Cộng hưởng chính sách và kỳ vọng kinh tế Việt Nam năm 2014

QĐND - Cho rằng nhiều chính sách đã vượt qua “độ trễ” và sẽ cộng hưởng mạnh trong năm 2014, nhiều chuyên gia nhận định, xu hướng đi lên của kinh tế Việt Nam sẽ là chủ đạo…

Kịch bản nào cho kinh tế Việt Nam?

Khép lại năm 2013 với tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 5,42%, cao hơn so với năm 2012, khiến giới phân tích kinh tế tin rằng đáy của cuộc khủng hoảng kéo dài suốt mấy năm qua đã chính thức dừng lại ở năm 2012. Khi đã “dò” được đáy, hẳn nhiên, nền kinh tế Việt Nam sẽ bước sang chu kỳ phát triển mới, nếu chúng ta phá được thế đi ngang và không bị mắc kẹt trong cái mà rất nhiều nước trên thế giới e ngại-bẫy thu nhập trung bình.

Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Mai Thị Thu tỏ ra lạc quan với tình hình kinh tế nước nhà trong năm 2014. Bà Thu tin rằng, năm 2014, nhiều cơ chế, chính sách sẽ đồng thời phát huy tác dụng, trở thành đòn bẩy quan trọng cho nền kinh tế.

Chế biến cá ngừ xuất khẩu.

Theo bà Thu, các cơ chế, chính sách ban hành trong các năm qua, đặc biệt là năm 2013, đã vượt qua “độ trễ” về thời gian ban hành, tổ chức thực hiện, phản hồi và điều chỉnh để có thể áp dụng trơn tru trong năm 2014. Cụ thể hơn, những chính sách giải quyết khó khăn căn bản như hàng tồn kho, nợ xấu ngân hàng… đã dần đi vào cuộc sống và nhận được sự đồng thuận của xã hội.

Trong khi đó, các điều kiện cần cho mỗi chính sách của Chính phủ phát huy tác dụng đã hội đủ và thuận lợi, bao gồm an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm, kinh tế vĩ mô trong nước ổn định và thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, tình hình kinh tế thế giới tiếp tục tăng trưởng và dự báo là tác động tích cực đến kinh tế Việt Nam.

Thời điểm kết thúc kế hoạch 5 năm 2011-2015 đang đến gần, Chính phủ sẽ chỉ còn 2 năm để cố gắng hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch 5 năm này. Do vậy, Chính phủ chắc chắn sẽ có những giải pháp quyết liệt để thúc đẩy tăng trưởng và cải cách kinh tế, trọng tâm là phát triển doanh nghiệp, thay vì sử dụng công cụ đầu tư công làm động lực chủ yếu cho tăng trưởng như trước đây.

Bên cạnh đó, “cú hích” gia tăng thương mại và đầu tư nước ngoài, cộng thêm với sự đẩy mạnh cải cách doanh nghiệp nhà nước, sẽ phá vỡ vòng bó buộc và tạo đột biến cho doanh nghiệp trong nước tăng sức cạnh tranh và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Về phía các doanh nghiệp, hai năm khó khăn nhất, 2012 và 2013, đã qua chính là sự thử thách thật sự lớn. Những doanh nghiệp tiếp tục hoạt động đã chứng minh được nguồn lực và tính khả thi trong hiệu quả sản xuất kinh doanh. Vì vậy, khi Chính phủ kiên định thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong năm 2014 thì đây sẽ là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp tăng trưởng trở lại.

Với những kết quả bình ổn kinh tế vĩ mô quan trọng đã đạt được trong năm 2013, Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Lê Hoàng Quân cũng có chung niềm tin như vậy khi đưa ra đánh giá tại hội nghị do Chính phủ tổ chức mới đây, rằng khả năng phục hồi kinh tế năm 2014 sẽ mạnh mẽ hơn.

Bằng cách phân tích từ những con số thống kê do Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cung cấp, nhóm các nhà nghiên cứu của Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội quốc gia đã vẽ ra hai kịch bản tăng trưởng cho Việt Nam trong năm 2014 và 2015. Theo đó, kịch bản ở mức bình thường, nền kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 5,67% vào năm 2014 và 6,2% vào năm 2015. Kịch bản ở mức cao, Việt Nam có thể cán đích ngoạn mục với tốc độ tăng trưởng GDP đạt mức 6,03% vào năm 2014 và 6,5% vào năm 2015.

Làm thế nào để tăng trưởng nhanh hơn?

Tuy vẫn lạc quan, nhưng tâm lý chung của các nhà nghiên cứu kinh tế vẫn là thận trọng và họ vẫn gắng sức tìm ra những gợi ý khả dĩ nhất giúp nền kinh tế nước nhà nhanh chóng vượt qua cơn “bĩ cực”.

GS, TS Nguyễn Mại-Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài-chỉ rõ, Việt Nam đang có 4 động lực để phát triển thì 3 trong số đó đang bị nghẽn-doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân và nông nghiệp. Để kích hoạt những điểm nghẽn này, GS, TS Nguyễn Mại cho rằng cần phải có chính sách giải cứu doanh nghiệp rõ ràng hơn. “Về ngắn hạn, nên đề ra một loạt giải pháp giải cứu các doanh nghiệp đang ngừng hoạt động. Nếu kích hoạt được 55.000 doanh nghiệp ấy, thậm chí là một nửa, phục hồi hoạt động thì tăng trưởng chắc chắn cao hơn”, ông Mại nói.

Ông Mại cũng tỏ ra rất sốt ruột với tiến độ tái cơ cấu nền kinh tế mà chúng ta đang thực hiện. “Tốc độ tái cấu trúc nền kinh tế của chúng ta hiện nay đang rất chậm. Với cách làm như hiện nay thì không thể tái cấu trúc nền kinh tế thành công được”, ông Mại nhấn mạnh. Để đẩy nhanh tiến độ tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, ông Mại đưa ra giải pháp quy trách nhiệm cho bộ trưởng và người đứng đầu các địa phương. Theo đó, nếu bộ, ngành, địa phương nào không hoàn thành việc tái cơ cấu thì người đứng đầu sẽ bị đưa ra bỏ phiếu bất tín nhiệm.

PGS, TS Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), lại nhấn mạnh đến việc cần phải tính xem khả năng chịu đựng của nền kinh tế Việt Nam đến đâu, để tính toán mức độ tái cơ cấu nền kinh tế cho phù hợp. “Chúng ta phải tính toán cái giá phải trả để thực hiện tái cơ cấu thì mới làm được. Phải chấp nhận, phải trả giá thì mới tái cơ cấu thành công được. Càng muốn tái cơ cấu nhanh thì cái giá phải trả càng lớn. Do vậy, cần phải xem xét mức “chịu đòn” của nền kinh tế thế nào mới có thể đưa ra tiến trình tái cơ cấu nhanh hay chậm”, ông Bá nói.

Rõ ràng, dư địa cho phát triển năm 2014 không còn dồi dào như trước đây do nền kinh tế nước nhà bị khó khăn đè nặng trong suốt 6 năm qua. Tuy vậy, nếu chúng ta biết chắt chiu và sử dụng đồng vốn thực sự hiệu quả, thì khả năng tăng trưởng cao không phải quá khó để đạt được. Hãy nhìn sang nước láng giềng, Phi-líp-pin. Năm 2013, nước bạn bị thiên tai, bão lũ càn quét, lấy đi 1 điểm phần trăm tăng trưởng, nhưng vẫn đạt được mức tăng trưởng khoảng 7%. Có lẽ, những kinh nghiệm của một nước có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam này sẽ giúp ích chúng ta rất nhiều trên chặng đường dài đầy chông gai phía trước…