QĐND Online - Mới đầu mùa khô 2013-2014, nhưng dòng Sê-rê-pốk đoạn phía hạ lưu kênh xả Thủy điện Sê-rê-pốk 4, thuộc địa bàn các xã Ea Wel, Ea Hoa, Krông Na, huyện Buôn Đôn (Đắc Lắc) đã cạn kiệt, gây những tác động tiêu cực đến sinh cảnh, môi trường sinh thái và đời sống xản xuất, kinh doanh du lịch của nhân dân dọc hai bờ sông này. Ngày 20-2, trao đổi với chúng tôi, đồng chí Lê Huy Phúc, Phó bí thư Đảng ủy xã Ea Wel, cho biết: Nguyên nhân tình trạng sông Sê-rê-pốk cạn kiệt là do nước xả từ Thủy điện Sê-rê-pốk 4 đã được dẫn vào kênh dẫn dòng Thủy điện Sê-rê-pốk 4A, lưu lượng nước xả trở lại sông quá ít. Xã Ea Wel có hơn 1km kênh dẫn dòng Thủy điện Sê-rê-pốk 4A đi ngang qua, và đến trung tuần tháng 2 này, đoạn sông Sê-rê-pốk trên địa bàn xã đã khô cạn 800m.

Sông cạn kiệt, tác động tiêu cực đến đời sống sinh hoạt và xản xuất của bà con. Trước đây, nhiều hộ dân các xã ven sông thường dựa vào nghề đánh bắt cá trên sông để sinh sống, nay sông khô cạn chẳng còn nguồn thu. Các khu du lịch như thác Bảy nhánh, Du lịch Buôn Đôn cũng không còn hấp dẫn du khách vì thác đá đã khô cạn, du khách không còn cơ hội cưỡi voi lội sông, đi thuyền độc mộc trên sông.

Voi H’Túk khát nước sau một hồi lội dòng sông khô

Tìm hiểu tại Khu du lịch thác Bảy nhánh, chúng tôi nhận thấy, mặc dù đang là những ngày đầu Xuân – mùa du lịch, nhưng khu du lịch này lại vắng hoe. Hàng chục mét cầu treo trên sông những năm trước đây tấp nập người qua lại để ngắm dòng sông, ngắm thác nước, thì nay cầu treo trở nên “vô nghĩa”, thậm chí là “vô lý’ khi cầu treo trên dòng sông khô. Voi H’Túk của khu du lịch này sau một hồi lội sông khô cạn về cũng khát nước. Nài voi Y Suen Knul phải bơm nước cho voi uống và tắm cho voi.

Sông không còn nước, khu du lịch vắng khách, những nhân viên như Y Sem Kđớk thiếu việc làm và cũng đồng nghĩa với thu nhập thấp, cuộc sống khó khăn. Y Sem tâm sự: “Từ tháng 1 đến nay, khi Thủy điện Sê-rê-pốk 4A chặn kênh xả của Thủy điện Sê-rê-pốk 4 để lấy nước phát điện, sông Sê-rê-pốk đoạn qua Khu du lịch này khô cạn, hàng ngày em phải bơm nước tưới để cứu 6 cây si cổ thụ mọc giữa sông, với hy vọng giữ lại màu xanh cho khu du lịch chờ mùa mưa đến đón khách.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Hữu Thiện, Phó giám đốc phụ trách Vườn quốc gia Yók Đôn cho rằng: “Đứng trên quan điểm bảo tồn thì không ai muốn có những tác động tiêu cựu đến sinh cảnh, môi trường sinh thái của vườn quốc gia. Nhưng ở đây cần phân tích, so sánh giữ lợi ích kinh tế do thủy điện mang lại với những hệ lụy mà nó gây ra. Với tình hình hiện tại, sông Sê-rê-pốk đoạn qua vườn quốc gia Yók Đôn hơn 3km đã cạn gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sinh thái, làm mất đi những sinh cảnh vốn có, mất đi nghề đánh bắt cá truyền thống của người dân địa phương”.

Ông Ma An, buôn trưởng buôn Trí A, xã Krông Na thì bức xúc: “Sông cạn, hàng trăm hộ dân trong xã mất nguồn thu và còn có nguy cơ thiếu nước sinh hoạt, thiếu nước tưới cho cây trồng. Hiện tại, mực nước các giếng khơi của bà con đã thấp hơn nhiều so với những năm trước, hơn 10 ha lúa của bà con trong buôn nằm gần sông nhưng đã khô héo vì thiếu nước tưới”.

Từ thực tế đoạn sông Sê-rê-pốk qua các xã của huyện Buôn Đôn cạn kiệt, gây tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái và đời sống của người dân trên địa bàn, chúng tôi cho rằng các cơ quan chức năng của huyện Buôn Đôn và Sở Công thương tỉnh Đắc Lắc cần làm rõ việc nhận nước vào kênh vận hành phát điện và xả nước trở lại sông của Thủy điện Sê-rê-pốk 4A có đúng theo dự án đã được phê duyệt là 8m3/giây hay không để có phương án điều chỉnh nhằm giữ được dòng chảy tự nhiên, trả lại môi trường sinh thái tự nhiên cho dòng sông này.

Bài và ảnh: BÌNH ĐỊNH