QĐND - Vụ lật xe công nông xảy ra ngày 9-12-2013 tại dốc Hà Lòng, trên Quốc lộ 19 đoạn qua huyện Đắk Đoa (Gia Lai) làm 35 người bị thương, một lần nữa cảnh báo về sự mất an toàn của loại phương tiện này; đồng thời phản ánh những bất cập, yếu kém trong quản lý của các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương.

Theo Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP của Chính phủ, từ ngày 1-1-2008, xe công nông bị cấm tham gia giao thông. Các loại phương tiện bị cấm này nếu đăng ký sẽ được hỗ trợ thay thế sang những phương tiện an toàn hơn. Tuy nhiên, thống kê của Cục Đăng kiểm (Bộ Giao thông vận tải) cho thấy, năm 2008, cả nước có 15.777 xe công nông nằm trong diện phải loại bỏ, nhưng đến nay mới hỗ trợ chuyển đổi được 6000 xe.

Nguyên nhân việc hỗ trợ chuyển đổi xe công nông sang phương tiện khác đạt thấp là do chưa tìm được loại phương tiện nào thay thế phù hợp. Trong khi đó, do nhu cầu vận chuyển và đi lại của người dân vùng chuyên canh cà phê, cao su cho thấy, xe công nông đang được sử dụng khá phổ biến, không chỉ là phương tiện chuyên chở vật tư, nông sản, mà còn có thể sử dụng vào việc chạy máy bơm nước tưới, đào hố trồng cà phê, cao su, làm đất và có thể tự tời khi bị sa lầy. Xe công nông cũng khá phù hợp đối với những đoạn đường dốc, trơn trượt, lầy lội trong mùa mưa mà các phương tiện khác khó đáp ứng được.

Cũng vì những lẽ trên, trong những năm qua xe công nông không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng vượt tầm kiểm soát. Thống kê tại 5 tỉnh Tây Nguyên mới đây cho thấy, toàn vùng đang có hơn 87.000 xe công nông lưu thông, chủ yếu tập trung ở địa bàn chuyên canh cà phê, cao su. Trong khi đó, tỷ lệ xe được đăng ký cũng như tỷ lệ người điều khiển xe công nông được đào tạo cấp Giấy phép lái xe hạng A4 (giấy phép điều khiển xe máy kéo nhỏ, xe công nông) đạt rất thấp. Cụ thể, tại tỉnh Đắc Lắc - địa phương đang có hơn 50.000 xe công nông (nhiều nhất cả nước), tỷ lệ xe công nông đăng ký đạt 53,3% và tỷ lệ người điều khiển có Giấy phép lái xe hạng A4 là 3%; còn 46,7% đầu xe không đăng ký và 97% người điều khiển không có giấy phép lái xe. Xe không đăng ký, người điều khiển xe không qua đào tạo, không am hiểu Luật Giao thông đường bộ... chính là những nguyên nhân dẫn tới tình trạng vi phạm pháp luật về giao thông và tai nạn giao thông đối với loại phương tiện này luôn chiếm tỷ lệ khá cao.

Vấn đề đặt ra hiện nay là cần thực hiện nghiêm túc việc cấm xe công nông chở người, xử lý nghiêm những trường hợp xe công nông không đăng ký và người điều khiển xe công nông không có giấy phép lái xe. Trong khi chờ một loại phương tiện thay thế có công năng phù hợp, thì việc thực hiện cấm tham gia giao thông đối với xe công nông trên địa bàn Tây Nguyên cũng cần phải có lộ trình nhất định, tránh gây những xáo trộn trong sản xuất và thiệt hại về kinh tế cho người dân.

LÊ KIỂN - BÌNH ĐỊNH