QĐND Online – Đúng là Ebola rất đáng sợ, tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ chúng ta lại thấy nó không thực sự đáng ngại. Mặc dù bệnh này rất ghê gớm và không có cách điều trị đặc hiệu, nhưng lại có thể dự phòng và kiểm soát được.

Cơ quan theo dõi dịch bệnh hàng đầu của Mỹ gọi Ebola là “một virus gây đau thương, đáng sợ và tàn nhẫn”. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tuyên bố tình trạng báo động toàn cầu đối với dịch bệnh Ebola bùng phát ở Tây Phi vừa khiến hơn 1.000 người thiệt mạng và vẫn tiếp tục lây lan. Tuy tình hình nghiêm trọng ở Tây Phi khiến cả thế giới lo lắng nhưng thực chất virus Ebola không đáng sợ đến mức khiến mọi người phải hoang mang.

Dưới đây là một vài lý do lo ngại về dịch bệnh và một vài lý do được cho là dịch bệnh không đáng ngại như vẫn thường nghĩ:

Vì sao Ebola đáng sợ?

Hiện vẫn chưa có thuốc chữa khỏi chứng sốt xuất huyết Ebola. Hơn một nửa số người nhiễm bệnh trong vụ dịch này đã tử vong. Tỉ lệ tử vong trong các lần dịch bùng phát trước đây lên tới 90%.

Trong giai đoạn vài ngày cuối của bệnh, tình hình thực sự kinh khủng. Bệnh nhân bị sốt và yếu đi, cơ thể đau nhức, bị nôn, tiêu chảy và chảy máu trong. Đôi lúc bệnh nhân chảy máu mũi và tai.

Tác hại của bệnh không giới hạn vào bản thân bệnh nhân mà lan nhanh ra xung quanh thông qua sự tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể của bệnh nhân. Ebola gây tử vong lớn cho các bác sĩ và y tá, vốn đã khan hiếm ở các vùng châu Phi có dịch.

Ebola xuất hiện vào năm 1976. Bệnh này đã được xác nhận tại 10 quốc gia Châu Phi, nhưng trước đây chưa bao giờ xuất hiện tại vùng Tây Phi. Việc thiếu kinh nghiệm phòng chống bệnh này đã khiến nó lây lan nhanh hơn. Bên cạnh đó, việc thiếu nhân viên và thiết bị y tế, nạn đói nghèo rộng khắp và tình trạng bất ổn chính trị cũng khiến tình trạng bệnh tồi tệ hơn, lây lan nhanh hơn và gây tử vong nhiều.

Theo đó, Sierra Leone vẫn đang hồi phục sau một thập kỷ nội chiến với tình trạng trẻ em bị cưỡng ép làm lính. Liberia cũng trải qua nội chiến vào những năm 1990. Guinea đang cố gắng thiết lập một nền dân chủ non trẻ mong manh. Còn Nigeria, quốc gia đông dân nhất châu Phi, có trữ lượng dầu mỏ lớn nhưng hầu hết người dân lại nghèo. Chính phủ nước này đang phải chiến đấu chống lại các chiến binh Hồi giáo ở phía bắc, những kẻ đã sát hại hàng ngàn người và bắt cóc hơn 200 nữ sinh vào hồi tháng 4 vừa rồi.

Vụ dịch Ebola lần này có nhiều dấu hiệu khó kiểm soát hơn các lần trước do bệnh đã lan xuyên biên giới và hiện đã lan rộng vào khu vực thành thị. Ông Tom Frieden, Giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh tật của Mỹ (CDC), dự báo trong vài tuần nữa, Ebola sẽ khiến cho thêm nhiều người nữa mắc bệnh hơn so với tất cả các lần dịch bệnh trước đây gộp lại. Trong khi đó, các quan chức y tế thế giới cho hay, ngay trong trường hợp khả quan nhất thì cũng phải mất hàng tháng mới khống chế hoàn toàn được dịch Ebola.

Sử dụng trang bị phòng hộ cá nhân đúng để hạn chế lây truyền bệnh.

Các lý do không phải hoảng sợ Ebola

Ebola tàn phá dữ dội cơ thể người mắc bệnh, nhưng hầu hết mọi người trong chúng ta không cần phải sợ hãi đến như vậy, bởi các nguyên nhân sau:

Ebola không lây lan dễ dàng theo kiểu của virus cảm cúm. Nó chỉ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể như là máu, nước bọt, mồ hôi, nước tiểu. Người nhà bệnh nhân bị lây nhiễm bệnh do đã chăm sóc bệnh nhân hoặc khâm liệm hay chôn cất bênh nhân khi chết. Do đó, không cần lo lắng thái quá về việc bị phơi nhiễm trên máy bay hoặc phương tiện công cộng khác.

Số tử vong chưa phải là quá lớn. Chúng ta có thể sợ bởi trong đợt dịch này, người mắc bệnh thường nhanh chóng tử vong, do đó số người chết tăng cao trong thời gian rất ngắn. Tuy nhiên, số tử vong chưa phải là lớn. Nếu tính từ năm 1976, thời điểm đầu tiên phát hiện ra virus Ebola, đến nay đã có hơn 4.000 người mắc, trong đó hơn 2.000 người thiệt mạng. Trong khi đó, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, riêng năm 2012 đã có 122.000 người chết vì bệnh sởi. Một so sánh khác, virus HIV- căn bệnh thế kỷ AIDS cướp đi sinh mạng của hơn 1 triệu người châu Phi mỗi năm – gấp 1.000 lần số người chết vì dịch Ebola cho đến nay. Đó là chưa kể hàng loạt bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như viêm phổi, sốt rét và tiêu chảy khiến hàng trăm nghìn người châu Phi, nhất là trẻ em tử vong mỗi năm.

Giới chức y tế ở các nước phát triển biết phải làm thế nào để chặn dịch Ebola. Quy trình đúng đắn nhất hiện nay là tìm ra và cô lập tất cả những người nghi nhiễm bệnh, dò tìm những người đã bị phơi nhiễm và bảo đảm quy trình nghiêm ngặt trong chăm sóc bệnh nhân. Những vụ dịch Ebola trước đó đều được khống chế bằng cách xử lý như trên.

Hiện nay, dịch tiếp tục lan rộng tại Tây Phi, bởi đây là khu vực yếu kém về y tế, dịch bệnh lây lan trong chính bệnh viện bởi các thiết bị y tế như ống tiêm, dụng cụ phẫu thuật không được tiệt trùng đầy đủ đã đem đi tái sử dụng…. Ngoài ra, hàng rào cách ly, yếu tố quan trọng nhất ở vùng dịch, không được bảo đảm.

Nói chung, nếu đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất bao gồm vô trùng, cách ly và điều dưỡng, những rủi ro trong việc điều trị bệnh nhân Ebola sẽ hoàn toàn kiểm soát được.

NGUYỄN THẢO (Theo The Washington post)