QĐND - Được Bộ Công an ban hành ngày 4-4-2014, Thông tư số 15/2014/TT-BCA quy định về đăng ký xe ô tô, xe mô tô, xe máy điện đã thu hút sự quan tâm của dư luận, một trong những vấn đề nổi lên là đăng ký xe máy điện. Để làm rõ vấn đề này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu thực tế và làm việc với cơ quan chức năng.

Quy định phải đăng ký đối với xe máy điện không phải là mới

Ngay sau khi Thông tư 15 ra đời, nhiều người hiểu rằng những nội dung mà thông tư đề cập là hoàn toàn mới. Thực chất không phải vậy, Thông tư 15 ra đời thay thế cho một số thông tư liên quan đến vấn đề này được Bộ Công an ban hành trước đó. Nội dung của Thông tư số 15 cơ bản kế thừa những nội dung đã nêu trong các thông tư trước đó, có bổ sung, sửa đổi, làm rõ một số nội dung. Việc sửa đổi, bổ sung này là cần thiết để phù hợp với các quy định mới của Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan và tình hình thực tế của công tác đăng ký xe ô tô, mô tô, xe máy điện.

Nhiều trường hợp điều khiển xe đạp điện và xe máy điện vi phạm luật giao thông, bị Cảnh sát giao thông, Công an TP Hà Nội xử lý.

Sau khi Thông tư 15/2014/TT-BCA có hiệu lực, trong dư luận, thậm chí cả một số phương tiện truyền thông phản ánh từ ngày 1-6-2014 xe máy điện bắt buộc phải đăng ký biển số, một số ý kiến còn nêu kể cả xe đạp điện cũng phải đăng ký... Về vấn đề này, đại diện Cục CSGT đường bộ-đường sắt trao đổi cụ thể như sau, thông tin quy định từ ngày 1-6-2014 xe máy điện bắt buộc phải đăng ký biển số là chưa đầy đủ. Luật Giao thông đường bộ năm 2008 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2009) quy định xe máy điện là xe cơ giới và khi tham gia giao thông phải đăng ký, gắn biển số. Thực hiện Luật Giao thông đường bộ, Bộ Công an ban hành Thông tư 06/2009/TT-BCA ngày 11-3-2009, trong đó quy định việc đăng ký, cấp biển số xe máy điện từ ngày 1-7-2009. Tiếp đó, đến Thông tư 36/2010/TT-BCA ngày 12-10-2010; nay là Thông tư 15/2014/TT-BCA ngày 4-4-2014 tiếp tục kế thừa quy định về việc đăng ký, cấp biển số xe máy điện đã ban hành và thực hiện trước đó. Như vậy, xe máy điện phải đăng ký, gắn biển số khi tham gia giao thông là thực hiện theo quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và đã được thực hiện từ ngày 1-7-2009 đến nay; Không phải đến ngày 1-6-2014 Bộ Công an mới quy định phải đăng ký. Do vậy, nếu hiểu quy định từ ngày 1-6-2014 xe máy điện bắt buộc phải đăng ký biển số như nội dung hoàn toàn mới là không đầy đủ và chưa chính xác.

Xe đạp điện không phải đăng ký

Cũng liên quan đến vấn đề này, một số cơ quan truyền thông cho rằng, cùng với xe máy điện, xe đạp điện cũng phải đăng ký, điều này gây ra sự hiểu lầm về Thông tư 15. Theo Thông tư 15, từ ngày 1-6-2014, xe máy điện buộc phải đăng ký mới được phép lưu thông, còn xe đạp điện không phải đăng ký biển số.

Để tránh nhầm lẫn giữa xe đạp điện và xe máy điện, Bộ Giao thông vận tải đã có Thông tư số 39/2013/TT-BGTVT Ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xe đạp điện số hiệu QCVN 68: 2013/BGTVT. Quy chuẩn này là căn cứ pháp lý-kỹ thuật quan trọng để kiểm tra, thử nghiệm và chứng nhận chất lượng các loại xe đạp điện sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu. Theo quy chuẩn trên, xe đạp điện đạt tiêu chuẩn Việt Nam phải trang bị hai hệ thống phanh có cơ cấu điều khiển và dẫn động độc lập với nhau; quãng đường phanh không được lớn hơn 4m, khi vận hành bằng cơ cấu đạp chân, xe phải có khả năng đi được quãng đường 7km trong thời gian không quá 30 phút. Xe có vận tốc thiết kế lớn nhất không vượt quá 25 km/giờ. Hai hệ thống phanh có cơ cấu điều khiển và dẫn động độc lập với nhau, trong đó một hệ thống phanh tác động lên bánh trước và một hệ thống phanh tác động lên bánh sau. Xe phải có đèn chiếu sáng phía trước, tấm phản quang phía sau, thiết bị cảnh báo bằng âm thanh, thiết bị hiển thị mức năng lượng điện; khối lượng bản thân xe không được lớn hơn 40kg và công suất động cơ điện của xe không được lớn hơn 250W.

Còn đối với xe máy điện, việc quản lý và kiểm soát được thực hiện theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật đối với mô tô, xe gắn máy. Theo đó, xe máy điện là phương tiện có vận tốc và động cơ lớn hơn xe đạp điện. Ngoài thiết kế lớn hơn, xe không có bàn đạp, tốc độ của xe máy điện được phép lưu thông đến 50km/giờ, công suất động cơ trên 250W. Xe máy điện được coi như xe máy, đây là quy chuẩn áp dụng chung cho cả xe máy và xe máy điện. Nghị định 71/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định: Xe máy điện thuộc phương tiện giao thông cơ giới (Điều 3, Khoản 18, Luật Giao thông đường bộ), khi hết điện, không thể đạp bằng pê-đan cho xe chạy được như xe đạp điện.

Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đăng ký xe máy điện

Thông tin từ Cục CSGT đường bộ, đường sắt (C67), cũng cho biết, Thông tư số 15 quy định: Địa điểm đăng ký xe máy điện là phòng CSGT các tỉnh, công an huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, hồ sơ đăng ký xe gồm: Giấy khai đăng ký xe, giấy tờ của chủ xe, giấy tờ của xe. Trong đó, giấy tờ quan trọng nhất với xe mới là hóa đơn bán hàng theo quy định của Bộ Tài chính. Thông tư này cũng nêu rõ (Mục 4, Điều 3): Trong trường hợp cần thiết, do yêu cầu thực tế tại các huyện biên giới, vùng sâu, vùng xa hoặc các địa phương có khó khăn về cơ sở vật chất, Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau khi báo cáo và được sự đồng ý bằng văn bản của Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Quản lý hành chính về TTATXH, có thể quyết định giao Phòng CSGT tổ chức đăng ký, cấp biển số xe theo cụm nhằm bảo đảm thuận tiện cho tổ chức, cá nhân có nhu cầu đăng ký xe. Với những trường hợp mua xe đạp điện và đã sử dụng trước ngày 1-7-2009 mà không có chứng từ, nguồn gốc hoặc chứng từ chuyển nhượng không bảo đảm theo quy định thì chủ sở hữu xe phải có cam kết, có xác nhận của chính quyền địa phương và sẽ được cấp đăng ký, biển số theo quy định. Biển số xe máy điện có ký hiệu từ MD1-MD9, hệ biển 5 số, kích cỡ biển bằng biển mô tô, xe gắn máy và lệ phí thu theo giá trị xe được quy định tại Thông tư 127 của Bộ Tài chính.

Tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có hàng trăm nghìn xe máy các loại chạy bằng điện xuất hiện sau khi thực hiện việc cấm học sinh điều khiển xe gắn máy. Đối tượng điều khiển xe máy điện chủ yếu là học sinh, người cao tuổi… Mặc dù Thông tư 15 đã có hiệu lực về cấm lưu thông loại xe máy điện nếu không đăng ký biển kiểm soát, nhưng tình hình đăng ký của người dân vẫn thưa thớt. Thực tế hiện nay, không ít người dân gặp phải những khó khăn trong việc đăng ký xe máy điện, đặc biệt là xe máy điện mua lâu ngày, lúc đó chưa quy định đăng ký, địa phương khó xác nhận nguồn gốc... Trung tá Đinh Thanh Thảo, Đội trưởng Đội Đăng ký và Quản lý phương tiện, Phòng PC67, Công an TP Hà Nội cho biết: Một trong những khó khăn cho lực lượng trong việc thực hiện Thông tư 15 là một số chủ xe đạp điện đã tự động ngắt rời bàn đạp và chèn các vật khác vào cho giống xe máy điện. Nhiều chiếc xe máy điện sau khi qua tay các thợ “phù phép”, đã mang hình hài của xe đạp điện... Thời gian tới, lực lượng CSGT sẽ phân tích rõ hơn các vi phạm này để có biện pháp xử lý. Lực lượng CSGT luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất để người dân có thể đăng ký sử dụng xe máy điện. Đối với các trường hợp dưới 18 tuổi chưa có chứng minh thư nhân dân thì chỉ cần có sổ hộ khẩu và các giấy tờ liên quan khi mua xe máy điện là có thể đăng ký. Các trường hợp mua xe máy điện mà bị mất giấy tờ, Bộ Công an đang chỉ đạo tập hợp ý kiến của người dân, sau đó có ý kiến lên các cấp lãnh đạo, tập trung xử lý và tạo điều kiện tốt nhất cho các chủ phương tiện nhằm hướng tới toàn bộ xe máy điện được quản lý.

Bài và ảnh: PHAN ANH