QĐND - Hiện nay, cả nước có tới 144 trường đào tạo ngành sư phạm, 13 trường chuyên đào tạo ngành sư phạm. Thực tế cho thấy, hầu như các tỉnh, thành phố trong cả nước đều có trường đào tạo giáo viên từ bậc tiểu học đến bậc THCS. Những năm gần đây, các trường này không ngừng mở rộng, phát triển cả về quy mô, số lượng lẫn hình thức đào tạo (chính quy, tại chức, từ xa). Chính vì thế, số lượng sinh viên ngành sư phạm, có chứng chỉ sư phạm tốt nghiệp ra trường, có nhu cầu làm việc trong ngành giáo dục ngày càng đông thêm. Thế nhưng, ở hầu hết các địa phương, các trường học bậc phổ thông đều trong tình trạng bão hòa, thậm chí dư thừa giáo viên. Thế là, số giáo sinh ra trường không xin được chỗ dạy đang gia tăng đáng kể.
Theo số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đến thời điểm hiện nay, cả nước đang dư thừa khoảng 35.000 giáo viên bậc THCS và THPT. Thành phố Hồ Chí Minh từng là địa phương có nhu cầu lớn về tuyển giáo viên vào các trường công lập trong thời gian dài, nhưng năm học vừa qua cũng đã dư thừa, không bố trí được 1.400 cử nhân ngành sư phạm. Còn theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Yên: Năm học 2014-2015, toàn tỉnh số giáo sinh ra trường không kiếm được nơi giảng dạy lên đến 3000 người. Riêng ở tỉnh Đắc Lắc, chỉ tiêu tuyển giáo viên năm học 2014-2015 là 100 người, nhưng sau thời gian thông báo, số giáo sinh nộp hồ sơ đăng ký dự tuyển lên tới gần 3000 người.
Gần đây, ngành giáo dục-đào tạo tỉnh Thừa Thiên-Huế thông báo, trong năm học 2014-2015 dừng tuyển dụng giáo viên bậc tiểu học và phổ thông trên địa bàn toàn tỉnh, do thừa giáo viên và do số học sinh, số lớp giảm nhiều. Các tỉnh như: Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Thanh Hóa… cũng trong tình trạng dư thừa khá lớn giáo viên. Chính vì thế, tình trạng dư thừa giáo viên đang ở mức báo động và trở thành bài toán nan giải, đau đầu đối với các nhà quản lý giáo dục ở nhiều địa phương.
Đào tạo ra nhiều nhưng sử dụng chẳng được bao nhiêu là một thực tế đang xảy ra ở các trường sư phạm, gây lãng phí rất lớn nguồn nhân lực và tiền bạc của Nhà nước và nhân dân. Chúng tôi từng gặp và tiếp xúc với những giáo sinh được đào tạo bài bản, ra trường đã nhiều năm mà không tìm được chỗ dạy học. Họ thật tội nghiệp, năm nào cũng nộp hồ sơ xin việc với hy vọng được xét tuyển, nhưng chờ mãi không thấy hồi âm.
Giáo sinh thì không thể xin được chỗ dạy, còn tình cảnh của các giáo viên trong biên chế cũng không mấy sáng sủa. Ở không ít trường phổ thông đang có tình trạng số giáo viên dạy không đủ tiết chuẩn, phải điều động làm những việc không đúng chuyên môn. Theo quy định, mỗi tuần giáo viên THCS và THPT phải giảng dạy và kiêm nhiệm 17 đến 19 tiết. Nhưng thực tế hiện nay, hầu hết giáo viên ở khu vực đồng bằng không đạt chuẩn này, thậm chí có giáo viên chỉ dạy 5 đến 7 tiết/tuần mà thôi. Nhu cầu cần giáo viên ở các trường mỗi năm ít dần, trong khi đó số lượng giáo sinh tốt nghiệp, ra trường lại không giảm theo tỷ lệ tương ứng.
Trong bối cảnh dư thừa giáo viên, giáo sinh như hiện nay, nên chăng Nhà nước, ngành giáo dục-đào tạo sớm áp dụng chính sách linh động giải quyết cho số giáo viên có thâm niên từ 25 năm trở lên nghỉ hưu trước tuổi. Cùng với đó, nên giãn sĩ số lớp thay vì 45 em/lớp như trước đây, giảm xuống còn 30 đến 35 em/lớp. Bên cạnh đó, ngành giáo dục-đào tạo cũng nghiên cứu giảm số tiết chuẩn của giáo viên từ 17 đến 19 tiết/tuần, xuống còn 14 đến 16 tiết/tuần. Quan trọng hơn cả là xây dựng chỉ tiêu tuyển sinh vào các trường sư phạm ở mức phù hợp, bám sát nhu cầu thực tế theo từng giai đoạn, nếu được nên gom một số trường sư phạm lại, để đầu tư, đào tạo tốt hơn. Về phần mình, cấp ủy, ban giám hiệu, cũng như các phòng, Sở Giáo dục và Đào tạo cần nghiêm túc chuẩn đánh giá nghề nghiệp đối với giáo viên theo quy định mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành. Trên cơ sở đánh giá này, kiên quyết sàng lọc bớt số giáo viên không đạt yêu cầu ra khỏi biên chế. Làm được điều này, chúng ta mới có cơ hội giải quyết được bài toán dư thừa giáo sinh, đồng thời giáo viên có thời gian đầu tư cho chất lượng dạy nhiều hơn.
ĐỖ TẤN NGỌC