Thuận lợi hơn trong việc gia nhập và rút khỏi thị trường

QĐND Online – Dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) đã, đang xin ý kiến và hoàn chỉnh bản dự thảo lần thứ 5. Mỗi một bản dự thảo, lần sau đều đã có những sửa đổi, bổ sung tích cực hơn, tạo một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp gia nhập và rút khỏi thị trường. Tuy nhiên, dự thảo vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và còn đó những vấn đề, nội dung, quy định có ý kiến trái chiều…

Quang cảnh buổi hội thảo

Ngày 29-7, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng với Hội các nhà Quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) tổ chức hội thảo Dự báo tác động của Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) nhìn từ góc độ chỉ số kinh doanh toàn cầu 2013. Theo TS Phạm Thị Hằng, Tổng thư ký VCCI, Luật Doanh nghiệp 2005 đã có những tác động tích cực trong việc tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng; thúc đẩy huy động vốn, phát triển và mở rộng kinh doanh của các doanh nghiệp. Song, đánh giá từ thực tiễn hoạt động hơn 8 năm qua cho thấy Luật Doanh nghiệp 2005 đã bộc lộ những khiếm khuyết, hạn chế việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh cũng như phát triển doanh nghiệp. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật Doanh nghiệp 2005 là rất cần thiết. Hội thảo được tổ chức để giúp doanh nghiệp hiểu rõ những điểm mới và đánh giá những tác động dự kiến của dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) đến việc cải thiện môi trường kinh doanh và sự phát triển của doanh nghiệp.

Buổi hội thảo tập trung vào 3 vấn đề chính đó là việc gia nhập thị trường, rút khỏi thị trường và các điều kiện kinh doanh khác. Các diễn giả tham gia hội thảo đều khẳng định dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) mặc dù bố cục không thay đổi nhưng có thêm nhiều điều mới và nhiều điều được sửa đổi. Nhiều quy định mới hợp lý, thiết thực, khi được áp dụng sẽ giúp cho việc kinh doanh được thuận lợi, hiệu quả hơn, tránh được nhiều rủi ro do quy định không chặt chẽ gây ra. Tuy nhiên, các diễn giả cũng chỉ ra một số nội dung, vấn đề cần nghiên cứu để luật có hiệu quả tích cực hơn.

Luật sư Vũ Xuân Tiền, Trưởng ban Tư vấn và Phản biện chính sách của VACD chỉ ra khoản 3 Điều 7 dự thảo Luật: “Điều kiện kinh doanh là… được quy định tại Luật, Pháp lệnh và Nghị định…”, việc quy định như vậy là chưa thật hợp lý. Ông đồng tình với ý kiến đề nghị sửa lại thành “Điều kiện kinh doanh là… được quy định tại Luật, Pháp lệnh do Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành”. Vì quy định các điều kiện kinh doanh thực chất là hạn chế quyền kinh doanh của công dân, do vậy, những quy định về điều kiện kinh doanh phải do Quốc hội quy định. Nếu giao cho Chính phủ quy định thì hàng loạt giấy phép “con” sẽ ra đời, gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Trong trường hợp, điều kiện kinh doanh đã quy định cần phải thay đổi, nhưng chưa thể sửa luật hoặc pháp lệnh có liên quan, có thể giao cho Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa điều kiện kinh doanh bằng một Nghị quyết. Luật sư Tiền nhấn mạnh, nếu để Chính phủ quy định thì rất có thể sẽ thành Bộ quy định và như vậy không thể loại bỏ được tình trạng “Bố nhỏ hơn con” – luật ra rồi nhưng không triển khai được, phải có nghị định mới thực hiện được.

Ngoài ra, tại hội thảo các diễn giả cũng đặt vấn đề mở rộng điều kiện gia nhập thị trường của doanh nghiệp nhưng dự thảo Luật chưa chú trọng đến công tác hậu kiểm khiến nhiều nhà kinh tế và chuyên gia pháp lý lo ngại tình trạng “tiền buông, hậu cũng buông” sẽ tạo kẽ hở cho một số hành vi vi phạm pháp luật trong thành lập doanh nghiệp. Thực tế có nhiều doanh nghiệp được thành lập nhưng chủ yếu để mua bán hóa đơn mà không có hoạt động đầu tư kinh doanh, thậm chí chỉ là những doanh nghiệp “ma” làm nhiễu loạn thị trường, nhưng cơ quan quản lý Nhà nước không thể kiểm soát. Chỉ đến khi xảy ra các tranh chấp, khiếu kiện mới đi xác minh thì doanh nghiệp đó không còn điều kiện hoạt động hoặc đã biến mất.

TS Lương Minh Huân: Hậu kiểm không chỉ để kiểm soát các doanh nghiệp mà còn giúp các doanh nghiệp vượt qua những khó khăn.

TS Lương Minh Huân, Viện phát triển doanh nghiệp của VCCI cũng cho rằng cần chú trọng công tác hậu kiểm. Tuy nhiên, TS Huân lại nhấn mạnh, hậu kiểm không chỉ để kiểm soát các doanh nghiệp mà còn giúp các doanh nghiệp vượt qua những khó khăn. Vì theo tỷ lệ doanh nghiệp biến mất giảm dần từng năm kể từ khi doanh nghiệp khởi sự, tham gia thị trường cho thấy, doanh nghiệp thường gặp rất nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu kinh doanh. Do vậy, Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) cần chú trọng để công tác hậu kiểm được tiến hành thực chất. Việc kiểm tra nhằm hậu kiểm không xử phạt vi phạm hành chính đối với doanh nghiệp, trừ trường hợp vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Nội dung, trình tự, thủ tục về hậu kiểm sẽ do Chính phủ qui định. Cùng với đó, cần xã hội hóa giám sát hoạt động của doanh nghiệp góp phần minh bạch hóa thông tin, đảm bảo sự tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Tham gia hội thảo, một số đại diện doanh nghiệp đã bày tỏ những khó khăn khi tiến hành hoạt động kinh doanh và mong chờ những điều chỉnh của pháp luật. Ông Mai Huy Tân, Tổng giám đốc, Chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần thực phẩm Đức Việt bày tỏ, hiện nay một cái xúc xích của ông mà có tới 7 bộ quản lý và một công ty của ông mặc dù đã làm đủ thủ tục nhưng mãi vẫn chưa được rút khỏi thị trường. Theo ông, đây là việc làm khó khăn cho nhà đầu tư, khiến nhà đầu tư giảm nhiệt huyết mà dự thảo luật cần nghiên cứu thấu đáo để đưa ra những quy định hợp lý, giải quyết được tình trạng này.

Bài, ảnh: XUÂN DŨNG