Với tổng chiều dài khoảng 360 km, bao đời nay, dòng sông Ba như một phần không thể thiếu, gắn bó sâu nặng và mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cuộc sống người dân các địa phương phía Đông Nam tỉnh Gia Lai. Tuy nhiên, những năm gần đây, sông Ba đang dần trở thành mối hiểm họa khôn lường vì tình trạng sạt lở đất diễn ra nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, sản xuất và đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhà cửa của hàng nghìn hộ dân sinh sống dọc hai bờ sông.

Huyện Krông Pa là địa phương có 40% diện tích đất tự nhiên là vùng trũng thấp thuộc hạ lưu sông Ba nên những khu vực này thường xuyên phải chịu ảnh hưởng nghiêm trọng do mưa lũ gây ngập lụt, sạt lở đất. Hiện nay, Gia Lai đang bước vào cao điểm của mùa mưa lũ Tây Nguyên, nước sông Ba dâng cao, chảy xiết cộng với việc các thủy điện ở đầu nguồn ồ ạt xả lũ làm biến đổi dòng chảy gây sạt lở hàng trăm héc-ta đất sản xuất, cuốn trôi nhiều tài sản, khiến người dân không khỏi lo lắng.

Dọc sông Ba hiện nay có rất nhiều đoạn xung yếu với phạm vi sạt lở quá dài nên không thể xây dựng bờ kè để ngăn chặn. Riêng xã ChưRCăm có 3 buôn với tổng số hơn 150 hộ (100% là đồng bào dân tộc thiểu số) nằm trong vùng sạt lở. Cuộc sống của phần lớn các hộ dân vốn đã nghèo khó nay càng khó hơn bởi tác động xấu từ con sông Ba. Việc di dời các hộ ở nhiều thôn, buôn trên địa bàn nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao đến khu tái định cư mới cũng gặp rất nhiều khó khăn và ách tắc. Năm 2001, huyện Krôngpa đã triển khai dự án tổ chức định canh định cư cho 85 hộ nằm trong vùng sạt lở đến nơi ở mới nhưng dự án triển khai dang dở, hạ tầng cơ sở chưa được đầu tư đồng bộ và đầy đủ, đặc biệt quĩ đất canh tác thiếu trầm trọng nên mới chỉ có 30 hộ di dời nhà cửa đến khu tái định canh định cư mới.

Ông Đỗ Thanh Sơn, Chủ tịch UBND xã ChưRCăm, huyện Krôngpa cho biết: Do khu tái định canh định cư chưa có điện, nước sinh hoạt nên nhiều hộ dân chưa chịu di dời. Tình trạng sạt lở đất xảy ra trên địa bàn xã rất nghiêm trọng nhưng vì không còn quỹ đất ở, đất sản xuất nên bài toán đặt ra cho địa phương là rất nan giải. Ngoài ra, nguồn vốn phục vụ cho chương trình định canh định cư rất lớn nên đề nghị tỉnh, Trung ương nghiên cứu để sớm triển khai.

Vào mỗi mùa nước lũ, sông Ba có sự biến đổi dòng chảy, xâm thực sâu vào bờ gây sạt lở, cuốn trôi nhiều diện tích đất làm cho người dân thiếu đất ở và đất sản xuất trầm trọng. Nhiều ngôi nhà của người dân trước đây nằm cách sông Ba từ 40 - 50m thì nay nhà đã nằm mấp mé sát mép sông khiến nhiều gia đình không khỏi lo lắng. Ông Nay Pher, xã ChưRCăm, huyện Krôngpa cho biết: Người dân trong buôn lo lắng vì tình trạng sạt lở đất diễn ra rất nghiêm trọng, đặc biệt vào tháng 9-10. Gia đình có gần 2 ha đất bị sông Ba làm sạt lở và cuốn trôi hết. Mong các cấp, các ngành có phương án tạo điều kiện cho bà con ổn định đời sống.

Ông Hiao Buk, Phó Chủ tịch UBND xã IaRSai, huyện Krôngpa cho biết: Xã có 170 hộ nằm trong vùng sạt lở phải di dời. Dự án di dời nhà cho dân có từ cách đây ba bốn năm nhưng đến giờ vẫn chưa triển khai được vì mặt bằng và hạ tầng khu tái định cư mới vẫn chưa được triển khai.

Tây Nguyên đang bước vào mùa mưa lũ, số hộ sinh sống dọc sông Ba luôn phải sống trong tâm trạng lo lắng bởi sự biến đổi rất lớn từ dòng sông này. Nếu chậm triển khai các phương án di dời các hộ dân đang sinh sống trong vùng sạt lở thì nguy cơ xảy ra những hậu quả đáng tiếc là hiện hữu. Bà con rất mong chính quyền địa phương sớm có phương án hỗ trợ giúp đỡ để có thể di chuyển tới nơi an toàn ổn định cuộc sống.

TTXVN