Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông.

QĐND - Ngày 21-2, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Ngọc Đông đã trao đổi với báo chí các vấn đề liên quan đến các phương án bảo tồn, tôn tạo cầu Long Biên để phục vụ tuyến đường sắt đô thị số 1 Yên Viên, Ngọc Hồi. Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông khẳng định, trước khi đưa ra 3 phương án xây dựng cầu đường sắt vượt sông Hồng trùng với vị trí cầu Long Biên hiện tại, Bộ GTVT đã đề xuất nhiều phương án xây dựng cầu mới ở một số vị trí khác nhau, các phương án hiện nay đều đang được lấy ý kiến rộng rãi.

Cân nhắc nhiều phương án để lựa chọn

Phóng viên (PV): Ông có thể cho biết tại sao Bộ GTVT tiếp tục đưa ra 3 phương án xây cầu đường sắt trùng với vị trí cầu Long Biên khi trước đó đã có phương án xây cầu mới?

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Trước đây, quy hoạch Hà Nội đã xác định, tuyến đường sắt đô thị số 1 sẽ trùng với đường sắt quốc gia. Với quan điểm giữ lại cầu Long Biên để bảo tồn nên Bộ GTVT đã nghiên cứu các phương án làm cầu mới cách vị trí cầu hiện tại 30m, 50m, 186m... và đã trình Chính phủ duyệt dự án khả thi. Trong đó, Bộ GTVT đề xuất xây cầu mới cách vị trí cầu hiện tại 30m nhưng có ý kiến cho rằng, như vậy sẽ ảnh hưởng đến không gian kiến trúc của cầu Long Biên nên đề nghị nghiên cứu dịch ra xa hơn, cách cầu hiện tại 186m là phù hợp. Tuy nhiên, do ảnh hưởng đến xã hội, công tác giải phóng mặt bằng, có nhiều ý kiến người dân chưa nhất trí nên Hà Nội đề nghị nghiên cứu phương án xây cầu mới trùng tim, trùng tuyến với cầu Long Biên hiện tại. Từ đó, chúng tôi tiếp tục đưa ra 3 phương án.

Với các phương án như hiện nay, Bộ GTVT cho rằng, cần phải thống nhất với nhau tuyến đường sắt đô thị số 1 là hành lang vận tải quan trọng nên chắc chắn phải có một vị trí để xây dựng cầu đường sắt vượt sông Hồng. Chúng tôi cũng rất tôn trọng ý kiến cần phải bảo tồn cầu Long Biên, một công trình mang nhiều dấu ấn lịch sử, văn hóa nên bất kể phương án nào cũng xem xét đến góc độ bảo tồn. Nếu không muốn tác động trực tiếp đến cầu Long Biên thì có thể quay lại đúng phương án Bộ GTVT đã kiến nghị trước đây là xây cầu mới cách cầu hiện tại 30m với kiến trúc hài hòa và tiếp tục bảo tồn, khôi phục cầu Long Biên. 

PV: Ông đánh giá thế nào về ý kiến cho rằng nếu thực hiện theo một trong 3 phương án Bộ GTVT vừa đưa ra thì khả năng bảo tồn cầu Long Biên là quá khó? 
Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Chúng ta cần nhìn nhận thực tế rằng, cầu Long Biên hiện đã rất cũ, nếu muốn đụng vào phải gia cố, tăng cường. Bên cạnh đó, công năng sử dụng của cầu đã thay đổi, đòi hỏi khổ thông thuyền cho đường thủy cao hơn trước. Nếu thống nhất phương án kết hợp bảo tồn với xây dựng cầu Long Biên hiện tại thì phải có biện pháp tôn tạo nhất định để phục vụ công năng mới. Muốn tuyến đường sắt đô thị đi trùng với tuyến hiện nay, bảo đảm phục vụ đường sắt đôi thì không thể giữ nguyên cầu như hiện tại được.

Bộ GTVT kiến nghị xây dựng cầu mới

PV: Thưa ông, Bộ GTVT sẽ nghiêng về phương án nào, thiên về bảo tồn cầu Long Biên hay tôn tạo để phục vụ vận tải?

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Trước hết cần phải khẳng định, xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông rất cần thiết cho sự phát triển của Hà Nội. Thành phố hiện nay quy mô rất lớn, dân số quá đông, nếu không làm tuyến đường sắt đô thị này sẽ ảnh hưởng đến đi lại của người dân, không thể bắt mọi người đi tuyến đường sắt số 2 lên Nhật Tân rồi đi vòng xuống được. Đây là trục giao thông đã được hoạch định từ lâu, nên chắc chắn phải tìm một vị trí thích hợp để xây dựng tuyến. Trong các tuyến đường sắt đô thị của Hà Nội đây là tuyến số 1, cũng là tuyến quan trọng số 1. Để phục vụ hành khách không thể dịch tuyến đi quá xa vì họ sẽ không đi, như vậy thì vẫn bị ùn tắc. Đường sắt đô thị nếu dịch chuyển khoảng 500m, người đi bộ đã ngại rồi. Khi hoạch định các tuyến đường sắt đô thị, phạm vi ảnh hưởng của mỗi tuyến là bao nhiêu đã được tính toán, xác định.

Ý kiến của các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa rất đúng ở chỗ cầu Long Biên đã đi vào tiềm thức của người dân Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng. Tất cả các phương án nghiên cứu đều nghĩ đến việc phải làm sao để bảo tồn. Có những quan điểm cho rằng, có thể tôn tạo để phát huy công năng mới, có quan điểm là giữ nguyên cầu như cũ. Chúng tôi cho rằng, cần lấy ý kiến nhiều chiều, đi đến kết luận, mục tiêu chung phải đạt được là giao thông thông suốt và giữ được hình ảnh cầu Long Biên. Nếu đi trùng tuyến hiện tại, Bộ GTVT nghiêng về phương án 1, còn nếu tổng hợp cả các phương án xây dựng cầu mới, chúng tôi vẫn kiến nghị xây cầu mới cách cầu Long Biên khoảng 30m.

PV: Các Bộ, ngành và Hà Nội vẫn chưa thống nhất được phương án cụ thể, trong khi nhu cầu đi lại của người dân rất cấp bách. Vậy khi nào mới có thể tiến hành xây dựng tuyến đường sắt đô thị này, thưa ông?

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Hiện nay vẫn đang là quá trình trao đổi giữa TP Hà Nội, Bộ GTVT và các Bộ, ngành về phương án thực hiện tuyến đường sắt đô thị số 1 Yên Viên, Ngọc Hồi.

Thực ra, từ năm 2005 đã xác định tuyến đường sắt này rất cần thiết, nếu không có thì tiếp tục gây quá tải lên cầu Chương Dương và sau này là cầu Nhật Tân. Nhật Bản cũng đã đồng ý hỗ trợ khoản vay để làm tuyến này vì họ cũng thấy là cần thiết, cấp bách. Tuy nhiên, phía Nhật Bản đề nghị chúng ta cần phải xác định nhanh vị trí xây dựng cầu vượt sông Hồng để thực hiện dự án. Trước khi chúng tôi có báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ, phải có ý kiến thống nhất của Bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là ý kiến của TP Hà Nội. Phương án đã đưa ra rất nhiều, cần phải có sự trao đổi, thống nhất. Tất nhiên khi bắt tay vào xây dựng sẽ có tác động, ảnh hưởng, cả mặt tích cực và tiêu cực. Chúng ta phải tìm ra phương án nào có nhiều mặt tích cực nhất.

PV: Xin cảm ơn ông!

MẠNH HƯNG (thực hiện)