Quy định về trưng cầu dân ý còn chung chung

QĐND Online – Sáng 16-6, bên hành lang Quốc hội, đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (đoàn Thái Nguyên), Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã trao đổi với phóng viên về một số nội dung của dự thảo Luật Tổ chức Quốc hội…

PV: Dự thảo Luật Tổ chức Quốc hội lần này đã có quy định về trưng cầu dân ý. Theo ông, quy định này trong dự thảo đã đáp ứng được nhu cầu thực tế và có tính khả thi cao hay chưa?

Trong dự thảo đã có điều khoản quy định về trưng cầu dân ý, nhưng còn chung chung. Theo tôi phải quy định rõ được hai ý: Một, Quốc hội phải quy định rõ, triển khai vấn đề này theo Hiến pháp trong thực tiễn; thứ hai, kết quả trưng cầu dân ý phải là kết quả cao nhất. Không ai được bàn cãi gì về kết quả này. Theo tôi, trưng cầu dân ý thể hiện ý chí cao nhất mà Quốc hội phải tuân theo chứ không phải là cơ sở để xem xét.

Đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (đoàn Thái Nguyên), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội trao đổi với phóng viên.

PV: Theo ông, những vấn đề nào cần được trưng cầu dân ý?

Có hai kênh rất quan trọng. Một là ý kiến, kiến nghị của các tầng lớp nhân dân, của đông đảo cử tri. Hai là vấn đề Quốc hội thấy cần thiết phải trưng cầu dân ý. Ví dụ: Như việc sửa đổi Hiến pháp có rất nhiều vấn đề cần phải trưng cầu dân ý hoặc trong xây dựng pháp luật có một số luật nên tổ chức trưng cầu dân ý.

PV: Có những người dân đến UBND phường nhưng không được tiếp và nếu việc này xảy ra với ông - một đại biểu Quốc hội thì sẽ như thế nào và như vậy thì người dân sẽ giám sát ra sao?

Tôi cũng mong rằng, cách cư xử như vậy chỉ là một vài cá thể, nhưng nếu nó là thái độ chung của xã hội đối với đại biểu Quốc hội thì đó là điều không tốt. Bởi vì một đất nước, vai trò của Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất, đại diện cho nhân dân mà không được khẳng định thì đó là điều nguy hại.

Còn về việc giám sát của người dân thì Hiến pháp đã quy định, quan trọng bây giờ là cơ chế để thực hiện quyền giám sát đó như thế nào. Trong thực tế, có ý kiến tồn tại rất nhiều biển “không nhiệm vụ miễn vào” thì công dân giám sát như thế nào? Việc quy định “không nhiệm vụ miễn vào” là vẫn cần thiết với một số nơi, nhưng quan trọng là phải có cách nào để người dân giám sát. Trong đó, vấn đề công khai minh bạch của cơ quan công quyền là điều rất cần thiết. Trong đó, việc cung cấp thông tin cho người dân đóng vai trò quan trọng.

Tiếp cận thông tin là vấn đề liên quan đến quyền lực của người dân. Muốn giám sát được thì người dân phải có thông tin. Tôi thấy cần thiết phải nhanh chóng xây dựng Luật tiếp cận thông tin.

PV: Có ý kiến cho rằng, Quốc hội thực hiện quyền lực cao nhất nhưng trong vấn đề ngân sách rất mờ nhạt, quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Đây là một thực tế. Khi thảo luận vấn đề quyết toán ngân sách năm 2012 vừa qua tại kỳ họp này chỉ có 8-9 đại biểu Quốc hội có ý kiến. Lý do tại sao? Thứ nhất, đại biểu Quốc hội công tác ở nhiều ngành, nghề, đụng đến ngân sách có rất nhiều vấn đề chuyên môn, nghiệp vụ nên đại biểu ít có điều kiện để tiếp cận sâu, nắm vững và hiểu thật sâu những vấn đề thuộc về nghiệp vụ ngân sách. Thứ hai là quy trình của chúng ta quyết định dự toán đã có, nhưng thực tế thực hiện dự toán thì có rất nhiều chuyện như vấn đề vượt dự toán, vấn đề phát sinh mà nhiều đại biểu phàn nàn rằng “tiền trảm hậu tấu”. Thứ ba là thời gian thảo luận cũng chưa nhiều.

Lần trước, tôi đã đề nghị những phiên họp liên quan đến ngân sách, trong đó có vấn đề quyết toán ngân sách nên được công khai như qua truyền hình, phát thanh trực tiếp. Bởi ngân sách là tiền của dân, thực sự người dân là chủ tài khoản của ngân sách quốc gia, mà chủ tài khoản lại không được giám sát, không được có ý kiến trực tiếp, tôi thấy rất phí. Tuy nhiên, nếu truyền hình trực tiếp mà chưa có tới 10 đại biểu tham gia phát biểu ý kiến thì cũng là vấn đề.

Vì vậy, theo tôi cần phải có cơ chế cung cấp thông tin, chứ không phải đến khi quyết toán, đại biểu Quốc hội mới tham gia.

PV: Trong quyết toán ngân sách, nếu Chính phủ chi rồi, Quốc hội có quyền không đồng ý không, thưa ông?

Luật quy định là hoàn toàn có thể, nhưng chưa bao giờ làm.

PV: Xin cảm ơn ông!

XUÂN DŨNG (ghi)