Tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2014, có thể có hai kỳ thi và ba cách tuyển sinh

QĐND - Các trường đại học, cao đẳng có thể chọn một trong ba cách tuyển sinh gồm: Tự tổ chức thi, xét tuyển hai lần trong năm; thỏa thuận với những trường cùng ngành đào tạo để tuyển sinh hoặc tham gia kỳ thi chung do Bộ tổ chức. Đó là nét mới nổi bật trong phương án kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2014 .

Bỏ “ba chung”?

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Bùi Văn Ga, thay đổi lớn nhất trong mùa tuyển sinh tới là Bộ giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường đại học, cao đẳng. Các trường có nhiệm vụ phải tự tuyển sinh chứ không cần chờ Bộ cho phép.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân chiều 13-12, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận cho biết, đây là một trong những nội dung nằm trong lộ trình đổi mới giáo dục và đào tạo mà Bộ đã xác định, trong đó đổi mới thi cử là khâu đột phá. Cùng với đổi mới trong kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng, tới đây Bộ sẽ công bố phương án đổi mới kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Theo bản tóm tắt Dự thảo quy định về tự chủ tuyển sinh của các trường đại học, cao đẳng 2014 được Bộ GD-ĐT công bố chiều 12-12 thì cơ sở pháp lý của đổi mới trên bắt nguồn từ quy định của Luật Giáo dục Đại học đã quy định rõ tại Điều 34: “Cơ sở giáo dục đại học tự chủ quyết định phương thức tuyển sinh và chịu trách nhiệm về công tác tuyển sinh” và “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh và ban hành Quy chế tuyển sinh”. Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng xác định: “Giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các cơ sở giáo dục đại học”. Về thực tiễn, các trường đã thực hiện kỳ thi “ba chung” trong một giai đoạn dài, đến nay nhiều trường đã đủ điều kiện về đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất và kinh nghiệm tổ chức thi khác nhau.

Thí sinh dự thi vào Trường Đại học Ngoại thương tại kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2013.

Để bảo đảm quá trình chuyển từ phương thức thi “ba chung” sang phương án tuyển sinh riêng không gây xáo trộn lớn trong xã hội, Bộ GD-ĐT giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường theo các nguyên tắc: Khuyến khích, tạo điều kiện để các trường thực hiện tự chủ trong tuyển sinh. Bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong thanh tra, kiểm tra; từng trường xây dựng đề án tuyển sinh riêng đáp ứng các yêu cầu, nội dung quy định.

Tuy nhiên, để giúp các trường chưa thực hiện tuyển sinh riêng, trong vòng ba năm tới, Bộ GD-ĐT tiếp tục tổ chức kỳ thi tuyển sinh “ba chung”. Trường nào muốn sử dụng “ba chung” phải đăng ký, Bộ không bắt buộc, Thứ trưởng Bùi Văn Ga khẳng định.

Ba cách tuyển sinh

Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho biết, dự thảo lần này tạo điều kiện tối đa cho các trường, mỗi trường sẽ tự quyết định phương án tuyển sinh theo các hình thức: Thi tuyển, xét tuyển hoặc kết hợp giữa thi tuyển và xét tuyển. Các trường có thể tham gia kỳ thi chung do Bộ GD-ĐT tổ chức hoặc thực hiện đề án tuyển sinh riêng được Bộ GD-ĐT xác nhận. Phương án “rất mở” thứ ba mà Bộ đưa ra là đối với trường chưa có đề án tuyển sinh riêng, có thể thỏa thuận với trường có đề án tuyển sinh phù hợp đã được Bộ GD-ĐT cho phép để tổ chức thi tuyển sinh theo đề án của trường đó.

Điều kiện để các trường muốn tham gia tuyển sinh riêng là phải đáp ứng được các tiêu chí của đề án tuyển sinh riêng. Đề án tuyển sinh riêng phải không gây phức tạp cho xã hội và tốn kém cho thí sinh, đồng thời có giải pháp chống tiêu cực khả thi...

Dù lựa chọn phương thức tuyển sinh nào, các trường cũng phải công khai và làm rõ các thông tin như: Môn thi, môn xét tuyển; hình thức thi, xét tuyển, lực lượng ra đề thi, công tác thanh tra; quy định rõ ngưỡng tối thiểu để bảo đảm chất lượng…

Đã thi riêng thì không dùng “ba chung”

Thí sinh dự thi “ba chung” có được dùng kết quả để tham gia xét tuyển tại kỳ thi riêng không? Đây là vấn đề được nhiều người quan tâm đã được Thứ trưởng Bùi Văn Ga khẳng định: Các trường tổ chức tuyển sinh riêng không sử dụng kết quả thi của kỳ thi chung do Bộ GD-ĐT tổ chức.

Cùng với đó, trong một năm, các trường chỉ tổ chức tuyển sinh riêng tối đa 2 lần vào thời gian do Bộ GD-ĐT quy định. Kết quả thi của thí sinh chỉ có giá trị xét tuyển vào các trường tổ chức thi tuyển sinh theo cùng đề án, không có giá trị xét tuyển sang trường khác.

Tuy nhiên, khi đăng ký tuyển sinh riêng, trường không bắt buộc phải tổ chức tuyển sinh riêng tất cả các ngành mà có thể tổ chức tuyển sinh riêng từng phần cho một số khoa, ngành. Những khoa, ngành tuyển sinh riêng này không sử dụng kết quả kỳ thi “ba chung”.

Những trường dự kiến tuyển sinh riêng năm 2014 phải gửi đề án cho Bộ GD-ĐT trước ngày 10-2-2014 để báo cáo. Trong thời hạn tối đa 30 ngày kể từ ngày trường nộp đề án tuyển sinh riêng hợp lệ, Bộ GD-ĐT sẽ có xác nhận bằng văn bản nếu đề án tuyển sinh riêng của trường đáp ứng các yêu cầu đề ra.

Làm gì khi “nhiều trường nên không kiểm tra hết”?

Để ngăn ngừa và xử lý hiện tượng “buông lỏng” dẫn đến sai phạm khi thực hiện phương thức tuyển sinh mới, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học Bùi Anh Tuấn cho biết: Chỉ cho phép các trường đã có đủ điều kiện tự chủ trong tuyển sinh, còn các trường chưa đủ điều kiện thì chưa thực hiện. Công tác thanh tra, kiểm tra cũng sẽ được đổi mới, trong đó có sự phối hợp thanh tra của Bộ, địa phương và cơ quan liên quan, kết quả sẽ được công bố công khai.  Theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, Dự thảo đã quy định các trường tuyển sinh riêng cần trình bày rõ hướng bảo đảm chất lượng như thế nào, không thể lấy thí sinh tràn lan mà phải có ngưỡng tối thiểu.

Trước băn khoăn của dư luận tại sao chỉ tổ chức tuyển sinh hai lần trong một năm, tại sao không được sử dụng kết quả này để xét tuyển chung, ông Trần Văn Nghĩa, Phó cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục giải thích: “Việc tổ chức thi nhiều lần sẽ rất phức tạp, nặng nề, làm ảnh hưởng đến thí sinh. Chương trình học phổ thông kết thúc vào thời điểm cố định là tháng 6, sau đó đến tháng 7 là có thể thi tuyển sinh. Ngoài ra, một số trường đào tạo tín chỉ họ có thể sử dụng thi hai giai đoạn được. Nhưng tối đa chỉ được hai lần. Mỗi kỳ thi đều cần có điều kiện để trúng tuyển, vì vậy nếu thi chung thì sẽ có chuẩn chung, thi riêng có chuẩn riêng, hai điều đó không thể kết hợp với nhau được. Song Bộ cũng có phương án mở là nhiều trường có thể kết hợp với nhau để làm một kỳ thi chung nhỏ.

Với Dự thảo mới này, dư luận đặt câu hỏi về phương án tổ chức thi một lần tốt nghiệp THPT để xét tuyển vào đại học có bị “phá sản” không? Theo ông Trần Văn Nghĩa, “sẽ đổi mới từng bước, còn tổng thể sẽ có phương án chung phù hợp và cần bàn bạc thêm”.

Mặc dù đề xuất của Bộ GD-ĐT đến nay có nhiều đổi mới hứa hẹn tạo ra đột phá song những phương án đó mới chỉ là dự thảo. Theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, Dự thảo này sẽ tiếp tục được đưa ra nhằm lấy ý kiến góp ý rộng rãi của xã hội.

Bài và ảnh: NGUYÊN MINH