viên đã được vay tiền

Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội, sau hơn một năm triển khai thực hiện Quyết định số 157/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng ưu đãi đối với học sinh, sinh viên, Ngân hàng Chính sách xã hội đã giải ngân cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay 9.535 tỉ đồng, thu nợ 92 tỉ đồng, dư nợ cho vay của chương trình đến 31-12-2008 là 9.741 tỉ đồng (dư đầu kỳ 298 tỉ đồng) với 1,2 triệu học sinh, sinh viên còn dư nợ. Trong đó riêng học kỳ I năm học 2008-2009 đã giải ngân được 4.498 tỉ đồng.

Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ thì đối tượng được vay vốn là những học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn theo học tại các trường đại học (hoặc tương đương đại học), cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và tại các cơ sở đào tạo nghề được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam, gồm: Học sinh, sinh viên mồ côi cả cha lẫn mẹ hoặc chỉ mồ côi cha hoặc mẹ nhưng người còn lại không có khả năng lao động. Học sinh, sinh viên là thành viên của hộ gia đình thuộc một trong các đối tượng; Hộ nghèo theo tiêu chuẩn quy định của pháp luật; Hộ gia đình có mức thu nhập bình quân đầu người tối đa bằng 150% mức thu nhập bình quân đầu người của hộ gia đình nghèo theo quy định của pháp luật; Học sinh, sinh viên mà gia đình gặp khó khăn về tài chính do tai nạn, bệnh tật, thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh trong thời gian theo học có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú.

Hồ sơ và thủ tục vay đơn giản, rõ ràng, dễ thực hiện

Theo đồng chí Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội thì hồ sơ vay vốn, trình tự và thủ tục cho vay rất đơn giản, rõ ràng, dễ thực hiện. Các mẫu biểu đều có in sẵn tại các điểm giao dịch của ngân hàng. Việc cho vay đối với học sinh, sinh viên được thực hiện theo phương thức cho vay thông qua hộ gia đình. Đại diện hộ gia đình là người trực tiếp vay vốn và có trách nhiệm trả nợ Ngân hàng Chính sách xã hội. Trường hợp học sinh, sinh viên mồ côi cả cha lẫn mẹ, hoặc chỉ mồ côi cha hoặc mẹ nhưng người còn lại không có khả năng lao động, được trực tiếp vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội nơi nhà trường đóng trụ sở. Mức vốn cho vay tối đa trong năm học 2008-2009 này là 800.000 đồng/tháng/học sinh, sinh viên. Lãi suất cho vay ưu đãi đối với học sinh, sinh viên là 0,5%/tháng. Lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay. Trong thời hạn phát tiền vay, đối tượng được vay vốn chưa phải trả nợ gốc và lãi; lãi tiền vay được tính kể từ ngày đối tượng được vay vốn nhận món vay đầu tiên đến ngày trả hết nợ gốc. Đối tượng được vay vốn phải trả nợ gốc và lãi tiền vay lần đầu tiên ngay sau khi học sinh, sinh viên có việc làm, có thu nhập, nhưng không quá 12 tháng kể từ ngày học sinh, sinh viên kết thúc khóa học.

Cũng theo đồng chí Nguyễn Văn Lý, kế hoạch cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay tiền năm 2009 là 8.000 tỉ đồng. Trong đó, cho vay học kỳ II năm học 2008-2009 là 4.000 tỉ đồng. “Hiện nay, chúng tôi đang tập trung giải ngân và không có bất kỳ trở ngại gì ảnh hưởng đến quá trình thực hiện cho vay vốn. Vốn đã có đủ và đang chờ người vay” - Đồng chí Nguyễn Văn Lý khẳng định. Trong năm nay, sinh viên còn có thể vay tiền để mua máy tính. Sinh viênvay vốn sẽ nhận số tiền đủ để mua máy tính một lần vào đầu năm.

Quan tâm tới đối tượng thực hiện nghĩa vụ quân sự

Tại cuộc họp báo về kết quả triển khai Quyết định 157/2007/QĐ-TTg, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã nêu ra thực tế những vướng mắc hiện nay ở các địa phương khi thực hiện chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên. Trong đó có đối tượng học sinh, sinh viên vừa tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề đi làm nghĩa vụ quân sự. Những đối tượng này khó có thể trả nợ theo cam kết khi đi vay tiền, vì thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự họ chỉ được hưởng phụ cấp rất ít. Cũng có không ít trường hợp sinh viên đang học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp được điều động vào phục vụ quân đội theo Luật Nghĩa vụ quân sự và yêu cầu của quân đội. Những đối tượng này cũng khó thực hiện việc trả nợ đúng hạn.

Đồng chí Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội xác nhận, những vấn đề mà phóng viên Báo Quân đội nhân dân nêu ra là có thật. Để giải quyết vướng mắc này, Ngân hàng Chính sách xã hội đã có chương trình làm việc với Bộ Quốc phòng (dự kiến trong tháng 4 năm nay) bàn giải pháp tháo gỡ. Theo quan điểm của đồng chí Nguyễn Văn Lý và lãnh đạo Ngân hàng Chính sách xã hội, cần phải quan tâm tới đối tượng thực hiện nghĩa vụ quân sự. Có thể xem xét kéo dài thời hạn trả nợ. Đồng chí Phó tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội khẳng định, sau cuộc làm việc với Bộ Quốc phòng, Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ có hướng dẫn cụ thể quy trình trả nợ với đối tượng học sinh, sinh viên vay tiền sau đó vào quân ngũ.

Bảo đảm tiền chính sách đến đúng đối tượng

Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, chương trình tín dụng ưu đãi cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn đã có sự kiểm tra, giám sát của các bộ, ngành Trung ương và cấp ủy, chính quyền địa phương. Đặc biệt, việc cho vay có sự bình xét, tham gia của người dân, của tổ tiết kiệm và vay vốn, của các tổ chức chính trị - xã hội, nên vốn vay nhanh chóng đến đúng đối tượng thụ hưởng. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi chính sách này, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện ra một số sai phạm. Thống kê của các địa phương cho biết, đã phát hiện ra 247 hộ vay sử dụng vốn vay sai mục đích, có 4.142 hộ vay sai đối tượng. UBND cấp xã xác nhận sai đối tượng 2.968 hộ. Ngân hàng Chính sách xã hội đã ngừng giải ngân cho vay và thu hồi nợ trước hạn 3.002 hộ sai đối tượng, thu hồi nợ trước hạn của 247 hộ với số tiền sử dụng sai mục đích. Các địa phương đã tổ chức kiểm điểm 455 cán bộ tổ chức chính trị-xã hội tổ chức bình xét cho vay chưa đúng đối tượng và 130 cán bộ UBND cấp xã xác nhận chưa đúng đối tượng.

Để bảo đảm cho tiền chính sách đến đúng đối tượng chính sách, Ngân hàng Chính sách xã hội đang phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu xây dựng phần mềm quản lý tình hình nợ vay của học sinh, sinh viên nhằm chia sẻ thông tin giữa các bộ, các cơ sở đào tạo, các địa phương và người được thụ hưởng chính sách. Phần mềm quản lý này sẽ là cầu nối giữa ngân hàng nơi cho vay với địa phương nơi cha mẹ học sinh, sinh viên cư trú, cơ sở đào tạo nơi học sinh, sinh viên học tập, đơn vị nơi học sinh, sinh viên đến công tác và những người đã được thụ hưởng chương trình tín dụng ưu đãi.

Thời gian tới, Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ chủ trì phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ sở đào tạo để rà soát chuẩn bị công bố quy trình thu hồi nợ tiền vay, quy trình trả nợ của học sinh, sinh viên nhằm tăng cường mối quan hệ cũng như trách nhiệm của học sinh, sinh viên đã được thụ hưởng chính sách tín dụng ưu đãi, ngân hàng, địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ sở đào tạo và các đơn vị sử dụng lao động biết trong quá trình thu hồi nợ để quay vòng giúp đỡ cho những học sinh, sinh viên khác vay vốn.

ĐỖ PHÚ THỌ