QĐND - LTS: Sau khi Báo Quân đội nhân dân (từ ngày 28 đến 30-8) đăng loạt bài “Năm học xoay chuyển nền giáo dục nước nhà”, tòa soạn đã nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc hoan nghênh và chia sẻ. Các ý kiến đều khẳng định, đổi mới giáo dục lúc này là cần thiết, nhưng việc đổi mới giáo dục liên quan trực tiếp đến con người nên phải hết sức thận trọng. Nhiều bạn đọc đưa ra kiến nghị cụ thể nhằm xoay chuyển nền giáo dục nước nhà. Chúng tôi xin trích đăng hai trong số nhiều ý kiến của bạn đọc đã gửi về tòa soạn.

Kỹ sư Hoàng Tuân, Trưởng ban Thời sự - Báo điện tử Chất lượng Việt Nam:

Thi quốc gia 2015 ở đâu?

Tôi đã đọc kỹ cả ba bài trong loạt bài “Năm học xoay chuyển nền giáo dục nước nhà” trên Báo Quân đội nhân dân. Các vấn đề mà loạt bài nêu ra đều là mối quan tâm của người dân hiện nay. Các kiến nghị, giải pháp cũng mang tính khả thi cao. Tuy nhiên, việc tổ chức thi quốc gia ở đâu thì loạt bài đề cập còn chung chung.

Các kỳ thi tuyển sinh đại học (ĐH), cao đẳng (CĐ) truyền thống lâu nay vẫn thi tại các trường mà thí sinh đăng ký nguyện vọng 1. Nhưng khi tổ chức kỳ thi quốc gia (bắt đầu từ năm 2015) với cả hai mục đích là xét tốt nghiệp và phân loại thí sinh để xét vào ĐH, CĐ… thì nên tổ chức ở đâu là hợp lý?

Nếu thi tại chính những trường mà các em đang học thì có bảo đảm sự trung thực? Có thể đưa giảng viên của các trường ĐH, CĐ về các địa phương để coi thi; thậm chí, có thể tính đến biện pháp kỹ thuật là lắp camera ở các phòng thi. Thế nhưng, tại những trường ở vùng sâu, vùng xa thì vấn đề kiểm soát thi cử không hề đơn giản. Ngay cả khi lắp camera thì người ta vẫn có cách để "trợ giúp" cho các thí sinh, vì cán bộ của các trường ĐH, CĐ không thể "phủ" hết tất cả phòng thi.

Học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam trong ngày tựu trường. Ảnh: Phú Quý.

Nếu thi tại các cụm trường thì việc kiểm soát thi cử sẽ dễ dàng hơn nhưng lại bắt các thí sinh phải di chuyển. Mặt khác, sẽ tạo sức ép lên những khu vực không có nhiều trường ĐH, CĐ và trung học phổ thông (THPT) để bảo đảm đủ các phòng thi.

Nếu thi tại chính các trường ĐH, CĐ mà thí sinh đăng ký như cách làm hiện nay thì sẽ tăng chi phí đi lại, ăn ở, nhưng nó lại được xã hội và các trường đánh giá là phương án bảo đảm sự trung thực cao nhất, vì các trường sẽ coi thi nghiêm túc nhằm chọn được những thí sinh xứng đáng. Khi chúng ta bớt một kỳ thi tốt nghiệp THPT thì Chính phủ đã bớt đi một khoản chi cho giáo dục, vì vậy nếu chúng ta dùng phần ngân sách đó để hỗ trợ đi lại cho các thí sinh có hoàn cảnh khó khăn, thì những gánh nặng kinh tế cho chuyện thi cử sẽ bớt đi rất nhiều. Thực tế cho thấy, ngân sách có thể chi cho nhiều cán bộ đi nước ngoài "học hỏi kinh nghiệm" thì tại sao lại không thể chi hỗ trợ các gia đình khó khăn để đi thi?

Thạc sĩ Thạch Thị Đào Liên, giáo viên Trường THPT Yên Viên (Hà Nội):

Tránh tiêu cực, lãng phí trong thi cử

Là người trong ngành giáo dục, tôi đã chăm chú đọc loạt bài “Năm học xoay chuyển nền giáo dục nước nhà” trên Báo Quân đội nhân dân và cơ bản nhất trí với những quan điểm được nêu trong loạt bài này. Tuy nhiên, tôi vẫn băn khoăn về việc hợp nhất hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ.

Trước hết, phải khẳng định rằng, hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ có hai mục đích khác nhau. Thi tốt nghiệp THPT là để xác nhận về việc học phổ cập, đã cung cấp tri thức chung nhất, tối thiểu cho tất cả mọi người dân, không hạn chế về số lượng tốt nghiệp; còn thi tuyển sinh ĐH, CĐ là nhằm tìm nguồn nhân lực để đào tạo chuyên gia, những cán bộ chuyên sâu về một ngành nghề. Cuộc thi tuyển sinh này đòi hỏi phải có sự cạnh tranh, chỉ một phần thí sinh trúng tuyển.

Trong một xã hội phát triển, cần rất nhiều những lao động ở nhiều cấp độ khác nhau, ở nhiều trình độ khác nhau. Có nhiều ngành nghề, người lao động chỉ cần nắm vững kiến thức ở bậc phổ thông nhưng cần thông thạo về nghiệp vụ, tay nghề, có ý thức công dân, có nhân cách là có thể hoàn thành tốt công việc của mình. Họ được đào tạo tại các trường dạy nghề, sơ cấp, trung cấp… Song, xã hội phát triển cũng cần rất nhiều các chuyên gia, các cán bộ nghiên cứu, phát minh, sáng tạo khoa học cơ bản, khoa học ứng dụng có trình độ ĐH và trên ĐH.

Về mặt nguyên tắc, đã học là phải có kiểm tra đánh giá, nhưng kiểm tra đánh giá thế nào để tránh những tiêu cực, lãng phí, bớt căng thẳng cho học sinh và xã hội?

Trong những năm 60, 70 của thế kỷ trước, từ hệ 10 năm rồi hệ 12 năm ở bậc phổ thông, chúng ta đã tổ chức được những kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ công bằng, nghiêm túc. Dần dần, kỳ thi tốt nghiệp THPT diễn ra có nhiều tiêu cực, dẫn đến dư luận xã hội cho rằng kỳ thi này không thực chất, không còn tin cậy để đánh giá chất lượng học của học sinh. Việc tìm ra một cách làm mới, một quy trình mới để có những kỳ thi tốt nghiệp THPT với kết quả đáng tin cậy là việc phải làm.

Theo tôi, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tổ chức thật tốt kỳ thi tốt nghiệp THPT cấp quốc gia với quy trình chặt chẽ, nghiêm túc, chống được những tiêu cực đang diễn ra hiện nay. Kết quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT là cơ sở để các trường dạy nghề, sơ cấp, trung cấp, CĐ, ĐH tham khảo tuyển sinh. Muốn vậy, đề thi phải bảo đảm phân hóa: Có một số học sinh điểm thấp, một số học sinh điểm cao và nhiều nhất là số học sinh đạt mức điểm ở giữa. Đề thi cũng cần phải bảo đảm chuyển dần từ yêu cầu kiểm tra kiến thức sang đánh giá năng lực vận dụng kiến thức của người học.

Kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ nên giao cho các trường ĐH và CĐ tổ chức dưới sự hướng dẫn, giám sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tùy theo mục tiêu đào tạo của từng trường mà có đề thi, có sự tuyển chọn phù hợp, hiệu quả. Có như vậy mới tăng cường được tính tự chủ của các trường ĐH trong việc tuyển sinh và đào tạo theo đúng mục tiêu của mỗi trường.